Voedselprijzen dreigen door het dak te gaan

De wereldvoedselprijzen zullen nog stijgen als de aanval van Rusland op Oekraïne de bevoorradingsketens verder in gevaar brengt en de grondstoffenprijzen nog meer omhoogstuwt.

Rusland en Oekraïne zijn samen goed voor meer dan 30 procent van de tarwe-export van de wereld, 20 procent van de maïshandel en bijna 80 procent van de zonnebloemolieproductie. Onmiddellijk na de Russische invasie werd een verbod ingesteld voor alle commerciële schepen in de binnenzee van Azov – die in verbinding staat met de Zwarte Zee – en gingen de Oekraïense havens dicht. Ongeveer 90 procent van de Oekraïense graanexport wordt overzee vervoerd. Analisten verwachten dan ook een ravage in de voedselvoorziening in grote delen van de wereld. En dat terwijl de tarweprijzen sinds begin dit jaar al met meer dan 20 procent zijn gestegen tot een tienjaarsrecord, en de maïsprijzen met 15 procent.

De bevoorradingsketens kampen nu al met een grote vraag en stijgende prijzen na slechte oogsten in belangrijke exportlanden zoals Canada. “Het risico van nog hogere voedselprijzen als gevolg van dit conflict lijkt acuut”, zegt Helima Croft, analist bij RBC. Clive Black, analist bij de Britse effectenmakelaar Shore Capital, beaamt dat: “Wij kijken met toenemende bezorgdheid naar de toeleveringsketens en de inflatievooruitzichten.”

In de Oekraïense en Russische schuren liggen nog grote voorraden granen te wachten op export. Als een aanzienlijk deel daarvan niet wordt verscheept, kunnen de tarweprijzen stijgen tot een niveau dat niet meer is gezien sinds de crisis in 2007-2008, toen de snel stijgende graanprijzen in sommige landen tot rellen leidden, zegt Andrey Sizov van het Moskouse graanonderzoeksbureau Sovecon.

Oekraïne staat bekend als de ‘graanschuur van Europa’, maar ook veel landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika zijn voor hun tarwevoorziening sterk afhankelijk van Oekraïne. Een onderbreking van de aanvoer zou ernstige gevolgen hebben voor de voedselzekerheid in een aantal landen. Libanon importeert 50 procent van zijn tarweconsumptie uit Oekraïne, gevolgd door Libië met 43 procent, Jemen met 22 procent en Bangladesh met 21 procent.

Ook ongeveer een derde van de maïs die China verbruikt, komt uit Oekraïne. Het wordt vooral gebruikt om ‘s werelds grootste varkensstapel te voeden. “De varkensboeren hebben maïsladingen geboekt vanuit Oekraïne”, zegt Darin Friedrichs, medeoprichter van de landbouwonderzoeksgroep Sitonia Consulting in Sjanghai. Elke onderbreking van die verschepingen zou de Chinese varkensproducenten dwingen om op zoek te gaan naar alternatieve bronnen, bijvoorbeeld in de Verenigde Staten.

Duurder aardgas

Ook de stijgende energieprijzen zullen de voedingsindustrie treffen, vooral in Europa. Duurder aardgas, het belangrijkste bestanddeel voor de productie van kunstmest, zal de voedselprijzen beïnvloeden, als de landbouwers zich de stijging van die kosten niet kunnen veroorloven. Als zij ervoor kiezen minder kunstmest te gebruiken, kan dat de kwaliteit en de productie van de gewassen aantasten. Yara, een Noors meststoffenbedrijf, zei bij de bekendmaking van zijn resultaten dat de hoge gasprijzen een uitdaging voor de industrie in Europa zijn en bijdroegen tot “de bezorgdheid over de mondiale voedselzekerheid in een situatie met een al krap aanbod van de belangrijkste nutriënten”.