Ambachtelijke jam in een hip jasje

Sinds 2014 verkoopt Pipaillon jam, chutney, tapenade en andere biologische en volledig ambachtelijke producten. De onderneming heeft zonet haar intrek genomen in een nieuw atelier bij Groupe Foes, een beschutte werkplaats in Anderlecht.

De naam Pipaillon is Franse kindertaal afkomstig van de kroost van oprichter Catherine Bodson, die ‘ pipaillon‘ zegt in plaats van ‘ papillon‘, zoals het bedrijf even heette. De vlinder staat symbool voor transformatie. “De transformatie van ingrediënten tot producten, maar ook mijn eigen transformatie na een lange internationale loopbaan, onder meer bij de Europese Commissie”, zegt Bodson. “Het probleem was dat de gelijknamige roquefortkaas dat merk al voor alle toepassingen had geblokkeerd. Dus werd het Pipaillon, een herinnering aan de tijd toen mijn kinderen klein waren. Eigenlijk doet heel dit project aan mijn kinderjaren denken. Ik was als klein meisje dol op de confituur van mijn tante Yvonne. De zus van mijn vader was met een fruitteler getrouwd. Haar vader Gaston Bodson – mijn opa – was fruitteler in Herstal. Het ouderwetse vakmanschap van Pipaillon is eigenlijk het vakmanschap van tante Yvonne. We hebben de recepten wel aangepast aan de smaak van vandaag. Tante Yvonne voegde aan elke kilo fruit bijvoorbeeld een kilo geraffineerde suiker toe. Wij houden het op 600 à 800 gram biologische rietsuiker, een van de weinige ingrediënten die we niet lokaal kopen.”

Alle Pipaillon-producten zijn ambachtelijk en worden volledig manueel bereid. Het assortiment is bewust beperkt. Jam is het belangrijkste product. Naast klassieke confituren op basis van één fruitsoort zijn er Rock Jams, waarin diverse fruitsoorten zitten of waarin een vrucht het gezelschap krijgt van een of meer specerijen. Een oud, ambachtelijke product dus, maar in een hip jasje. De rabarberjam heet Rhubarbra Streisand, de jam van blauwe bessen Deep Purple, de braambessenjam Paint it Black en Dancing Quince is een jam van kweeperen en peperkoekkruiden.

“In het begin hadden we een ruimer aanbod”, zegt Catherine Bodson, die Pipaillon oprichtte met haar vennoot Julien Leclercq. “Achter sommige producten hebben we een punt gezet, omdat de productiekosten hoger lagen dan de verkoopprijs. We wilden niet afwijken van onze conserveertechnieken: suiker voor de jam, zout voor de gekonfijte citroenen, azijn voor de chutney, olie en pasteurisatie voor de tapenade. Toen het atelier zich achter de winkel bevond, fungeerden de klanten als proevers. Zij kwamen met enkele productnamen aanzetten en gaven hun mening. De jam was overduidelijk het populairst.”

Nieuw atelier

Pipaillon heeft een kruidenierswinkel aan de Brandhoutkaai in de Brusselse Sint-Katelijnewijk. Sinds een paar weken heeft het zijn intrek genomen in de lokalen van Groupe Foes, een beschutte werkplaats in de Rauterstraat in Anderlecht. Daar legt het conservenbedrijf de laatste hand aan de inrichting van een nieuw atelier. Dat is mogelijk dankzij een kapitaalronde – de eerste in de geschiedenis van het bedrijf – van 160.000 euro bij Spreds en BeAngels. “Vijf jaar lang sprongen friends, family and fools bij”, zegt Catherine Bodson. “Sommigen is het koude zweet wel meermaals uitgebroken ( lacht). Met het oog op de trage expansie waar ik bij zweer, moesten we geld ophalen, deels via crowdfunding. Met dat geld hebben we de webshop opgezet, zodat we nu overal ter wereld kunnen leveren. We konden er nieuwe producten mee uitkienen, zoals de pickles die we binnenkort lanceren. We konden er dit nieuwe atelier mee inrichten. Al het materiaal is onze eigendom. Groupe Foes nam de infrastructuurwerken voor haar rekening. We betalen wel voor het gebruik van de lokalen. Het is de bedoeling onze productie via de beschutte werkplaats te rationaliseren en die fysiek draaglijker te maken. Bij ons gebeurt alles met de hand, van het versnijden van het fruit tot het kleven van de etiketten en het vullen van de potten. Het personeel van de beschutte werkplaats zal ons helpen met het versnijden van de vruchten, met de etikettering en het wassen van de potten.”

In 2019 produceerde het ambachtelijke conservenbedrijf, dat nu vijf medewerkers heeft, 60.000 potten. Dit jaar worden er dat wellicht 80.000. Het nieuwe atelier moet het mogelijk maken tot 120.000 potten te vullen, zonder het ambachtelijke model los te laten. “Bij nog grotere hoeveelheden zullen we het model moeten ontdubbelen en een tweede atelier openen”, weet Catherine Bodson. “Van een industriële aanpak kan geen sprake zijn. Het is cruciaal dat we vasthouden aan ambachtelijk vakmanschap. 60 procent van alle ingrediënten die we gebruiken, is lokaal en Belgisch. Hoewel we zo veel mogelijk voor lokale producten kiezen, is dat soms onmogelijk. Dit jaar was de kweeperenoogst in België bijvoorbeeld een ramp en dus hebben we de helft van onze kweeperen in Frankrijk gehaald. De vijgen en de citrusvruchten komen dan weer van een biologische coöperatie op Sicilië. We dachten eerst verse mango’s te gebruiken, maar dat bleek een logistieke nachtmerrie. We hebben dan maar geopteerd voor diepgevroren biologische mango’s. Dat gaat prima.”

Luxueuze winkels

Hoewel het volledige gamma enkel te koop is in de Brusselse winkel en via de webshop, zijn er ook producten van het merk te krijgen in luxueuze delicatessenzaken en in biowinkels zoals Färm, Sequoia en bij Bio-Planet en Cru, twee retailketens van de Colruyt Groep. Voor Delhaize ontwikkelde Pipaillon Lucky, een merk dat tot dusver drie jamvariëteiten omvat. Pipaillon kan onmogelijk zelf de vereiste hoeveelheden bereiden. Een Belgische fabriek – de naam is geheim – staat in voor de productie, maar wel volgens het door Pipaillon vastgelegde recept en kwaliteitscharter. Al belet die oefening de onderneming niet om op zoek te gaan naar groei, zowel in Vlaanderen als elders. Daarvoor mikt ze altijd op veeleer luxueuze winkels met veel toegevoegde waarde.