De balans: nooit meer een fiscale hervorming

Nog voor van een echt advies over een grote fiscale hervorming sprake was, schoot de PS deze week een aantal aanzetten van de Hoge Raad van Financiën voor een beter belastingsysteem af. Een taxshift met minder lasten op arbeid, gefinancierd met onder andere hogere consumptiebelastingen, minder aftrekken en besparingen, is taboe. Niet alleen deze legislatuur, maar wellicht ook na 2024.

“Er is veel verwarring over een advies van de Hoge Raad van Financiën. De feiten: de Raad verklaart zelf dat het advies nog niet klaar is, ik heb het dus ook nog niet ontvangen. Elk artikel is dus voorbarig. We werken verder aan de echte blauwdruk van de fiscale hervorming.” Dat tweette minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V), nadat coalitiepartner PS in de media geen spaander heel had gelaten van een aanzet tot fiscale hervorming van de Hoge Raad van Financiën.

Een aantal voorstellen lekte in La Libre Belgique, en kreeg meteen een njet van de Franstalige socialisten. Volgens het plan – eigenlijk een eerste oefening rond een breder pakket aan fiscale hervormingen – zouden de lasten op arbeid middels een vermindering van het aantal belastingtarieven met 6 tot 7 miljard euro worden verlaagd. Enkel die van 25, 40 en 50 procent zouden nog worden weerhouden. Compenserende maatregelen zouden bestaan in het afbouwen van het gunstregime voor topsporters, de aftrek voor individueel pensioensparen, het afschaffen van de maaltijdcheques, besparingen op het overheidsapparaat en, vooral, het optrekken van de btw met 1 procent naar 22 procent.

Vooral dat laatste deed de PS steigeren. In tijden van inflatie mag de koopkracht van de burgers niet verder worden aangetast, is hun boodschap. In de Wetstraat is te horen dat de PS het voorstel tot hervorming zelf gelekt heeft, om het daarna met veel verontwaardiging neer te halen. De Franstalige socialisten willen in deze legislatuur geen fiscale hervorming meer, is te horen. Zelfs een aanzet daartoe is taboe. Daar is meer dan één reden voor. Bij elke fiscale hervorming wordt de PS een schietschijf van de extreemlinkse PTB/PVDA, die dan met de miljonairstaks begint te zwaaien. Bij de partij van Paul Magnette weten ze dat er na de invoering van de effectentaks amper nog ruimte is voor nieuwe vermogens(winst)belastingen.

Therapeutische hardnekkigheid van cd&v

Maar wat vooral speelt, is dat de PS in deze regering twee jaar voor de verkiezingen eigenlijk al haar trofeeën al binnengehaald heeft: het optrekken van de pensioenen naar minimaal 1500 euro, geen rem op de overheidsuitgaven en een aantrekkelijke pot Europees relancegeld, waarin men naar believen kan graaien. Waarom dan nog moeite doen om andere dossiers af te ronden?

Cd&v heeft dat blijkbaar nog niet begrepen. De tweet van minister Van Peteghem toont aan dat de christendemocraten er nog altijd van overtuigd zijn dat werk kan worden gemaakt van een fiscale hervorming. IJdele hoop, of veeleer een vorm van therapeutische hardnekkigheid. Want niet alleen de Franstalige socialisten zien de noodzaak van een belastinghervorming niet in. Ook de Franstalige liberalen zijn tegen, omdat ze met een aanval op bijvoorbeeld het statuut van topsporters of een afschaffing van de maaltijdcheques hun bevriende sectoren of bedrijven (zoals de verdelers van maaltijdcheques) bedreigd zien. De vraag rijst nog maar eens wat cd&v in deze regering eigenlijk zit te doen.

Logische belastinghervorming zal altijd moeilijk liggen

Wachten dan maar tot 2024, wanneer een volgende regering écht werk zal maken van een belastinghervorming? Optimisme is niet op zijn plaats. Een fiscale hervorming die de lasten op arbeid verder verlaagt, is de logica zelve. Ondanks de taxshift van de vorige federale regering, wordt arbeid hier nog altijd als een toxisch goed belast.

Eerdere rapporten van de Hoge Raad, maar ook van de denktank OESO en het Internationaal Monetair Fonds, wijzen erop dat een taxshift van arbeid richting consumptie in België het meest aangewezen scenario is, omdat de belastingen op consumptie hier door allerlei uitzonderingen vaak lager liggen dan het btw-tarief van 21 procent. In het buitenland zijn er voorbeelden van hogere btw-tarieven en lage lasten op arbeid, wat werk trouwens aantrekkelijker maakt. Kijk naar Denemarken: 25 procent btw maar amper sociale bijdragen op het loon. Of Oostenrijk, dat in 2015 de personenbelasting aanzienlijk verlaagde. Compensatie kwam er van het optrekken van de consumptiebelastingen Het nominale btw-tarief van 20 procent blijft. Maar het lagere tarief van 10 procent wordt opgetrokken naar 13 procent.

Alleen is zo’n taxshift in België taboe. Voor de radicale partijen PVDA en Vlaams Belang, voor de groenen en de socialisten, voor het gros van cd&v en voor de MR. Enkel de N-VA en Open Vld staan open voor lagere lasten op arbeid en meer op consumptie. Conclusie: ook na 2024 komt de broodnodige fiscale hervorming er niet. En wellicht ook niet in 2029 of later.