De kleine belegger en de Bel-20

De Bel-20 bestaat 25 jaar. Iedere dag wordt deze beursindex in de media gebruikt om de evolutie op de Brusselse beurs weer te geven. Beleggers, en dan vooral beginnende beleggers, zetten de opbrengst van hun portefeuille (vandaag bijna uitsluitend van spaarboekjes en obligaties) af tegen de evolutie van de Bel-20. Dat de recentere evolutie niet onmiddellijk een uitnodiging inhoudt om snel in aandelen te beleggen, mag ons niet doen vergeten dat het geregeld totaal anders was. De Bel-20 is echter een index en dus een statistiek, zodat voorzichtigheid geboden is.

Beleggers gebruiken de prijsindex Bel-20 als referentie om de evolutie van hun Belgische aandelenportefeuille te evalueren. Daar is niets mis mee als ze goed beseffen dat de Bel-20 slechts een beperkt deel van de Belgische aandelen opneemt, zelfs enkele ‘minder’ Belgische aandelen. Maar deze index of een andere, maakt niet veel uit, want iedereen heeft toch graag een vergelijkingspunt.

Vooral beginnende beleggers zonder al te veel tijd kunnen aandelen uit de Bel-20-index beschouwen als de kwalitatief betere en veiligere Belgische aandelen. Men moet ergens beginnen te beleggen in aandelen en waarom dan niet kiezen voor de grootste bedrijven uit de Belgische beursindex? Het zijn grote bedrijven, ze verschijnen geregeld in de pers met vooral positief nieuws, zodat beleggers ook de illusie hebben dat ze op de hoogte zijn van hun activiteiten. Problematisch is de overtuiging dat vooral de aandelen van grotere bedrijven kunnen worden opgeborgen als langetermijnbelegging. Het beleggingspotje voor het pensioen of de kleinkinderen. Vandaag is deze overtuiging nog ‘gevaarlijker’ omdat de aandelen in effectenportefeuilles ondergebracht zijn, waardoor de opvolging beperkt is tot een strikt minimum. Dividenden worden automatisch geknipt en vele andere transacties vereisen geen tussenkomst van de belegger.

De ervaring met Bel-20-aandelen, en dus met grotere gerenommeerde aandelen, toont echter aan dat een ‘buy-and-hold’-strategie de belegger zeer duur kan komen te staan. De evolutie van de index beschouwen als een indicator van de langetermijnopbrengst van de samenstellende aandelen is dan ook misleidend. De index neemt maar een select gezelschap van aandelen op en wordt geregeld aangepast. Zo stonden de twee aandelen die vandaag de zwaarste weging in de Bel-20 hebben, AB InBev en KBC, in 1991 niet in de index.

Van de twintig initiële aandelen, blijven er nu slechts zeven over. En dat onderschat de wijzigingen in de samenstelling nog, want een hele reeks bedrijven maakte slechts een korte tijd deel uit van de index. Dat is niet noodzakelijk een slechte zaak, want fusies en overnames brengen de beleggers meestal geld op. Een aantal bedrijven verdween echter uit de index omdat – laten we het positief uitdrukken – andere Belgische bedrijven meer aanspraak maakten op een plaats in deze hitparade.

De misleiding van Bel-20-aandelen voor kleinere beleggers is dat, hoewel het gaat om schijnbaar solide bedrijven, het geen veiliger aandelen zijn dan andere. Hoeveel kleine beleggers hebben niet jarenlang belegd in financiële waarden, ook al omdat hun bankiers de toen geldende opvatting verspreidden dat het ging om ‘goedehuisvaderaandelen’? Het is hun zuur opgebroken. Wie bijvoorbeeld 1000 euro verdeelde over de in 2007 in de Bel-20 genoteerde financiële aandelen (KBC, Fortis en Dexia) moet het vandaag stellen met ruim 210 euro. Belegging gedeeld door vijf. Zonder KBC zou een belegging in de overige twee grote Belgische financiële bedrijven nu nauwelijks meer dan 60 euro waard zijn. Een waardedestructie van bijna 95 procent!

De Bel-20 ligt vandaag nog ruim een kwart onder het historisch maximum van 4757 punten van eind mei 2007. Dat koersverlies onderschat het waardeverlies van conservatieve beleggers die in individuele aandelen van de index belegden door de wijzigingen in de samenstelling van de index. De Bel-20 dus gebruiken om langetermijnopbrengsten van beleggingen in aandelen te meten, kan dus zeer misleidend zijn.

De auteur is hoogleraar economie aan de VUB.

JEF VUCHELEN

De Bel-20 meet de opbrengst van de kleine belegger niet.