De ballon doorprikt

57%, 44%, 68%… Dat zijn de verliezen die Belgische technologieaandelen de voorbije maanden op de Brusselse beurs moesten incasseren. Vooral Real Software kwam na een duizelingwekkende vlucht weer met beide voeten op de grond terecht: berichten over opgesmukte cijfers maakten dat de IT-groep ongeveer de helft van haar beurswaarde verloor. Wat loopt er fout?

“Schrijf niet dat ik hier kom om een schuldherschikking te bespreken,” lacht Rudy Hageman, gedelegeerd bestuurder van Real Software, wanneer we het interview aanvatten in één van de KBC-vergaderzalen. “We staan niet aan de rand van het faillissement hoor!”

Toch kwam een bezoekje aan de bankier beslist niet ongelegen. De Antwerpse IT-leverancier torst een schuldenlast van 200 miljoen dollar (tegen de koers van juni vorig jaar ruim 8 miljard frank), wat overeenkomt met 180% van het eigen vermogen. Rudy Hageman: “We wilden de overname van het Amerikaanse softwarehuis Tava voor 200 miljoen dollar – de grootste overname ooit door Real Software – deels financieren met een kapitaalverhoging. Maar door de slechte prestaties op de financiële markten moesten we die operatie afblazen. We bekijken nu samen met de banken KBC en Fortis wat de andere opties zijn. We zouden de schuldenlast kunnen afbouwen door bijvoorbeeld een participatie in het eigen bedrijf te verkopen, ik denk aan zo’n 5% van de Real Software-aandelen. Of we zouden op zoek kunnen gaan naar een strategische partner of ook een kapitaalverhoging doorvoeren via een privé-plaatsing.”

De schuldfinanciering

van Tava is des te pijnlijker omdat de Amerikaanse activiteiten de verwachtingen niet inlosten. De herstructurering kostte er 16 miljoen dollar en het personeelsbestand in de VS daalde van 872 in juni 1999 – vlak na de acquisitie – tot ongeveer 300. “Allemaal het gevolg van de problemen rond de millenniumbom en de zwakke enterprise resource planning (ERP)-markt,” aldus Hageman.

Dat alles bleef niet zonder gevolgen voor de wereldwijde halfjaarresultaten van de groep: die zagen er allesbehalve fraai uit. Vergeleken met de cijfers van de eerste zes maanden van 1999 steeg de omzet nauwelijks: van 125,4 tot 128,1 miljoen euro. De courante groepswinst voor afschrijving van goodwill viel met 14% terug tot 8 miljoen euro.

Het gevolg was dat het aandeel van de informaticagroep de voorbije dagen een ontzettend grote dreun kreeg. Real Software verloor vorige week meer dan de helft van zijn waarde en was op vrijdag 22 september nog amper 34,5 euro waard (een daling met 57,4% in de jongste zes maanden).

Maar dat had niet alleen met de minder goede halfjaarresultaten te maken. Drie downgradings – van Fortis, beurshuis Petercam en vooral het Nederlandse ABN Amro – trokken de koers naar beneden. Analist Arnaud Goossens van ABN Amro wees erop dat de onderliggende bedrijfswinst lager is dan uit de resultatenrekening blijkt. “De EBIT (winst voor financiële lasten en belastingen) was verbeterd, maar dat was eigenlijk alleen mogelijk omdat Real Software een terugname van provisies ter waarde van 14,2 miljoen euro (zie tabel: Resultatenrekening Real Software) in het operationele resultaat meerekende. Die terugname heeft echter niks met de winstgevendheid van de bedrijfsactiviteit te maken, zodat de eigenlijke EBIT-marge fors lager is dan de resultatenrekening van Real Software wil doen geloven. Als je appels met appels wil vergelijken moet die terugname uit de berekening van het operationele resultaat en als uitzonderlijke opbrengst worden geboekt.”

Hageman blijft echter volhouden dat de cijfers niet werden opgesmukt: “Het dieptepunt dat we vandaag kennen is het resultaat van een afstraffing waarbij alleen het minder goede nieuws onder de loep is genomen en het goede nieuws volledig werd genegeerd. Dat we in Europa goede resultaten hebben neergezet, is jammer genoeg over het hoofd gezien. Nochtans is dit het fundament waarop we willen voortbouwen en waarop we de Amerikaanse unit zullen aflijnen. De cashdrain in de VS is intussen gestopt.”

Wel geeft de topman van Real Software toe dat zijn communicatiebeleid beter kan. “En dat geldt niet alleen voor Real Software,” zegt Serge Genou van Petercam. En verwijst daarbij naar de vaudeville rond Lernout & Hauspie Speech Products. Sinds het begin van het jaar zijn de incidenten tussen het Ieperse spraaktechnologiebedrijf en analisten bijna niet meer bij te houden. Met als resultaat dat het LHSP-aandeel op de Nasdaq sinds maart van 72 dollar tot 13,5 dollar (vorige week vrijdag) is gedaald. Ook bij Lernout & Hauspie doken geregeld verhalen op over getrukeerde resultaten.

Hageman is evenwel geen zwartkijker. “Onze stragie is juist, alleen zal de uitvoering wat langer duren dan verwacht. We kunnen de verwachtingen die we zelf hebben gecreëerd niet inlossen. Daarvoor worden we nu afgestraft.” Real Software wil nog altijd sneller groeien dan de markt. “Maar ik durf daarover geen cijfers meer te geven. In elk geval moeten we in de VS aanwezig zijn als we de markt willen kloppen. Probleem is alleen dat de Amerikaanse markt heel onvoorspelbaar is: sommige klanten hebben hun investeringen in softwaresystemen van de ene dag op de andere stopgezet. Zo viel na de investeringen voor de millenniumbom de markt volledig droog.”

Hypothekeert de duik

van het aandeel niet de mogelijkheden om de groei te financieren? Real Software verloor de jongste vier maanden ongeveer 400 miljoen euro beurskapitalisatie die niet meer als currency kan dienen om via overnames omzet- en winstgroei te kopen. Toch bestempelt Hageman de koersval niet als een totale ramp: “Een mooie beurskoers is welkom, maar niet onontbeerlijk. We kunnen één à twee jaar overleven zonder externe acquisities, op voorwaarde dat een positieve EBIT-marge de groei kan financieren.”

Vandaar ook dat het neersabelen van de EBIT-marge door ABN Amro hard moet aankomen bij Real Software. Het zet het hele groeimodel van Real Software op de helling. “Maar onze winstmarge is aan het stijgen,” blijft een gefrustreerde Rudy Hageman herhalen. “Autofinanciering is altijd één van de pijlers van de groep geweest en we willen onze groei dan ook autonoom blijven financieren. Geen sinecure, want een bedrijf als het onze moet investeren en dat wordt dikwijls vergeten.”

Hageman wordt voor een deel bijgetreden door Luc Van der Elst, analist bij Fortis: “De lagere beurskoers heeft uiteraard automatisch en onmiddellijk een rem gezet op die externe groei. Maar dat betekent niet dat groeien nu onmogelijk is. Real Software zal het nu moeten hebben van autonome groei, tenzij nog een bijkomende schuldfinanciering mogelijk is.”

Op de Brusselse beurs zijn er nog wel meer computerbedrijven die in hetzelfde bedje ziek zijn. Op een paar uitzonderingen na vertoonden ze de voorbije weken allemaal een neerwaartse trend. Met Ariane II en Dolmen Computers is er weinig aan de hand, maar Arinso, Bureau van Dijk, Econocom en Systemat verloren heel wat van hun pluimen (zie kaders).

Is er een gemeenschappelijke reden? Volgens de meeste waarnemers wel. Uiteraard volgt Brussel een internationale trend: in zowat de hele wereld zijn de technologie- en telecomaandelen uit de gratie gevallen. Maar wat wél typisch is voor Belgische bedrijven is dat ze allemaal heel wat ervaring hebben in het aanbieden van zogenoemde enterprise resource planning (ERP)-pakketten – software voor bedrijfsbeheer. De vraag naar dergelijke programma’s is de jongste tijd flink gedaald. Bovendien vinden analisten dat de Belgische IT-spelers nog niet veel kaas hebben gegeten van elektronische handel.

Hageman spreekt dat tegen: “Real Software biedt vandaag dertig e-commerce-pakketten aan. We hebben onder meer HotRate.com, een zoekmachine van de tweede generatie, en HotTrade.com, een e-commerce-softwaretool voor business-to-business-omgevingen. Het argument dat ERP volledig passé is, is eveneens fout. Ik heb momenteel 25 tot 40 ERP-specialisten te weinig, alleen worden de ERP-pakketten niet meer gekocht. Ze zijn alleen interessant als ze in een e-commerce-geheel passen.”

Meer e-commerce-activiteiten mogen dan al goed zijn voor de groeiperspectieven, voor een beursgenoteerd bedrijf snijdt het mes aan twee kanten. Jos Sluys van Arinso (zie kader) is blij dat zijn bedrijf geen internetspeler wordt genoemd: “Is het etiket dotcom wel een goede zaak als je weet hoeveel klappen die bedrijven het voorbije jaar hebben gekregen?”

Marc Féard, gedelegeerd bestuurder van de informaticagroep Ariane II, volgt de branche al lang van nabij op. Hij denkt dat de vertraging op de ERP-markt van korte duur zal zijn: “De daling deed zich voor in de tweede helft van 1999 en tijdens het eerste trimester van 2000. De komende maanden zal de groei wel hernemen.”

Het probleem van een aantal ‘gevallen’ technologieaandelen op de Brusselse beurs heeft volgens Féard te maken met het aparte karakter van de Belgische beursgenoteerde IT-bedrijven: “De sector is tamelijk klein. Wanneer één speler met slechte resultaten komt, raken de andere meteen besmet. Het is zoals een griepepidemie.”

De vraag

rijst trouwens of het publiceren van halfjaarresultaten nog wel is aangewezen in de razendsnel veranderende IT-markt van vandaag. Frank Roosen van Fortis: “Ik pleit ervoor dat bedrijven met kwartaalcijfers naar buiten komen. De snelle evolutie in de IT-omgeving smeekt om een regelmatige update, en zes maanden is daarbij veel te lang. Te vaak houden bedrijven in die periode hun slecht nieuws achter en blijven ze bij de eerder gemaakte voorspellingen, in de – vaak ijdele – hoop om de opgelopen achterstand nog te kunnen goedmaken.”

Zullen die zaken veranderen met de komst van Euronext, de fusiebeurs tussen Amsterdam, Brussel en Parijs? Féard hoopt in ieder geval dat de Belgische technologiewaarden zullen worden opgenomen in één van de nieuwe indices van de fusiebeurs. De topman van Ariane II lanceerde begin dit jaar trouwens de idee om via een sectorale aandelenindex de Brusselse beurs op te krikken. Maar, “dat plan zit intussen in de koelkast”.

Alain Mouton – Daan Killemaes