Fiscale hervorming mislukt: ‘Niet iedereen kan de eigen loopgraven verlaten en moed tonen’

De fiscale hervorming van de federale regering is van de baan. “De premier heeft vastgesteld dat geen akkoord mogelijk is over een fiscale hervorming zonder dat deze de begroting ernstig bezwaart”, luidt het dinsdagavond op het kabinet van premier Alexander De Croo, terwijl dat een van de ijkpunten was waarbinnen een hervorming zich volgens de eerste minister moest situeren.

Het kabinet wijst erop dat de premier de voorbije vijf weken intensief heeft overlegd met de zeven coalitiepartners van de federale regering. Onderwerp van dat gesprek was de beslissing en uitvoering van een fiscale hervorming, daar waar het regeerakkoord slechts voorzag in voorbereidende werkzaamheden. Om te komen tot nieuwe afspraken bovenop het regeerakkoord is het akkoord nodig van alle coalitiepartners. Iedere coalitiepartner moet hierin worden gerespecteerd, luidt het.

“De premier heeft echter vastgesteld dat geen akkoord mogelijk is over een fiscale hervorming zonder dat deze de begroting ernstig bezwaart. Het is precies de taak van de regering om na drie zware crisisjaren het budgettair tekort stap voor stap af te bouwen”, onderstreept de Zestien. “De regering heeft daartoe reeds een pad uitgezet en belangrijke inspanningen geleverd. Uit de laatste cijfers van het Monitoringscomité blijkt dat de voorgestelde begrotingsdoelstellingen voor 2023 en 2024 gehaald worden. De premier heeft steeds gesteld dat deze doelstellingen niet door de fiscale hervorming in gevaar mogen gebracht worden.”

‘Hard gewerkt’

De premier wil ook minister van Financiën Vincent Van Peteghem bedanken voor het vele gezamenlijke werk van de voorbije weken. Het was op het voorstel van Van Peteghem dat de regering onderhandelde. “Niet iedereen is in staat om de eigen loopgraven te verlaten en de moed te tonen om in het belang van iedereen beslissingen te nemen. Beslissingen om, zoals iedereen al jaren vraagt, de belastingen voor zij die elke dag hun uiterste best doen om bij te dragen eindelijk te doen dalen”, reageert de minister.

Van Peteghem geeft toe dat hij uiteraard teleurgesteld is. “De afgelopen maanden en jaren hebben we hard gewerkt aan plannen waar ik écht in geloof. We hebben voorstellen op tafel gelegd die na veelvuldig en lang overleg redelijk en evenwichtig waren.” Volgens hem bestaat er best een groot draagvlak binnen de samenleving voor een hervorming. We “onderschatten tot wat mensen bereid zijn om de belastingen voor wie werkt te verlagen en het systeem eerlijker, eenvoudiger en meer transparant te maken.”

De minister concludeert dat de plannen voor een hervorming op tafel liggen voor elke regering die onze fiscaliteit eerlijker, eenvoudiger en moderner wil maken en het verschil tussen werken en niet werken groter wil maken. “Enkel met een open blik en de moed om ons fiscaal systeem ten gronde te veranderen, zal dat lukken.”

Hervorming begraven

De onderhandelingen verliepen de voorbije weken erg moeizaam. Het voorstel van Van Peteghem was al stevig teruggeschroefd – de oorspronkelijke operatie van 6 miljard euro zakte naar 2 miljard euro -, maar ook nadien kwam er nooit echt schot in de zaak. Zowat elke partner had bedenkingen, maar het meest uitgesproken verzet kwam van de MR. 

Maandag kondigden de Franstalige liberalen zelfs aan dat met de huidige voorstellen wat hen betreft geen akkoord mogelijk was. Het had voor de MR zelfs geen zin om met de voltallige kern bijeen te komen over het thema, dat best naar het najaar zou verhuizen om samen met de begrotingsopmaak aan te snijden. Voor andere partijen kwam dat neer op een poging om de hervorming te begraven.

MR-minded voorstel

Premier De Croo en minister Van Peteghem probeerden de MR nog te overtuigen opnieuw te onderhandelen, al moesten ze daarbij achterom kijken om te vermijden dat ze op die manier andere partijen eraf reden, door een té MR-minded voorstel op tafel te leggen. Dinsdagavond werd dan alsnog een kern belegd met alle partijen rond de tafel. Maar al gauw kwamen signalen dat het stroef verliep en er opnieuw naar bilaterale gesprekken was overgestapt. Tevergeefs, blijkt nu.

Vanuit linkse regeringshoek wordt met de beschuldigende vinger naar de MR gewezen voor de mislukking. “Het is bijzonder jammer dat er veel te veel tijd verloren is. Dit had de hervorming kunnen zijn waardoor mensen die minder verdienen en middeninkomens meer hadden kunnen overhouden, betaald door de grote vermogen. Zes partijen hadden zeker een akkoord kunnen vinden, maar er is één partij die geen millimeter wou toegeven.”

Minister Van Peteghem wijst erop dat er voor de financiering van het kleinere plan, werd gekeken naar eerlijke bijdragen van de grootste vermogens en via het inperken van scheefgegroeide gunstregimes. “Maar wanneer het over dergelijke maatregelen ging, bleven we botsen op een njet.”

‘Te veel belastingen’

Volgens MR- vice-premier David Clarinval was de inhoud van het akkoord niet acceptabel voor zijn partij. Volgens de liberaal lagen er nog steeds “te veel belastingen op tafel”. De voorgestelde hervorming beloonde volgens hem ook niet alle werkenden, zoals zelfstandigen.

“Tijdens de bilaterale gesprekken hebben we een pakket maatregelen voorgesteld om 19.000 extra banen te creëren, bovenop de natuurlijke groei. Maar dat voorstel werd niet eens genoemd. Links wilde er niet meer over praten”, aldus Clarinval. Wat er op tafel lag, zou volgens de minister niet genoeg jobs opleveren om de hervorming te financieren.

Lees ook: