Een Knokke in China

Over enkele jaren wil Penglai, een Chinese havenstad aan de Gele Zee, op de kaart staan als mondaine badplaats. Het masterplan voor dat Chinese Knokke is Vlaams.

Het is bekend, de Chinezen zitten niet om ambitieuze plannen verlegen. Plannen die ze meestal ook in verbazend snel tempo weten te realiseren. Steden groeien er als kolen of ontstaan uit het niets.

In Penglai, een havenstad en badplaats in het noordoosten van China, op ongeveer een uur vliegen van Peking, richt de bouwwoede zich op een relatief jong fenomeen in China: het verblijfstoerisme. Penglai moet op korte termijn uitgroeien tot het Cannes van de Gele Zee. Op een gebied van ongeveer 1700 hectare met een kustlijn van 7 kilometer – ongeveer de afstand van Heist tot Het Zoute – komen er volgens plan 60.500 nieuwe wooneenheden.

“Penglai is vandaag al een erg populaire badplaats”, vertelt architect Bart Chielens. “Maar de verblijfsinfrastructuur stelt er niet veel voor. Het is bijna uitsluitend bustoerisme. De mensen komen er naar de zee kijken en bezoeken de historische tempel. Maar ‘s avonds zijn ze weer weg, de gemiddelde verblijfsduur is 1,2 dagen. Omdat de vrije tijd en de vraag naar vakantie toenemen, wil de overheid het sightseeingtoerisme heroriënteren naar verblijfstoerisme.”

Bart Chielens leidt het architectenbureau Arcas dat vestigingen heeft in Knokke-Heist, Parijs en Bologna. Op 5 juli opent Arcas ook een kantoor in Polen. Zijn contacten met de Chinezen dateren van april 2010. “Ze hadden werk van ons gezien in Parijs en ze belden voor een afspraak in het kantoor in Knokke, want ze waren toevallig in België.”

Chielens’ presentatie viel blijkbaar in goede aarde bij de twee Chinese bezoekers en hun tolk, want kort daarna werd hij uitgenodigd voor een bezoek aan Penglai. En in oktober 2010 kreeg hij het bericht dat Arcas het masterplan voor het gebied mocht uittekenen.

Op zoek naar ambiance

Bezoekers van Knokke of andere kustoorden zijn zeker vertrouwd met het werk van Arcas. Het bureau is zowat de hofleverancier van grote projectontwikkelaars aan de kust zoals POC Patrners en de Compagnie het Zoute. Bekende projecten zijn Casa Lena I en II, De Witte Duivenhoeven in het Zoute en de Nieuwe Concessie in De Haan.

Arcas herintroduceerde het balneaire bouwen aan onze kust en maakte het tot een van zijn huisstijlen. Met een klassieke, plaatsgebonden vormgeving en dito materialen ademen de Arcas-projecten de charmante sfeer van weleer uit. In zijn stedenbouwkundige realisaties is Arcas een van de grote promotors van het New Urbanism in Europa. New Urbanisten grijpen terug naar authentieke planningsprincipes met veel aandacht voor het openbaar domein, kleinschaligheid, functievermenging en sfeercreatie.

Voor die typische sfeer zijn de Chinezen ook komen aankloppen bij Arcas. “Ik denk dat ze zich aangetrokken voelen door het beeld en de ambiance van onze realisaties. Ze appreciëren ook de spontaniteit van onze steden en wijken. Maar eigenlijk zijn die niet spontaan. Alles is gepland. Elke aantrekkelijke badplaats in de wereld is het resultaat van een doordachte planning. De organisatie en het uitzicht van de bebouwde omgeving van zo’n badplaats zijn van cruciaal belang. Het ruimtelijke kader moet een charmante omgeving creëren die de mensen een vakantiegevoel geeft.”

Chielens noemt de Chinezen ‘know how cherry pickers’. “Maritieme badplaatsen zoals in Europa kennen ze niet in China. Zo’n project als Penglai is dus totaal nieuw. Dat is ook de enige reden waarom ze er Europeanen bij halen. Ze zien de oplossing wel, maar ze begrijpen ze niet.” Meer zelfs, de Chinezen maken dezelfde fouten als wij dertig, veertig jaar geleden. Chielens verwijst naar de bouw van sociale woonblokken aan de rand van het bestaande Penglai. “Ze zijn daar de getto’s van morgen aan het creëren. Dat China nog een echte productiemaatschappij is, daar heeft het ook wel mee te maken. Efficiëntie en snelheid primeren. Ze willen dus het liefst heel repetitief bouwen en ze denken ook in strak opgedeelde zones.” Maar in hokjes plannen past niet in de filosofie van Arcas. Het masterplan voor Penglai omvat meerdere buurten met een eigen identiteit die ook elk een mix bieden van functies, zoals wonen, werken, winkelen en ontspannen. Ook in bouwstijlen en woontypologieën is verscheidenheid troef. En in plaats van een megajachthaven voor 5000 boten, zoals de Chinezen het oorspronkelijk zagen, opteerde Arcas voor drie kleinere havens. Het resultaat moet een levendige en aantrekkelijke vakantiebestemming worden.

De Chinese smaak te pakken

Smaakt zo’n eerste Chinese opdracht naar meer? “Het kriebelt wel”, geeft Chielens toe. “De schaal en de snelheid waarmee ze bouwen, dat kennen we in Europa niet. Tijdens mijn eerste bezoek kreeg ik een maquette te zien van een groot hotelcomplex en appartementen. Dat project was toen in de fase van de bouwaanvraag. Zes maanden later stonden er 45 kranen en werkte er 700 man op die werf. Je ziet dat echt vooruitgaan, dat is boeiend.”

In Penglai verkeert Arcas in goed gezelschap. Voor de aanleg van de tennisinfrastructuur, inclusief tennisacademie en drie stadions met in totaal 30.000 zitplaatsen, gingen de Chinezen aankloppen bij de experts van Roland Garros. En de befaamde Amerikaanse golfbaanontwerper Kyle Philips geeft het golfparcours met 27 holes vorm.

LAURENZ VERLEDENS