De castratie van Tractebel

No comment. Zeggen de hoofdkwartieren van Tractebel, Suez en Lyonnaise des Eaux. Dat de verloving een feit wordt en het huwelijk onvermijdelijk, daaraan twijfelt niemand. Tractebel wordt zeer zenuwachtig. De Vlamingen zijn gerold. Volgt de Wetstraat de nieuwste kaping van de energiesector ?

P hilippe baron Bodson rookt een pijp à la Steve Davignon. Zijn patrijshond Cookie stormt naar fotograaf Benoît Decout. De topman van Tractebel wordt op zijn geliefde zondagse trektocht door de Hoge Venen gefotografeerd voor het Amerikaanse Forbes Magazine. Call me Philippe, zegt hij vrolijk aan journalist Howard Banks. Een tafereel van peis en vree, een verslag dat bruist van het zelfvertrouwen, een leuk verhaal voor Amerikanen die het antwoord krijgen op de vraag What’s a Belgian company doing generating electricity in Vermont by burning wood ? Antwoord : reageren op de nakende deregulering van de thuismarkt.

Wat schuilt er achter de cheerful facade ? Philippe Bodson zal het u niet vertellen, maar het antwoord is : groeiende zenuwachtigheid. Hij levert vandaag 88 % van Belgiës elektriciteit en 89 % van Belgiës aardgas. Ten laatste over tien jaar is de Europese energiemarkt gedereguleerd en is het quasi-monopolie van Tractebel passé. De tegenaanval loopt in het buitenland : de dalende Belgische omzet en winst worden vervangen door meer omzet en winst elders. In 2000 wil Tractebel 40 % van zijn winst opstrijken in het buitenland (tegen 20 % vandaag), daarvoor zijn jaarlijkse groeipercentages buiten België van 15 % nodig. Hier schuilt een prangend probleem. De naam van het probleem is de huidige concurrent Lyonnaise des Eaux die (onrechtstreeks, maar dat is een detail), de hoofdaandeelhouder van Tractebel zal worden. Dat duwt Bodsons plannen in de stormzone. De ontmanning van Tractebel is geen fabel.

“Gérard Mestrallet heeft een nieuwe PR-experte die jarenlang werkte voor Edouard Balladur,” vertelt een Franse financiële journalist. “Zij promoot vandaag de baas en niet de onderneming, een van haar opdrachten is de jeter de la poudre aux yeux. Uit die hoek klinkt de redenering dat de synergie tussen Tractebel en Lyonnaise en de financiële dochters onder meer jullie Generale Bank evident is, want al die groepsdelen richten zich op de privé-consument. Laat me lachen, dat is een woordenspel.”

Philippe Bodson, Karel Vinck, noch Paul De Keersmaeker om slechts drie betrokkenen te noemen worden gebriefd over de nakende fusie tussen Lyonnaise des Eaux en Suez (via Generale Maatschappij baas voor 64 % bij Tractebel). De Amerikaanse zakenbank Morgan Stanley bestudeert de scenario’s en breekt zich voornamelijk het hoofd over de pariteitsverhoudingen tussen de aandelen Suez en Lyonnaise. En de nieuwe Vlamingen ? Ook Antoon Dieusaert van BASF (de jongste bestuurder van Tractebel) en KU Leuven-professor Jef Roos (de nieuwe wetenschappelijk adviseur van de holding) blijven op hun honger. Precies op een ogenblik dat de Vlamingen uitgenodigd worden om een belangrijk pakket te kopen in Tractebel, en Vlaams Economieminister Eric Van Rompuy daaraan zijn reputatie gekoppeld heeft, worden de onderhandelaars in het ongewisse gelaten over de driehoek in wording. Zegt een insider uit het directiecomité van Tractebel : “Les Français trahissent les Flamands“.

INTERNATIONAAL.

Het nieuwe, nog sterker Franse, concern zal de internationale expansie van Tractebel die in Forbes van 24 februari gefêteerd werd afremmen en bemoeilijken. Tractebel is vandaag de enige multinational met Belgische wortels die wereldwijd expandeert. Als minister van Buitenlandse Zaken Erik Derycke verre gebieden aandoet, is de enige serieuze onderneming waar hij met zijn gasten over kan praten, Tractebel. Het weze in India, Kazachstan, Thailand, Chili, Hongarije, Argentinië, China, de Verenigde Staten of nog zeven andere landen waar Tractebel actief is.

Indien de banden tussen Suez en Lyonnaise worden aangesnoerd, en de gefuseerde groep in een volgende etappe rechtstreeks ingrijpt bij Tractebel logisch als Suez-Lyonnaise zijn roeping als wereldnutsbedrijf wil verwezenlijken verandert de geaardheid van het aandeelhouderschap van de Belgische nutsholding. Dan praat het management van Tractebel met een aandeelhouder die een concurrent is, geen aandeelhouder met financiële prioriteiten zoals Generale Maatschappij. Financieel aandeelhouderschap, bevestigt Philippe Bodson in al zijn interviews, heeft een positieve en een disciplinerende uitwerking. De aandeelhouder geraakt niet in een belangenconflict met zijn dochter. Dat is wel het geval als Suez-Lyonnaise de show regisseert ; dan is er één, een groot conflict rond de specialiteit afval van Tractebel, waarin ook Lyonnaise actief is, en twee, het gevaar van negatieve arbitrages voor de twee kernactiviteiten elektriciteit en gas van Tractebel.

Hoezo ? Een internationale directeur van Tractebel : “De Fransen denken in machtstermen en in termen van coördinatie en overheersing. Zij zullen prompt per land de diensten in water, gas en elektriciteit gecentraliseerd aanbieden, daardoor glijden wij af naar een ondergeschikte positie. Bovendien zal, als er moet afgewogen worden tussen de deelbelangen van contracten voor water of gas of elektriciteit gezien het dominante gewicht van de waterreus Lyonnaise in de nieuwe combinatie Suez-Lyonnaise tegen ons beslist worden. Eerder vroeg dan laat verdwijnt de voorsprong in het buitenland die Tractebel in de jongste zeven jaar verwierf.”

Bovendien, indien de fusie er komt, dan spreekt ook EU-commissaris Karel Van Miert zijn woord mee. De optelsom van de afvalactiviteiten van Tractebel en Lyonnaise leidt tot een dominant belang en de fusiegroep kan gedwongen worden tot het afstoten van die onderdelen. Onze gesprekspartner bevestigt dat die vrees leeft tot op het hoogste vlak van Tractebel. Hij voegt eraan toe : “De Belgische regering moet zich over de nieuwe situatie bezinnen en eventueel beletten dat de sleutelonderneming in de Belgische energiesector open en bloot zal ressorteren onder een Parijs beslissingscentrum.”

WAAROM ?

Een directeur van Tractebel : “Voor de eerste maal geloof ik dat een fusie tussen Suez en Lyonnaise voor de beide groepen zinvol is. Jérôme Monod heeft Lyonnaise in de voorbije zeven jaar slecht beheerd. Hij had een parel in de hand en heeft de schittering weggehaald door overnames te doen die hem hebben afgewend van het métier de base van de onderneming de waterwinning en de waterdistributie. Zijn verwervingen waren bovendien verlieslatend. Bij Lyonnaise ontbreekt vandaag het geld om, zoals Tractebel, kapitaal in te brengen in nieuwe werven. Lyonnaise participeert voor een haast symbolisch bedrag 2 à 3 % en laat de rest betalen door partners. Bij Tractebel is de rechtstreekse deelname merkelijk hoger. De recente investering door Lyonnaise in het Verenigd Koninkrijk werd reeds voor een half miljard frank betaald door Suez. Gérard Mestrallet heeft bij Suez schoon schip gemaakt en daardoor bezit hij nu aanzienlijke liquiditeiten. Er bestaat geen mooiere situatie voor hem : Lyonnaise zoekt geld, Suez heeft geld. Bovendien wil Suez een eenduidiger strategie, het zoekt een toekomst in de nutsbedrijven en ik verwacht het geleidelijk lossen van de financiële bedrijven van de groep.”

Generale Maatschappij is de Belgische portemonnee van Suez, vorige week incasseerde de holding van burggraaf Davignon 15 miljard frank door de verkoop van zijn participatie in Accor. Niemand twijfelt aan de verkoop van de GMB-deelnames in Recticel en Union Minière als de prijs goed is. Suez heeft ook nog een spaarpot aan industriële participaties zitten in Suez Industrie : voor 30 miljard Belgische frank. Op 27 januari ll. verkocht de Franse holding het leeuwendeel van haar vastgoedbelangen voor 3 miljard Franse frank aan Goldman Sachs. De verkoop op korte termijn van de kredietonderneming Sofinco aan Crédit Agricole wordt verwacht. Meerwaarden voor Suez komen daardoor vrij voor grotere investeringen in de internationale nutssector.

Een huwelijk tussen Lyonnaise, Suez en Tractebel zint Gérard Mestrallet ook wel. Het hoofd van Lyonnaise, Jérôme Monod, zwaait af in 1998. Mestrallet heeft Suez opgekuist en kan zich voortaan verstrooien met het knippen van coupons. De bekwame énarque heeft hiernaar geen oren, hij is de kroonprins van Jérôme Monod.

FRANS CROLS

PHILIPPE BODSON, EXPLORATEUR DU MONDE (NOG VOOR HOELANG ?) Foto in Forbes Magazine van 24 februari ll. Het begeleidende verhaal was opgewekt van toon. De werkelijkheid bij Tractebel wordt hachelijker.