De ontluisterende economische erfenis van Guy Spitaels

Het overleden PS-kopstuk Guy Spitaels was een van de hoofdverantwoordelijken voor de fenomenaal hoge Belgische staatsschuld en de overheidsdeficits die in de jaren zeventig en tachtig steeds groter werden.

-16 procent van het bbp. Dat was het overheidsdeficit waarmee België in 1981 kampte. Een historisch tekort. De staatsschuld was toen al opgelopen tot 86,6 procent van het bbp en zou elk jaar stijgen tot 126 procent in 1990 en tot 132 procent in 1994, om pas daarna te dalen.

Malgoverno

De oorzaak voor de precaire toestand van de overheidsfinanciën was het economisch malgoverno van de jaren zeventig en het begin van de jaren tachtig. Wijlen Guy Spitaels speelde daarbij een prominente rol. Als minister van Arbeid tussen 1977 en 1979 en later in 1980 als minister van Begroting en vicepremier hoopte hij de oplopende werkloosheid te counteren door allerlei nepstatuten -zoals de BTK’ers – in het leven te roepen en volop in te zetten op overheidswerkgelegenheid.

Spitaels koos ook voor arbeidsherverdeling door werktijdverkorting en de promotie van vervroegde uittredingsstelsels als het brugpensioen. Als PS-voorzitter in 1981 deed hij zijn uiterste best om miljarden naar het armlastige Waalse staal te draineren. Met succes.

België was de zieke man van Europa

Deze maatregelen zetten niet alleen de overheidsfinanciën voort onder druk. Het was ook dodelijk voor de concurrentiekracht van de Belgische ondernemingen. België was de zieke man van Europa tot de devaluatie van 1982. Daarna werd het economisch herstelbeleid onder de rooms-blauwe regeringen voortgezet. Maar in 1988 kwam de PS onder impuls van voorzitter Guy Spitaels weer aan zet en werd het saneringsbeleid bijgestuurd. De rentelasten op de staatsschuld stegen in 1990 tot 12 procent van het bbp, een absoluut record.

Het is pas halfweg de jaren negentig, toen de Europese druk om de Maastricht-normen na te streven – 60% staatsschuld, 3 procent overheidsdeficit – dat premier Jean-Luc Dehaene het tij wist te keren.

Waalse economie

Toen Guy Spitaels in 1992 Waals minister-president werd, zag het ernaar uit dat de regionalist de Waalse economie uit het moeras zou trekken waarin het al decennia wegzakte. Dat moest onder andere gebeuren via Europese miljarden steun. Twintig jaar later overtuigen de resultaten niet. De Waalse economie staat er beter voor dan toen, maar het verschil met andere Europese regio’s én met Vlaanderen blijft groot. Ondanks de jarenlange economische steunmaatregelen ligt het Waalse inkomen nog altijd bijna 20 procent lager dan het Vlaamse. (A.M.)