Tijdskrediet sinds 1 februari: strengere voorwaarden, minder uitkeringen

Sinds 1 februari zijn de voorwaarden voor tijdskrediet, thematisch verlof en loopbaanonderbreking met uitkeringen deels gewijzigd.

Als werknemer of ambtenaar heeft u verschillende mogelijkheden om gedurende een bepaalde periode wat minder of zelfs helemaal niet te werken. Het begrotingsakkoord 2023-2024 van de federale regering voorziet echter in besparingen in de verschillende stelsels. De meeste nieuwe regels gelden voor aanvragen die bij de werkgever worden ingediend vanaf 1 februari 2023.

“Alleen het recht op uitkeringen van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) werd beperkt”, zeggen Sara Cockx en Sofie Cleiren van Stappers Advocaten, een advocatenbureau dat gespecialiseerd is in onder meer arbeidsrecht. “Het recht om afwezig te zijn op het werk blijft onveranderd. Je mag nog altijd tijdskrediet of verlof opnemen, maar je zal niet altijd meer vergoed worden door de RVA.”

Tijdskrediet met motief in de privésector

Voor het tijdskrediet bestaan zes motieven:

1. Zorgen voor een kind jonger dan 8 jaar: het begrip ‘zorg’ moet niet in de medische zin van het woord worden begrepen. Er moet wel een ouderlijke verwantschap zijn met het kind.
2. Palliatieve zorgen verlenen: dit stelsel biedt u de kans om een patiënt aan het einde van zijn leven bij te staan.
3. Zorgen voor een zwaar ziek gezins- of familielid: u kunt de verzorging geven die nodig is voor het herstel van de patiënt.
4. Zorgen voor een gehandicapt kind dat jonger is dan 21 jaar.
5. Bijstand of zorg verlenen aan een zwaar ziek minderjarig kind.
6. Een opleiding volgen die erkend is door een van de drie Belgische gemeenschappen of door de sector. Ze dient minstens 360 lesuren (of 27 studiepunten) per jaar ofwel 120 lesuren (of 9 studiepunten) per schooltrimester of per ononderbroken periode van drie maanden te omvatten.

Tijdskrediet met motief kan voltijds, halftijds, of met 1/5de (één dag of twee halve dagen per week) opgenomen worden. “Het geeft recht op een vervangingsinkomen van de RVA, als u aan de voorwaarden voldoet”, merkt Sofie Cleiren op. “Het bedrag hangt af van het type, de anciënniteit bij je werkgever en je leeftijd. Boven op die uitkering kom je mogelijk ook in aanmerking voor een aanmoedigingspremie van de Vlaamse overheid.”

Eerste wijziging: strengere tewerkstellingsvoorwaarden

“Werknemers die een voltijds tijdskrediet met motief willen opnemen mét uitkeringen van de RVA moeten (vóór de schriftelijke aanvraag bij hun werkgever) minstens 12 maanden voltijds of 24 maanden deeltijds gewerkt hebben in het bedrijf”, zegt Sara Cockx. “Dat was tot nu niet zo.”

“Wie halftijds tijdskrediet mét uitkeringen van de RVA wil opnemen moet minstens 12 maanden voltijds gewerkt hebben in dezelfde onderneming. Tot nu was een tewerkstelling slechts 75 procent vereist. De tewerkstellingsvoorwaarde van 12 voltijdse maanden bestond al voor de vermindering van de prestaties met 1/5de.” (zie tabel)

Bron: Stappers Advocaten

Tweede wijziging: nieuwe voorwaarden voor motief ‘zorg kind’

Voor het motief ‘zorg kind’ zijn er drie belangrijke aanpassingen:

1. Voor wie vanaf 1 juni 2023 dit tijdskrediet mét uitkeringen van de RVA wenst op te nemen, wordt de anciënniteitsvoorwaarde uitgebreid van 24 naar 36 maanden. “Je moet dus gedurende 36 maanden in dienst zijn geweest”, legt Sofie Cleiren uit. ‘Wil je dit toch al opnemen vanaf 24 maanden, dan kan dat, maar zonder uitkeringen. Er bestaat wel een uitzondering voor werknemers die gebruik wensen te maken van het motief ‘zorg kind’ nadat zij hun recht op ouderschapsverlof hebben uitgeput.”
2. Voor de voltijdse opname werd de leeftijd van het kind teruggebracht van 8 naar 5 jaar. Sofie Cleiren: “Om uitkeringen van de RVA te ontvangen bij een voltijds tijdskrediet om voor een kind te zorgen, moet dit tijdskrediet dus van start gaan vooraleer het kind 5 jaar wordt. De halftijdse en 1/5de opname van dit type tijdskrediet met uitkeringen kunnen nog altijd tot aan de 8ste verjaardag.”
3. De maximale duurtijd voor het ontvangen van uitkeringen werd verlaagd van 51 naar 48 maanden. U kan nog altijd 51 maanden opnemen, maar slechts 48 maanden worden vergoed. De kortere maximumperiode geldt ook voor lopende tijdskredieten voor zover de werknemer op 1 februari 2023 minder dan 30 maanden had opgenomen. Voor alle andere motieven blijven de vroegere maximumlooptijden van kracht: 51 maanden voor zorg en 36 maanden voor het volgen van een erkende opleiding.

Derde wijziging: geen verhoogde uitkeringen meer

In het verleden maakten sommige werknemers aanspraak op een verhoogde uitkering op basis van hun leeftijd (vanaf 50 jaar) of anciënniteit (meer dan 5 jaar tewerkstelling). Voortaan worden enkel nog de basisuitkeringen uitbetaald.

Thematische verloven in de openbare of privésector

Naast de vormen van het tijdskrediet bestaan er ook vier thematische verloven:

1. Ouderschapsverlof moet starten voordat uw kind 12 jaar wordt (eventueel 21 jaar in geval van een handicap). U hebt de keuze uit verschillende formules die u bovendien mag afwisselen: helemaal niet werken gedurende 4 maanden, halftijds gedurende 8 maanden, 4/5de gedurende 20 maanden en 1/10de gedurende 40 maanden.
2. Verlof voor medische bijstand kunt u aanvragen om voor een zwaar ziek gezins- of familielid te zorgen. U hebt de keuze uit tijdelijk 4/5de werken, halftijds werken of helemaal niet werken. Er geldt een maximumperiode van één jaar (bij niet werken) of twee jaar (bij 4/5de en halftijds werken).
3. Met Verlof voor mantelzorg kunnen erkende mantelzorgers hun werkprestaties tijdelijk onderbreken om hulp te verlenen aan een zorgbehoevende persoon. Ook hiervoor zijn zowel een voltijdse, halftijdse als 1/5de onderbreking mogelijk. De mantelzorger heeft recht op maximaal 6 maanden volledige onderbreking of 12 maanden deeltijdse onderbreking.
4. Palliatief verlof is in voor wie zorg wil verstrekken aan een ongeneeslijke zieke, terminale patiënt. Ook hiervoor kiest u tussen 4/5de werken, halftijds werken of helemaal niet werken. U heeft recht op één maand afwezigheid, en die periode kan twee keer verlengd worden.

Tijdens deze thematische verloven heeft u recht op een vervangingsinkomen van de RVA. Dat uitkering wordt eventueel aangevuld met een aanmoedigingspremie van de Vlaamse overheid, op voorwaarde dat u in de privésector of de socialprofitsector werkt.

“Aan de meeste voorwaarden voor een uitkering bij een thematisch verlof werd niet geraakt”, zegt Sara Cockx. “Enkel voor deeltijdse verloven die sinds 1 februari 2023 worden aangevraagd gelden geen hogere onderbrekingsuitkeringen meer voor werknemers vanaf 50 jaar.”

Loopbaanonderbreking in de publieke sector

Wie in de openbare sector werkt, heeft toegang tot specifieke stelsels. Personeelsleden van de Vlaamse publieke sector hebben alvast een eigen verlofstelsel: het Vlaams zorgkrediet.

Federale ambtenaren, politiemensen en ambtenaren van andere gewesten en gemeenschappen komen in aanmerking voor loopbaanonderbreking, bijvoorbeeld om voor de kinderen te zorgen of om extra tijd te besteden aan vrienden en familie. Loopbaanonderbreking kan voltijds of deeltijds (1/2de, 1/3de, 1/4de of 1/5de), afhankelijk van het bestuur waaronder u valt. Ook dan krijgt u een vervangingsinkomen van de RVA.

“De nieuwe regelgeving omvat enkel een wijziging voor de werknemers die in dienst zijn van een autonoom overheidsbedrijf, zoals de NMBS of Proximus”, aldus Sofie Cleiren. “Voor hen werden de hogere onderbrekingsuitkeringen voor 5 jaar anciënniteit en 50-plussers afgeschaft.”

Lees ook: Wat verandert er op 1 februari 2023 voor uw portemonnee?