Deze Italiaanse bankensaga brengt slechte herinneringen boven bij Belgische beleggers

De Italiaanse grootbank UniCredit heeft maandag een vijandig bod van ruim 10 miljard euro uitgebracht op zijn veel kleinere Italiaanse concurrent Banco BPM. Het Europese bankenlandschap is volop in beweging. De Belgische spaarder zit er midden in en de Belgische belegger herbeleeft een oud trauma.

De Italiaanse overheid had de demarche van UniCredit-CEO Andrea Orcel niet zien aankomen. Zij wil namelijk graag een derde grote bank in Italië creëren rond Banco BPM, omdat Intesa Sanpaulo en Unicredit zo ver boven de concurrentie uitsteken. “Ik dacht dat UniCredit in Duitsland wilde uitbreiden. Ik weet niet waarom de bank van gedachten veranderd is”, reageerde de Italiaanse vice-premier Matteo Salvini op het nieuws.

UniCredit heeft in september een belang van 9 procent in de Duitse Commerzbank opgebouwd en toestemming gevraagd aan de Europese Centrale Bank (ECB) om dat op te bouwen tot 30 procent. De plannen met Commerzbank gaan voorlopig in de diepvries, maar Orcel sluit niet uit dat hij ze er op termijn weer zal uithalen. UniCredit moest sowieso wachten tot na de Duitse verkiezingen in 2025 om met Commerzbank verder te kunnen gaan.

Dealmaker

De naam Andrea Orcel doet bij de ietwat oudere Belgische belegger mogelijk een belletje rinkelen. Hij was de bedenker van de ABN AMRO-deal die Fortis – samen met de crash van de Amerikaanse huizenmarkt – uiteindelijk de das omdeed. Orcel was de zakenbankier bij Merrill Lynch die het bankentrio RBS, Santander en Fortis overhaalde om een bod te doen op ABN AMRO en de Nederlandse bank daarna in drie stukken te kappen. De deal bleek een maatje te groot en Fortis verslikte zich er verschrikkelijk in.

Beleggers wisten dan ook van bij de aanstelling van Orcel als CEO van  UniCredit in april 2021 dat de bank op het overnamepad zou gaan. In juli nam UniCredit nog de kleine Belgische internetbank Aion en het verwante Poolse fintechbedrijf Vodeno over. Daarmee is de overnamehonger van Orcel nog lang niet gestild.

Afleidingsmanoeuvre

Het bod op BPM is nog lang geen done deal en het is misschien ook niet meer dan een afleidingsmanoeuvre van Orcel. De topman argumenteerde: “UniCredit kan niet kan aan de zijlijn blijven staan, terwijl de consolidatie in de Italiaanse financiële sector in een stroomversnelling komt.” BPM heeft zelf nog maar pas 5 procent van Banca Monte dei Paschi di Siena overgekocht van de Italiaanse overheid en is ook in gesprek met de vermogensbeheerder Anima, die op zijn beurt 4 procent van de aandelen in Banca Monte dei Paschi bezit. Daardoor deden er al geruchten de ronde dat BPM met Banca Monte dei Paschi, twee middelgrote Italiaanse banken, zouden samen gaan.

Er vallen natuurlijk ook argumenten voor een fusie van UniCredit en BPM te bedenken. Er zouden synergie en kostenbesparingen mogelijk zijn. BPM staat ook sterker in de rijkere regio’s van Italië, zoals Lombardije, dan UniCredit. Samen met BPM zou UniCredit de kloof met Intesa Sanpaulo drastisch kunnen verkleinen. Maandag zagen beleggers de koers van BPM 5,5 procent opveren, terwijl UniCredit bijna 5 procent verloor. Dat maakte meteen duidelijk hoe beleggers ernaar kijken. Sinds Nieuwjaar hebben beide banken iets minder dan 50 procent gewonnen.

Veto

De kans op slagen van de operatie lijkt klein, want het gaat om een vijandig overnamebod, volledig in aandelen, waar Banco BPM dus niet op zat te wachten. UniCredit biedt de aandeelhouders geen noemenswaardige premie, slechts 0,5 procent meer dan de slotkoers van afgelopen vrijdag. Om de aandeelhouders te overtuigen om hun aandelen aan te bieden, zal UniCredit dat bod wellicht moeten optrekken. Bovendien heeft de Italiaanse minister van Financiën, Giancarlo Giorgetti, al aan het persagentschap Bloomberg laten weten dat de Italiaanse overheid haar veto kan stellen als UniCredit doorzet met de overnameplannen.

UniCredit biedt nu op BPM, maar er zit al een grote Franse bank met een grote Italiaanse voetafdruk in het kapitaal van BPM. Crédit Agricole kocht in 2022 al 9,2 procent van BPM. Italiaanse kranten berichtten dinsdag dat Crédit Agricole via termijncontracten zijn belang in BPM zou willen optrekken, maar een woordvoerder van de bank liet weten dat Crédit Agricole geen aanvraag heeft ingediend bij de ECB om boven de drempel van 9,9 procent te gaan. Crédit Agricole kocht vorig jaar via zijn dochter Indosuez Wealth Management 80 procent van de Belgische vermogensbeheerder Degroof Petercam.

Niet het laatste overnamebod

De Europese bankaandelen zijn hard gestegen dit jaar, gemiddeld 20 procent, en de Italiaanse banken nog harder: gemiddeld 50 procent. Dat komt omdat de rente sinds de zomer van 2022 opgetrokken is door de Europese Centrale Bank en de rente-inkomsten van de banken daardoor gestegen zijn. Ze hebben ook meer inkomsten, omdat klanten meer beleggen en ze minder opzij moeten zetten voor wanbetalingen op kredieten. De ECB is de rente nu opnieuw aan het verlagen.

Om de hausse van de bankenaandelen voort te zetten, is er een stijging van de winsten nodig. Daarvoor hebben de banken andere aanjagers nodig dan de rente: fusies en overnames bijvoorbeeld. Ook de Italiaanse verzekeraar Generali en de Franse vermogensbeheerder Natixis zouden praten over een fusie. In de hele financiële sector gonst het van de geruchten. Met het bod van Unicredit hebben we zeker nog niet het laatste gezien van de consolidatiegolf.

Tien jaar geleden vond de gouverneur van de Nationale Bank van België dat er minstens één grote bank te veel was in ons land. België telt nog steeds vier grootbanken, een handvol middelgrote banken en nog wat kleinere spelers. Tegelijkertijd klagen Belgische politici steen en been dat er te weinig concurrentie speelt in de banksector en de grote banken de spaarrentes te lang te laag hebben gehouden. Als consolidatie leidt tot sterkere banken die niet omver vallen als het economisch even tegenzit, dan is dat een goede zaak. Die consolidatie mag echter niet leiden tot een verschraling van het aanbod ten koste van de spaarders.

Lees ook:

Bekijk ook: