De eerste banken zijn in ons land gestart met een naamcontrole bij de uitvoering van een overschrijving in de eurozone. Die automatische extra verificatie moet foute of frauduleuze betalingen onmogelijk maken.
Consumenten worden geregeld het slachtoffer van factuurfraude. Zonder het te beseffen schrijven ze geld over naar de rekening van een oplichter. De fraudeurs werken meestal op eenzelfde manier. Eerst onderscheppen ze de uitgaande facturen van bedrijven, bijvoorbeeld uit de rode brievenbussen of de postsorteercentra van bpost. Soms vissen ze die ook uit particuliere brievenbussen of uit het papierafval dat op straat klaarstaat om opgehaald te worden. Vervolgens scannen ze de originele facturen in en wijzigen ze het rekeningnummer van de begunstigde door het hunne. Daarna doen ze het vervalste factuur weer op de post. Soms voegen ze een brief bij de originele factuur die vermeldt dat het rekeningnummer is gewijzigd, of plakken ze een sticker op de enveloppe of de factuur met die melding. Het slachtoffer betaalt netjes het vermelde bedrag, en pas nadat de betaler een herinnering of aanmaning ontvangt, blijkt dat het geld is overgeschreven naar een frauduleuze rekening. Tegen dan zijn de oplichters er allang mee vandoor. In 2023 ontvingen de banken in ons land samen bijna 20.000 meldingen van zulke frauduleuze betalingen.
Factuurfraude kan ook digitaal gebeuren. De criminelen dringen dan het informaticasysteem van een bedrijf binnen, waar ze facturatiemails onderscheppen of de rekeningnummers aanpassen. Wees dus ook op uw hoede bij facturen die u in elektronische vorm ontvangt.
Europa drijft de strijd op
Om de strijd tegen factuurfraude verder op te drijven, verplicht Europa de banken om uiterlijk vanaf 9 oktober 2025 een bijkomende IBAN-naamcontrole uit te voeren bij iedere Europese overschrijvingsopdracht. Volgens de bankenkoepel Febelfin is België een van de eerste landen in de eurozone die die controle nu al introduceert.
“De naamverificatie van de begunstigde is een belangrijke stap vooruit”, stelt CEO Karel Baert. “Ze biedt bankklanten extra vertrouwen en zekerheid dat hun geld bij de juiste begunstigde terechtkomt.” Die bescherming is niet enkel essentieel in de strijd tegen factuurfraude, maar beschermt consumenten ook tegen vergissingen, zoals het verkeerd selecteren of kopiëren van een rekeningnummer.
De IBAN-verificatie wordt kosteloos aangeboden en gebeurt automatisch bij elke digitale overschrijving in de eurozone. Volgens Febelfin zal die extra bescherming het betalingsproces niet significant vertragen. De bankenfederatie heeft het over hooguit enkele seconden.
Vier mogelijkheden
Uw bank vraagt binnenkort niet alleen het IBAN-rekeningnummer in te vullen, maar ook de naam van de persoon of het bedrijf dat het geld moet ontvangen. Vervolgens checkt ze bij de bank van de begunstigde of die twee identificatiegegevens overeenstemmen. Klopt er iets niet, dan krijgt u daar meteen een melding van.
Febelfin onderscheidt vier mogelijkheden. Ofwel stemt de ingevulde naam volledig overeen met de naam van de begunstigde. In dat geval ziet u een groen vinkje of een groene bevestiging in uw bankapplicatie (of soms helemaal niets). Ofwel stemt de ingevulde naam bijna overeen met de naam van de begunstigde. Dat kan het geval zijn als u een tikfout heeft gemaakt of als u de exacte schrijfwijze van de naam niet kent (u vermeldt bijvoorbeeld ‘Tom Jansen’ in plaats van ‘Tom Janssens’). U krijgt dan een oranje waarschuwing, samen met de geregistreerde naam van de begunstigde.
‘De invoering van de naamverificatie is een belangrijke stap vooruit. Ze biedt bankklanten extra vertrouwen en zekerheid dat hun geld bij de juiste begunstigde terechtkomt’
Is er een wezenlijk verschil tussen beide namen, dan ziet u een – meestal rode – waarschuwing die u wijst op de afwijking. Heel uitzonderlijk is geen verificatie mogelijk vanwege een technische storing of omdat de bank van de begunstigde niet tijdig de vereiste informatie doorgeeft. Ook daarvan krijgt u dan een melding.
Wat zijn uw mogelijkheden?
Krijgt u bij uw overschrijvingsopdracht een groene melding te zien, dan kunt u de transactie meteen bevestigen. Bij een oranje waarschuwing doet u er goed aan de voorgestelde naam te checken en die over te nemen. Een rode notificatie die wijst op een wezenlijke afwijking, moet u extra alert maken. Controleer in dat geval de gegevens grondig, want de kans dat u een verkeerd of frauduleus rekeningnummer gebruikt, is dan reëel. Neem bij de minste twijfel contact op met de begunstigde.
Vaak weet de overschrijver niet welke naam bij het rekeningnummer van bijvoorbeeld familie, vrienden of kennissen hoort. Staat de rekening op naam van ‘Tom Janssens’, op naam van zijn echtgenote ‘Jenny Peeters’ of op hun beider namen ‘Janssens-Peeters’? Om privacyredenen wordt enkel de geregistreerde naam van privépersonen getoond als die slechts licht afwijkt van de geregistreerde. Informeer in dat geval bij de begunstigde.
Ook ondernemingen zullen een inspanning moeten doen. Febelfin roept begunstigde rechtspersonen op om de benamingen op hun facturen, bij hun bank en in de Kruispuntbank Ondernemingen correct te vermelden. “We vragen hen zowel hun wettelijke benamingen, geregistreerde handelsnamen en eventuele afkortingen te registreren via hun ondernemingsloket”, klinkt het. “Zo blijft het aantal foutmeldingen bij overschrijvingen beperkt.”
Enkel waarschuwing, geen blokkering
De meldingen dienen louter als waarschuwing, maar blokkeren het betalingsproces niet. Krijgt u een groene, oranje of rode notificatie, dan beslist u nog altijd zelf of u de overschrijving wilt laten doorgaan. Ook als de verificatie om de een of andere reden niet mogelijk is, kunt u de betaling nog altijd laten uitvoeren zonder naamcontrole. Meer nog: u hoeft daarvoor zelfs helemaal geen naam in te geven. Op dat gebied verandert er dus niets en blijft u zelf verantwoordelijk voor uw overschrijvingen.
Het valt wel aan te raden uw lijst met bewaarde begunstigden in uw bankapp meteen aan te passen als u een foutmelding krijgt. Anders zal u die in toekomst bij elke volgende betaling steeds opnieuw te zien krijgen. Weet dat u in de meeste bankapps een alias kunt ingeven die het u makkelijker maakt iemand terug te vinden in uw overzicht met begunstigden. Zo’n alias mag in principe eender welke naam zijn.
Wat is de exacte timing?
De banken weten al lang dat de IBAN-naamcontrole wettelijk verplicht is vanaf 9 oktober 2025. Febelfin startte al in 2022 met de voorbereidende werken. De invoering bij de afzonderlijke financiële instellingen verloopt gefaseerd. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat een bank de verificatie in een eerste fase introduceert in slechts één digitaal kanaal of enkel voor begunstigden binnen België. De eerste banken zijn er begin juli mee gestart, andere volgen in de komende weken of maanden.