De cijferaar van de krenten en rozijnen

Het is nu ook officieel: Ahold, bekend van grootgrutter Albert Heijn strijkt neer in België. Wanneer en waar is nog niet bekend. Daarvoor moet topman John Rishton eerst zijn huiswerk maken.

Er was al veelvuldig speculatie over de expansiedrang van het Nederlandse concern Ahold om ook bij ons zijn actieterrein uit te breiden. Ahold werd gekoppeld aan Delhaize, Ahold werd genoemd als potentiële overnemer van Carrefour, Ahold, kortom, ging over de lippen. De Nederlandse groep liet dan vorige week voor het eerst echt uitschijnen dat het effectief zulke plannen koestert, maar laat zich niet opjagen. De komende maanden moet blijken waar de grootgrutter neerstrijkt en wanneer dat gebeurt.

Het vlaggenschip van het concern is Albert Heijn, door de stichter ooit omschreven als ‘wij zijn van de krenten en rozijnen’. Die supermarktgroep staat voor lage prijzen – niet de laagste – want “wij willen ook kwaliteit en service bieden” heet het. Aan het hoofd van het ganse concern staat de Brit John Rishton. De 52-jarige economist is het best bewaarde geheim uit de retailsector. Weinig zichtbaar, ook voor zijn eigen personeel. Ahold heeft daarmee perfect in huis wat het zelf beoogde. Het concern had de buik vol van charismatische leiders zoals voorgangers Cees van der Hoeven en Anders Moberg. Rishton beantwoordt perfect aan die doelstelling: grijs en saai. In de Nederlandse pers wordt hij opgevoerd als de onbekendste topman van de AEX, de Nederlandse beursvloer. In de Britse pers wordt Rishton daarentegen graag opgevoerd als succesvol exportproduct. Voor analist Matthew Truman is hij een van de topfiguren in de Europese retailbusiness. “Hij doet wat hij zegt, anderen zeggen te veel wat ze gaan doen”, zegt Truman.

Tussenpaus wordt koning

John Rishton, die zijn privéleven angstvallig afschermt, startte zijn loopbaan bij Ford Europa, waar hij tussen 1979 en 1994 diverse financiële functies bekleedde. Hij kwam bij Ahold binnen als CFO, in 2006. In 2007 schoof hij door naar de CEO-stoel, aanvankelijk als tussenpaus, bij het plotse vertrek van Moberg. Maar na enige beraadslaging stuurde de raad van commissarissen hem definitief naar voren. Allicht was de vrees ontstaan dat Rishton anders zou opstappen.

Een gelijkaardig scenario deed zich voor bij Bri-tish Airways (BA). Tussen 1994 en 2001 was hij bij de luchtvaartgroep controller, om vanaf 2001 -enkele dagen voor 9/11- CFO te worden. Samen met de toenmalige topman sir Rod Eddington zette hij een rigoureus herstelplan op poten om het hoofd te bieden aan de gevolgen van 9/11, de daaropvolgende oorlog in Irak en de SARS-epidemie die de luchtvaartsector naar adem deed happen. 13.000 jobs gingen voor de bijl en de schulden van BA werden met bijna twee derde teruggedrongen tot 2,5 miljard pond. Rishton oogstte bewondering en lof, en werd als opvolger van Eddington genoemd. Toen dat feestje niet doorging, vertrok Rishton naar Ahold. Zijn vertrek bij BA joeg een schokgolf door de sector, en er werd zelfs een gedicht geschreven onder de titel ‘Nouveau Rishton’. Rishton reageerde op speculaties dat hij zich gepasseerd voelde en verklaarde de dat hij nog nooit in zijn leven een CEO-functie had beoogd. Mensen die hem beter kennen, zeggen echter dat er achter de koele boekhouderfaçade een bijzonder ambitieuze man schuilgaat. Iemand die al langer droomde van een leidende rol bij een grote internationale groep.

IJzeren wil

Wat Ford of BA hem niet konden bieden, kon Ahold wel. Rishton heeft geen retailervaring, het is een echte cijferman. Zijn ietwat jongensachtige, schuwere uiterlijk, geeft hem de aanblik van het saaie hulpje op de boekhouding. Niks is minder waar. Zijn motto is duurzame winstgroei en in de financiële wereld staat hij bekend als een rustige bestuurder met een ijzeren wil. Zijn kenmerken: zeer intelligent, zowel streng en uitdagend, als warm en ondersteunend tegelijk. En enorm bescheiden.

Vooral het feit dat hij Ahold, na het boekhoudschandaal in 2003 dat het concern bijna de kop kostte, weer op het rechte pad bracht en inmiddels weer deed aanknopen met winstcijfers, wordt graag in de verf gezet. Ahold haalt 60 procent van zijn omzet in de VS, waar het ruim 800 winkels heeft. Ook winkels als Stop&Shop en Giant-Landover zitten in de portfolio. Naast de VS en thuismarkt Nederland is Ahold eveneens present in Oost-Europa. Het resultaat steeg over 2009 met 8 procent tot 1,3 miljard euro. De winst klokte af op 894 miljoen euro, terwijl de omzet met bijna 9 procent steeg tot 27,9 miljard euro. Ahold mikt op lange termijn op een netto-omzetgroei van 5 procent en een operationele retailmarge van eveneens 5 procent.

Ahold verraste de investeerders door dit jaar voor 500 miljoen aandelen in te kopen en het dividend met 28 procent te verhogen naar 23 eurocent per aandeel. Bovendien kondigde het concern aan dat het weer op overnamepad gaat. Eind 2009 had Ahold voor zowat 3 miljard euro in kas. Een bom geld. Analisten drongen erop aan om er iets mee te gaan doen. België mag zich straks verwachten aan dat ‘iets’.

Door lieven desmet, Illustratie: jens claessens

Achter de koele boekhouderfaçade gaat een bijzonder ambitieuze man schuil.