Juni 1994. Tijdens een brainstorming van jonge JP Morgan-medewerkers aan het zwembad van een resort in Boca Raton, Florida, zat de sfeer er goed in. Er werd gedronken, de bazen werden in het zwembad gegooid… Maar er werd daar in Florida ook ruimte gemaakt voor ernstige discussies. Het is in Boca Raton, een toeristisch oord bij uitstek, dat een van de oorzaken van de financiële crisis ligt. De yuppies van de zakenbank JP Morgan, financiële specialisten eerste klasse, vroegen zich af of het mogelijk was om financiële risico’s samen te voegen, te herverpakken en over de hele wereld te verdelen om ze zo optimaal te spreiden. Het antwoord was ja, de geglobaliseerde markt maakte dat mogelijk.
In Boca Raton rijpte dus het idee om allerlei nieuwe finan-ciële producten te ontwikkelen, onder andere gesofisticeerde producten waarmee bedrijven zich konden verzekeren tegen klanten die leningen (hypothecaire en andere) niet terugbetaalden en bovendien het risico op wanbetaling uit hun balans konden halen. JP Morgan bouwde een wereldwijde derivatenmarkt uit en de rest van de banksector volgde. Door de grote winsten stelde niemand zich vragen. Bovendien wisten de bollebozen van JP Morgan zich in hun overtuiging gesterkt door allerlei mathematische modellen die ze op de derivaten afvuurden om de kans op en de effecten van een wanbetaling in te schatten. Ze hadden echter nooit gedacht dat de stijging van de huizenprijzen in de VS op een bepaald moment zou stoppen. De gevolgen zijn bekend. Dit verhaal is te lezen in Fool’s Gold – How the Bold Dream of a Small Tribe at J.P. Morgan Was Corrupted by Wall Street Greed and Unleashed a Catastrophe van Financial Times-journaliste Gillian Tett. Ze graaft daarmee naar een van de diepe oorzaken van de financiële crisis. Tett interviewde voor het boek tientallen insiders. Ze legde onder andere de Amerikaanse minister van Financiën, Timothy Geithner, op de rooster. Ze had ook exclusieve gesprekken met Jamie Dimon, CEO van wat ondertussen JP Morgan Chase is geworden en een aantal New Yorkse bankiers die bekendstaan als de ‘Morgan Maffia’.
Het boek geeft een ontluisterend beeld van wat er achter de schermen van Wall Street schuilgaat. Via Tett kunnen we een blik werpen op het heilige der heiligen van de Amerikaanse banksector. We maken van nabij mee hoe meer en meer mensen in de financiële wereld betoverd raken door de gigantische winsten. Hoogmoed en hebzucht lopen als een rode draad door het boek. De auteur toont ook aan hoe JP Morgan Chase op tijd nattigheid begon te voelen en in tegenstelling tot andere spelers niet ten onder ging. Het nam in 2008 zelfs het in problemen geraakte Bear Stearns over. Bij de yuppies van vijftien jaar geleden treedt uiteindelijk zelfs een zekere zelfkritiek op. Zo stuurt een van hen een collega een e-mail. “Het is zoals een lief kind dat je hebt opgevoed later een zware misdaad pleegt.”
Gillian Tett, Fool’s Gold – How the Bold Dream of a Small Tribe at J.P. Morgan Was Corrupted by Wall Street Greed and Unleashed a Catastrophe, Little Brown, 2009, 352 blz., 15,95 euro
Alain Mouton
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier