Economen keuren het ABVV-voorstel om het minimumloon met 10 procent te verhogen unaniem af. Maar over de noodzaak van een minimumloon op zich zijn de meningen verdeeld.
In Duitsland woedt het debat over het invoeren van een minimumloon. Bij ons stelde ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw op 1 mei voor om het minimumloon met 10 procent op te trekken van 1472 euro naar 1620 euro bruto per maand.
Een aantal economen wijst de gevaren van een hoger minimumloon. “Aangezien België loonkostenkampioen is, lijkt zo’n aanpassing naar boven niet opportuun”, zegt de Leuvense econoom Joep Konings. “Vooral omdat de loonkosten bij laaggeschoolden een grotere rol spelen voor het scheppen van banen dan bij hooggeschoolden.”
VKW-hoofdeconoom Geert Janssens sluit zich daarbij aan. “Een lineaire verhoging van de minimumlonen verhoogt de arbeidskosten voor zwakke doelgroepen op onze arbeidsmarkt en zou al vlug tienduizenden jobs in gevaar brengen.”
Jobcreatie of -vernietiging
Over de vraag of het minimumloon op de schop moet, zijn de meningen verdeeld. Drie jaar geleden publiceerde Gianni Duvillier van het Voka-kenniscentrum een analyse met als titel ‘Minimumloon: bron van werkloosheid’. Wettelijk opgelegde minimumlonen zouden tot inefficiënties leiden, stelt hij: bedrijven nemen geen laaggeschoolden meer in dienst omdat het minimumloon en de totale loonkosten te hoog zijn in verhouding tot hun productiviteit. Het gevolg is dat laaggeschoolden in de langdurige werkloosheid terecht dreigen te komen.
Maarten Goos, een specialist van de K.U. Leuven, nuanceert en wijst erop dat in de economische literatuur een consensus is gegroeid dat de invoering van een minimumloon op een bepaald moment de kloof tussen een uitkering en werken groter maakt. Dat maakt een job aantrekkelijker, want de werkloosheidsval verkleint. Goos geeft het voorbeeld van de invoering van het minimumloon in het Groot-Brittannië in 1999. “Jobdestructie bleef toen beperkt omdat een commissie stapsgewijs het minimumloon heeft verhoogd. Die graduele aanpak moest stijgende werkloosheid als gevolg van te plotse en te sterke minimumloonstijgingen vermijden. Het stelsel heeft ook voor extra sociale bescherming gezorgd. Wel is het zo dat de onderzoeken over het positieve effect van een minimumloon op de jobcreatie uit Angelsaksische economieën komen. Je moet er dus voorzichtig mee zijn om die conclusies toe te passen op België met zijn relatief hoge minimumloon.”
Discussie in Duitsland
Momenteel woedt in Duitsland volop de discussie over de effecten van de invoering van een algemeen minimumloon. Dat was lange tijd een taboe bij onze oosterburen, ook al bestaat het al in een aantal sectoren. Volgens Goos het logische gevolg van de keuzes die Duitsland gemaakt heeft voor een Angelsaksisch arbeidsmarktmodel met een lage werkloosheid en een relatief grote inkomensongelijkheid. Duitsland verkoos tewerkstelling in banen met lage lonen boven werkloosheid. “Maar gegeven de toenemende segmentering van de samenleving met enerzijds goed betaalde jobs voor schaarse hooggeschoolden en anderzijds minder goed betaalde banen blijft het noodzakelijk de lage inkomens te beschermen”, zegt Goos. “Een minimumloon is hier een goed instrument omdat het om een relatief kleine groep van werknemers gaat die vaak veel minder verdienen dan hun productiviteit.” (A.M.)
