Oekraïne heeft de Belgische gasnetbeheerder Fluxys toegevoegd aan zijn lijst van “internationale sponsors van de oorlog”. De reden is dat Fluxys via de haven van Zeebrugge de Russische handel in vloeibaar aardgas (lng) faciliteert, zo zeggen de organisaties Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en Vredesactie donderdag. Fluxys zegt onder meer dat het zijn contracten moet naleven, omdat er geen sancties zijn tegen Russisch gas.
De Oekraïense autoriteiten hebben al langer een lijst van bedrijven en bedrijfsleiders die volgens hen de Russische invasie in Oekraïne steunen. Op de lijst staan bedrijven als Mondelez, Nestlé, PepsiCo en Unilever. Door hen het etiket van “oorlogssponsor” op te kleven, willen ze de betrokkenen reputatieschade toebrengen. Er zijn geen wettelijke gevolgen.
Op de sanctiewebsite van het Oekraïense agentschap voor de strijd tegen corruptie wordt verwezen naar een contract van 20 jaar dat Fluxys in 2015 (dus na de annexatie van het schiereiland de Krim door Rusland) ondertekende met het Russische Yamal LNG. “Fluxys levert Yamal LNG stockage- en overladingscapaciteit, waarvoor het een vijfde opslagtank van 180.000 kubieke meter heeft gebouwd in de terminal in Zeebrugge”, luidt het.
Huurlingen
Nog volgens de Oekraïense autoriteiten doet Zeebrugge de facto dienst als een logistieke hub voor Yamal LNG. In 2022 zou de Zeebrugse lng-terminal 72 procent van alle Russische lng in de Europese Unie verwerkt hebben, waarvan 93 procent bestemd was voor landen buiten de EU. “Ook andere landen van de Europese Unie voeren Russisch lng in, maar geen enkele haven verwerkt zoveel als Zeebrugge.”
Yamal LNG is een dochteronderneming van de Russische gasgigant Novatek, die volgens Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en Vredesactie huurlingen levert aan het Russische leger. “Novatek is een van de belangrijkste inkomstenbronnen van het Kremlin”, stellen de Oekraïners van hun kant. “Volgens internationale experts zal Rusland in 2023 tot 800 miljoen euro aan belastingen ontvangen uit de overslag van lng in Zeebrugge.” Op die manier “draagt Fluxys bij aan de begroting van de (Russische) agressor, waarmee die oorlogsmisdaden tegen de Oekraïense bevolking kan financieren.”
‘Geen discriminatie’
De Belgische gasnetbeheerder is is handen van de gemeenten en de federale overheid. “De internationale blamage treft dus niet enkel het bedrijf, maar ook rechtstreeks onze overheden”, zegt Mathieu Soete, campagneverantwoordelijke energietransitie bij Greenpeace België, in een persbericht.
Greenpeace, Bond Beter Leefmilieu en Vredesactie eisen dat de federale overheid de overslag van Russisch lng in Belgische havens verbiedt, naar het voorbeeld van Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Ze verwachten ook dat de steden en gemeenten de terugtrekking van Fluxys uit de Russische deal op tafel leggen tijdens de algemene vergadering van Publigas (de meerderheidsaandeelhouder van Fluxys) op 14 december.
In een reactie zegt Fluxys dat de lng-terminal in Zeebrugge wettelijk werkt volgens het principe van open toegang. “Dit betekent dat elk bedrijf dat geïnteresseerd is in de levering van vloeibaar gas, capaciteit kan reserveren op de terminal. Geen enkele klant kan dus bij wet gediscrimineerd worden”, zegt het bedrijf. Het voegt toe dat het het contract met Yamal LNG moet naleven, omdat er op dit moment geen sancties zijn tegen Russisch gas. “Wanneer er sancties zouden ingaan, zal Fluxys uiteraard al het nodige doen om deze te respecteren”, aldus nog de gasnetbeheerder.
Belgische betaaloplossing
Nog op de lijst van “internationale sponsors van de oorlog” staat het Belgische bedrijf OpenWay Group, dat gespecialiseerd is in betaaloplossingen. Toen Rusland in 2014 de Krim annexeerde, stopten Visa en Mastercard de samenwerking met banken die actief zijn op het schiereiland. OpenWay was toen verantwoordelijk voor de ontwikkeling van een alternatieve betaaloplossing genaamd Mir.
