België kan ook de volgende winters niet rekenen op elektriciteit uit Frankrijk

In Frankrijk ligt de productie van kernenergie al een tijdje in de lappenmand, maar de problemen zullen langer aanslepen dan verwacht. Dat legt ook een hypotheek op de bevoorradingszekerheid in België.

De Franse productie van kernenergie zal nog zeker tot 2035 onder het niveau van de periode 2011-2015 blijven, waarschuwt RTE, de beheerder van het Franse hoogspanningsnet. “Tot 2015 produceerden de Franse kerncentrales gemiddeld 412 terawattuur per jaar. Tussen 2025 en 2035 wordt slechts op gemiddeld 350 terawattuur per jaar gerekend, ondanks de ingebruikname van de nieuwe kerncentrale van Flamanville”, zegt Joannes Laveyne, energiespecialist van de UGent.

De povere productievooruitzichten vertalen zich in Frankrijk al in hoge elektriciteitsprijzen voor levering in de volgende winter. “Die prijzen liggen een stuk hoger dan in de buurlanden België en Spanje. De hoge prijzen geven aan dat Frankrijk deze winter, en de daaropvolgende winters, opnieuw elektriciteit zal moeten importeren. Frankrijk zal opnieuw aan het Europese elektriciteitsinfuus liggen”, zegt Joannes Laveyne.

België moet mogelijk meer centrales bouwen

Ook voor België houdt die achterblijvende Franse nucleaire elektriciteitsproductie een vrij groot bevoorradingsrisico in. De voorbije jaren importeerde België regelmatig elektriciteit uit Frankrijk, om tekorten te vermijden. De kernuitstap in 2025 is onder meer gebaseerd op de mogelijkheid stroom uit Frankrijk in te voeren. “België zal de volgende winters niet kunnen rekenen op import uit Frankrijk. We zullen zelf onze boontjes moeten doppen”, stelt Joannes Laveyne.

Op dit ogenblik onderhandelen de federale regering en Engie over een uitbatingsverlenging van de kerncentrales van Doel 4 en Tihange 3 met tien jaar. Zowel België als Frankrijk zal de diensten van die kerncentrales goed kunnen gebruiken in de periode 2025-2035. “Mogelijk hebben we naast die twee centrales nog extra productiecapaciteit nodig, gegeven de aanslepende problemen in Frankrijk. De hoogspanningsnetbeheerder Elia publiceert in juni de nieuwe projecties over de capaciteit die België nodig heeft om de bevoorradingszekerheid niet in het gedrang te brengen”, zegt Joannes Laveyne.

Gezocht: 100.000 technici

De Franse elektriciteitsproductie blijft wellicht nog tot 2035 onder de maat, omdat het onderhoudsprogramma van de bestaande kerncentrales grote vertraging heeft opgelopen, eerst door de impact van covid en onlangs door de stakingsgolf in Frankrijk.  “Ook de bouw van nieuwe reactoren loopt niet goed. Waar de Franse regering aankondigde tegen 2035 de eerste van zes nieuwe reactoren (van het ERP-type, nvdr) online te willen hebben, liet de uitbater EdF weten dat het veeleer 2037 zal worden. Als alles goed loopt”, zegt Joannes Laveyne.

De dieperliggende oorzaak van de aanslepende problemen is een structureel tekort aan geschoolde arbeidskrachten. “EdF vindt de technici niet om het werk te doen. Dat personeelstekort wordt nog groter door de bouw van de zes nieuwe kerncentrales. Dat tekort is niet zomaar op te lossen, gezien de lange opleidingstijd van bijvoorbeeld lassers”, zegt Joannes Laveyne. De Franse regering schat dat er de volgende zes jaar 100.000 extra geschoolde arbeidskrachten nodig zijn om de nucleaire revival te realiseren.

Kan Europa nog grote industriële projecten aan?

Het tekort aan technici legt ook een hypotheek op de energietransitie. “We vissen ook in dezelfde kleine vijver voor de bouw van windturbineparken, de installatie en het onderhoud van warmtepompen, of de productie van batterijen en elektrische voertuigen. We hebben technici nodig die met de handen willen werken, hoewel ze de intellectuele capaciteiten hebben om louter denkwerk te doen. Europa erkent dat probleem, maar komt nog niet met oplossingen. Het beroep van technicus is aan opwaardering toe”, zegt Joannes Laveyne.

Steeds meer waarnemers vragen zich af of Europa nog in staat is grote industriële projecten tot een goed einde te brengen. “Het is snel gezegd nieuwe kerncentrales te bouwen of de Noordzee vol windturbines te plaatsen, maar de vraag is of we dat nog kunnen”, zegt Joannes Laveyne. Bij de uitbouw van hernieuwbare energie kun je de productie van bijvoorbeeld zonnepanelen nog uitbesteden aan landen met een arbeidsreserve, maar de bouw van windparken vergt een eigen logistieke keten, die vandaag de vraag niet kan volgen. “Bouwen zoals in 1970, dat komt niet meer terug”, meent Joannes Laveyne.

Lees ook: