Michel Camdessus was van 1987 tot februari 2000 topman van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). De Fransman heeft nu zijn memoires geschreven. Camdessus leidde het IMF in een van de woeligste naoorlogse economische periodes: de val van de Berlijnse Muur, de ineenstorting van de Sovjet-Unie, crisissen in Argentinië, de Aziatische financiële crisis, het ontstaan van de euro, enzovoort. Al die episodes komen aan bod in La scène de ce drame est le monde. Treize ans à la tête du FMI.
Het is wel zo dat de persoonlijke ervaringen van Camdessus overheersen. De grote macro-economische analyses blijven achterwege. De auteur vertelt bijvoorbeeld hoe hij probeerde een positief beeld op te hangen van het IMF. Het mocht niet de instelling zijn die de landen strenge budgettaire en monetaire regels oplegde in een poging de wereldeconomie te stabiliseren. Een oefening waar de Fransman moeilijk in slaagde. Hij geeft het voorbeeld van een foto van 15 januari 1998 die de wereld rondging. Daarop kijkt Camdessus met een strenge blik en gekruiste armen toe terwijl de Indonesische president Soeharto een akkoord met het IMF ondertekent waarmee het land zich ertoe verbindt zware economische hervormingen door te voeren. Het lijkt alsof het IMF een Diktat oplegt aan Indonesië. Camdessus geeft toe dat hij toen de impact van de beelden zwaar heeft onderschat. “Ik was onvoldoende doordrongen van de boodschap van McLuhan, dat politiek en beleid stilaan worden vervangen door beelden.”
Interessant aan de memoires zijn de talloze anekdotes waarin de groten der aarde de revue passeren. Zo vroeg de Poolse leider, generaal Jaruzelski, hem in december 1989 of Frankrijk geen alliantie met Polen kon sluiten tegen de twee aartsvijanden van Polen: Rusland en Duitsland. Bij een ontmoeting met Johannes-Paulus II legde Camdessus aan de paus het IMF-beleid uit, waarna de kerkvorst hem vroeg: “Waarom moet u geld lenen aan Polen? U kunt het toch gewoon geven.”
Camdessus schrijft in zijn memoires ook dat hij enorm gefrustreerd was door de Amerikaanse houding ten opzichte van de heropbouw van de ineengestorte Sovjet-Unie. De VS waren er amper in geïnteresseerd. Rusland miste overigens een elite die in staat was de stap naar een gezonde markteconomie te doen. Voor veel Russische beleidsmakers was de vrije markt ook iets totaal vreemds. Michaël Gorbatsjov moest nachtenlang handboeken economie bestuderen om te begrijpen wat het kapitalisme eigenlijk was.
De ontmoetingen met staatshoofden verliepen niet altijd even vlot. Margaret Thatcher vond dat zij beter wist dan het IMF hoe met de financiële sector moest worden gepraat. De Britse premier keek neer op de instelling, die net voor haar verkiezing op het punt stond Groot-Brittannië onder curatele te plaatsen. Met Robert Mugabe, de president van Zimbabwe die zijn land met een miljoeneninflatie opzadelde, was de relatie vaak gespannen. Positief is Camdessus wel over Bill Clinton en zelfs Boris Jeltsin. Het grootste respect is er voor Nelson Mandela: “Een heer van stand ten opzichte van iedereen met wie hij in contact kwam.”
Michel Camdessus, La scène de ce drame est le monde. Treize ans à la tête du FMI, Les Arènes, 2014, 448 blz., 22,80 euro
ALAIN MOUTON
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier