De Belgische spaarder heeft geen zekerheid meer

KBC geeft zijn professionele klanten geen intrest meer op hun spaarrekening. Daarmee verdwijnt de zekerheid van de wettelijke minimumrente op spaarboekjes. AXA kwam onlangs terug op de belofte levenslang een rente te garanderen op gedane en toekomstige stortingen. Zijn er nog zekerheden voor de Belgische spaarder?

Begin deze week liet KBC weten dat het de spaartarieven voor zelfstandigen laat zakken tot 0 procent. Nochtans mag de spaarrente in ons land niet lager zijn dan 0,11 procent. De bank-verzekeraar omzeilt deze regeling. In een brief aan de professionele klanten laat de grootbank weten dat de spaarrekeningen ‘Pro’ en ‘Plus’ vanaf 23 oktober niet meer gereglementeerd zijn. Zo ontsnapt de bank aan een aantal verplichtingen. De wettelijke minimale spaarrente is daar een van. Op niet-gereglementeerde spaarrekeningen zijn de banken vrij om te bepalen welke tarieven ze aanbieden. KBC is de eerste bank in ons land die de 0-grens opzoekt voor kleine ondernemingen en zelfstandigen.

Veel protest

Volgens de sectorfederatie Febelfin doet de bank niets onwettelijk. Theoretisch is zo’n omvorming van een gereglementeerd naar een niet-gereglementeerd spaarboekje ook mogelijk voor de particuliere spaarders. “Het volstaat klanten twee maanden op voorhand te verwittigen”, klinkt het bij de bankenfederatie. KBC liet weten dat er “geen concrete plannen” op tafel liggen om spaarrekeningen. Duidelijk is dat de bank in haar eigen voet zou schieten als de andere banken niet volgen. Bovendien is het voor particulieren gemakkelijker dan voor bedrijven om hun geld naar een andere bank te verhuizen of zelfs gewoon alles af te halen om het onder de matras, in de grond of in de kluis te stoppen.

KBC is niet verplicht een gereglementeerd spaarboekje aan te bieden. Bij ING kunnen rechtspersonen sinds midden juli ook geen nieuwe gereglementeerde spaarrekening meer openen. De bestaande gereglementeerde spaarrekeningen blijven wel gewoon behouden. Bij Belfius werden vzw’s, bvba’s, overheidsdiensten, enzovoort, al langer richting niet-gereglementeerde spaarrekeningen gestuurd. Enkel bij BNP Paribas Fortis kregen we te horen dat zowel natuurlijke als rechtspersonen nog altijd een gereglementeerde spaarrekening mogen openen.

De drie grootbanken hanteren voor kleine bedrijven wel allemaal nog een rente die iets boven nul ligt. Belfius past naar eigen zeggen wel al geregeld een rentetarief van 0 procent toe voor grote bedrijven en overheden. “Met de actuele rentevoeten is dit nog altijd 0,4 procentpunt meer dan de ‘vergoeding’ die wij ‘krijgen’ van de Europese Centrale Bank of ook hoger dan het overgrote deel van de vergoeding op staatsobligaties die vandaag worden uitgegeven”, klinkt het bij Belfius.

Minister van Financiën Johan Van Overtveldt laat weten dat hij wil onderzoeken hoe hij de minimumrente voor particuliere spaarders kan waarborgen.

Ook de consumtenorganisatie Test-Aankoop heeft ondertussen aan Het Nieuwsblad gezegd dat ze de zaak in de gaten houden. “Wat voor bedrijven kan, kan ook voor de consument”, liet woordvoerder ­Simon November optekenen. “De banken klagen over de negatieve rentes, maar tegelijk hebben ze toch mooie winstcijfers: zo hebben ze allemaal de dividenden voor hun aandeelhouders fors verhoogd.” De ondernemersorganisatie Unizo wil dan weer in dialoog gaan met KBC. Gedelegeerd bestuurder Karel Van Eetvelt vindt het niet kunnen dat alleen ondernemers geraakt worden door de maatregel.

Ook spaarverzekeringen voor de bijl

De donderwolken boven het spaarboekje komen na de bekendmaking dat AXA het mes zet in de gewaarborgde rente van zijn levensverzekering Crest20. De verzekeraar heeft de gegarandeerde rente sinds 23 maart 2016 doen zakken naar 3,75 procent voor stortingen tussen 1 januari 2000 en 12 februari 2016, terwijl de klanten een levenslange rente van 4,75 procent was beloofd. Voor stortingen voor 2000 blijft de gewaarborgde rente ongewijzigd. Voor stortingen van de afgelopen maanden bedraagt de rente 2 procent. Toekomstige premies brengen nog 0,2 procent rente op.

Net zoals KBC heeft AXA alles volgens het boekje gedaan. AXA was niet de eerste die dit jaar de tarieven van een tak21-verzekering verlaagde. Onder meer KBC is de verzekeraar voorgegaan. Sinds 1 augustus bedraagt de gewaarborgde rente van de spaarverzekering KBC Life 0,75 procent, tegenover vroeger 1,25 procent. Patronale Life en Baloise Insurance deden hetzelfde, maar in tegenstelling tot AXA tornen ze niet aan de gewaarborgde rentevoeten op gedane stortingen.

Een onzekere toekomst

Door sparen minder aantrekkelijk te maken wil de Europese Centrale Bank (ECB) de spaarder doen consumeren om zo de economische groei aan te zwengelen. Maar recente cijfers van de Nationale Bank tonen aan dat de ECB nog een hele weg moeten afleggen. Onder meer in België stroomt het geld moeizaam naar de reële economie. Volgens de NBB hebben de Belgen een recordbedrag op hun spaarboekjes staan: 264,16 miljard euro. Dat spaargedrag verhoogt de druk op de centrale bank om nog verder te gaan.

Analisten opperen dat de ECB tijdens de rentevergadering in september zal beslissen de looptijd van het opkoopprogramma, waarmee de instelling maandelijks 80 miljard euro aan obligaties opkoopt, te verlengen. Anderen denken dat de centrale bank de depositorente nog verder zal verlagen. Momenteel moeten de banken 0,4 procent rente betalen als ze geld stallen in Frankfurt.

Hoe dan ook ziet de toekomst er allerminst rooskleurig uit voor de financiële instellingen in Europa. In België hebben de grootbanken al meermaals laten weten dat de huidige marktsituatie onhoudbaar wordt voor hen. En het is nog maar de vraag of de ECB-voorzitter Mario Draghi er zal in slagen de spaarders aan het consumeren te krijgen.