Een fenomeen. Dat is het minste wat je kan zeggen van één van Silicon Valleys meest legendarische pc-pioniers : Steve Jobs (44 j.). Toen hij op woensdag 6 augustus in de marge van de Macworld-conferentie in Boston de fameuze 150 miljoen dollar-participatie van aartsrivaal Microsoft in Apple uit de doeken deed, was dat in de ogen van elke Macintosh-devoot zoveel als het tekenen van een pact met de duivel. Maar Jobs omzeilde het publieke veto met brio. “Opdat Apple zou winnen, hoeft Microsoft niet langer te verliezen,” riep hij. “Samen controleren we 100 % van de pc-markt. En, o ja, de aandelen van Microsoft zijn niet-stemgerechtigd.” Gejuich en applaus in de conferentiezaal van de Boston Park Plaza.
De oorlog tussen Apple en Microsoft lijkt voorlopig voorbij. Dat was het maximum dat een reddeloos zwalpend Apple op dit moment uit de brand kon slepen. De jongste 18 maanden stapelden de kwartaalverliezen zich op tot meer dan 1,5 miljard dollar. Apple wil zich nu terugplooien op dat domein waar het zich altijd veilig heeft gevoeld : de creatieve en educatieve sector. Een defensieve zet, zo lijkt het wel, in een oorlog die de machtsverhoudingen in de computerindustrie van morgen zal bepalen. Aan de ene kant trappelt het oppermachtige Microsoft, aan de andere kant de geallieerden Oracle, Sun en Netscape, die met het Internet als speerpunt de suprematie van Microsoft willen doorbreken. Op de wip tussen beide : Apple, waar Steve Jobs niet toevallig nú zijn grote rentree maakt, nadat hij er in 1985 uitgeknikkerd werd.
Het hele verhaal begint op 1 april 1976. Die dag richtten Steve Jobs en Stephen Wozniak Apple Computer Inc. op, genoemd naar het favoriete fruit van Jobs. Die dag begint ook de geschiedenis van de personal computer. Jobs was 21, Wozniak 26. Het was gekkenwerk om een computerbedrijf op te richten dat moest gaan concurreren met het oppermachtige IBM. Daar hadden Jobs en Wozniak echter geen benul van. Jobs : “Had ik geweten dat de Wall Street Journal bestond, en had ik die krant af en toe gelezen, dan was ik er misschien nooit aan begonnen.”
Geboren in San Francisco groeit Steve op bij zijn adoptie-ouders Clara en Paul Jobs. Als hij 5 is, verhuizen ze naar Palo Alto, Californië. Een schitterend tijdstip, zo blijkt later, want de regio groeit de volgende jaren uit tot de bakermat van de computerindustrie.
De meer commerciële Jobs weet de technisch superieure Wozniak ervan te overtuigen dat hij zijn briljante ideeën rond computerelektronica moet gaan ontwikkelen. Ze steken hun geld en de koppen bij elkaar en boksen in de garage de Apple I in elkaar. Meteen vliegen 50 stuks van dit product over de toonbank, of juister, de werkbank. Nu is Jobs niet meer te houden. Hij is ervan overtuigd een nieuwe gigantische markt te hebben ontdekt : die van de pc. Dat segment hebben hij en Apple in grote mate “gedemocratiseerd”. Met de introductie van de Macintosh in 1984 die het gebruik van muis en grafische interface (met venstertjes) gemeengoed maakt kan voortaan elke leek op eenvoudige wijze met de computer overweg.
Steve Jobs was er zich van bewust dat IBM zich ook op die markt ging storten. Maar hij maakte de (historische) fout het Macintosh-systeem niet te willen licentiëren aan derden. IBM gebruikte zijn dominantie om een alternatief besturingssysteem MS Dos tot de standaard te promoveren die niet compatibel was met de systemen van Apple. Wist Jobs veel dat Bill Gates in het kielzog van “Big Blue” bezig was zélf een gigant te worden door software te ontwikkelen voor IBM en de massa’s gelijkaardige pc’s.
Twee jaar na de lancering van de pc passeert IBM Apple in de verkoop van dergelijke machines. Steve Jobs trekt in allerijl John Sculley van Pepsi Cola aan als CEO. In 1985 concludeert die echter dat Apple beter af zou zijn zonder Jobs, die in de race naar innovatieve technologie het kostenplaatje en de wensen van de consument uit het oog verloor. De jonge pc-pionier trekt zijn conclusies, stapt op en verzilvert op 29-jarige leeftijd een groot pakket van zijn Apple-aandelen voor 20 miljoen dollar. Met dat geld koopt hij zich in bij Pixar Animation, een spin-off van filmproducent George Lucas.
Ondertussen weet Sculley de hegemonie van de standaard van IBM en Microsoft niet te doorbreken. Verder dan een marktaandeel van 10 % raakt Apple nooit. De technologische voorsprong van de Macintosh begint stilaan af te kalven. Jobs zit echter niet stil. Onmiddellijk na zijn vertrek bij Apple richt hij ook NeXT op, een computerbedrijf dat onder meer het door velen als geniaal geprezen NeXT Step ontwikkelt, een object-georiënteerd besturingssysteem dat de ontwikkelingskosten drastisch naar beneden haalt.
Halverwege de jaren ’90 maakt Steve Jobs dan zijn grote comeback. Het succes van de digitale animatiefilm “Toy Story” ontketent een ware stormloop op de aandelen van Pixar, die in ’95 op de Nasdaq worden genoteerd. De beursgang maakt Jobs voor de tweede keer in 20 jaar dollarmultimiljonair. Een jaar later verkoopt hij NeXT voor 400 miljoen dollar aan… Apple, dat op dat moment, onder leiding van Gil Amelio, vertwijfeld lijkt te grijpen naar alles wat het zijn technologische voorsprong op concurrent Microsoft kan doen heroveren. Hierdoor belandt de whizzkid uit Palo Alto opnieuw nu als deeltijds adviseur bij ” zijn” Apple.
En de 44-jarige zenboeddhist Steve verbaast opnieuw door zich te profileren als dé redder in nood van Apple, hoewel hij de 1,5 miljoen Apple-aandelen die hij met de NeXt-verkoop verwierf, allemaal te gelde heeft gemaakt op de beurs. Een discrete machtsstrijd breekt los, met het ultieme verdict op 9 juli : CEO Gil Amelio neemt ontslag. Jobs krijgt nu stevig de touwtjes terug in handen. Meteen stuurt hij omzeggens de hele raad van bestuur wandelen en benoemt hij op eigen houtje vier nieuwe bestuurders : Bill Campbell (topman van Intuit en oudgediende bij Apple), Jerrey York (die een turnaround verwezenlijkte bij IBM en Chrysler), Larry Elison (CEO van Oracle, persoonlijke vriend van Jobs) en… Jobs zelf.
Daarmee is één van de meest spectaculaire machtsgrepen die zich recentelijk in de informatica-industrie hebben voorgedaan, een feit. Eén functie blijft nog open : die van voorzitter van de raad van bestuur. Een post die Steve Jobs duidelijk oningevuld wil laten tot Apple zijn nieuwe CEO heeft gevonden. Apple heeft zoals velen zullen beamen zijn verloren meesterschaker (de “visionair”) terug. Al blijft het na het briljante pionnengeschuif nu wachten op het grote meesterplan.
PIET DEPUYDT, DAAN KILLEMAES
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier