‘Coronacrisis maakt belang van vaccins weer duidelijk’

Meer dan 150.000 doden wereldwijd, ongeveer 4,4 miljard mensen die thuis zitten en een economische crisis niet meer gezien sinds de Tweede Wereldoorlog. Het coronavirus zet onze planeet op z’n kop, ondanks de grote medische inspanningen. We zitten allemaal thuis, in ons kot, en dat door een levensbedreigend virus. Dat zegt Brecht Vanneste, Managing Director MSD België.

De naam Edward Jenner zegt u waarschijnlijk niets. Toch wordt hij beschouwd als een van de personen die het meeste levens heeft gered dankzij zijn uitvinding: het vaccin tegen de pokken. Het was een van de meest levensbedreigende virusziekten die de mensheid ooit heeft gekend (niet te verwarren met water- of windpokken). Gemiddeld drie op de tien mensen die besmet werden met pokken, stierven eraan. Wie het overleefde, bleef achter met vaak ernstige littekens. Alleen al in de 20ste eeuw doodde het virus naar schatting meer dan 300 miljoen mensen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voerde in de jaren 60 en 70 een wereldwijde vaccinatiecampagne, waardoor het virus volledig werd uitgeroeid.

Dankzij vaccinatie werden ook andere ernstige infectieziekten sterk onderdrukt, zoals polio, mazelen, kinkhoest en bof. Vaccins zijn helaas het slachtoffer geworden van hun eigen successen. Mensen weten weinig of niets meer af van de pokken, laat staan van de vaccins die een halve eeuw geleden zo succesvol bleken. Niemand kan zich nog inbeelden hoe de wereld eruitzag voordat deze levensreddende inentingen beschikbaar waren.

Dit collectieve geheugenverlies leidde tot de opmars van antivaccinatiebewegingen die het belang van vaccinatie in twijfel trekken. De WHO beschouwt vaccinatietwijfel als een van de grootste tien bedreigingen voor de volksgezondheid. Maar nu het coronavirus ons leven overneemt, wordt vaccinatie een stuk aantrekkelijker.

Momenteel zitten heel wat mensen te wachten op een Edward Jenner van onze tijd: een vaccin dat ons beschermt tegen covid-19. Helaas is een vaccin niet in een oogwenk gebruiksklaar. Het wordt onderworpen aan strenge, complexe en langdurige processen. De ontwikkeling van een nieuw vaccin neemt gemiddeld tien jaar in beslag. De productietijd kan tot twee jaar of meer bedragen, waarvan 70 procent van die tijd naar kwaliteitscontroles gaat. Om een volledige nieuwe productiefaciliteit te bouwen en hiervoor een licentie te verkrijgen is vijf tot tien jaar nodig.

Gelukkig kunnen deze processen in dringende situaties versneld worden. Dat was onder andere het geval voor het ebolavaccin, maar kan ook in deze coronacrisis. Er wordt verwacht dat een vaccin al over achttien maanden beschikbaar zal zijn, misschien iets vroeger, of iets langer. Het is cruciaal om in deze dringende situatie geen stappen over te slaan en de verschillende vaccins in ontwikkeling ook voldoende te testen op veiligheid en werkzaamheid.

Door de coronacrisis wordt het besef van de gevaren van infectieziekten weer zeer reëel. Laten we dit momentum aangrijpen om het vertrouwen in vaccinatie verder te bevorderen. Samen met alle actoren in de gezondheidszorg kunnen we werken aan de herwaardering van preventieve maatregelen, zoals vaccinatie. Laten we de helden van vandaag niet vergeten morgen.