De telecominfrastructuur doorstaat de coronacrisis: ‘De operatoren hebben nog altijd een marge’

We werken massaal thuis en streamen gigantische hoeveelheden data. De Belgische telecomnetwerken doorstaan die test voorlopig met brio. België heeft het geluk dat de operatoren hun netwerken nog maar net hebben versterkt en dat ze lessen hebben getrokken uit de telecompannes op de dag van de aanslagen in Brussel in maart 2016.

Stilaan wordt duidelijk hoeveel extra uren de Belgen bellen en hoeveel data ze vreten, nu zo veel mensen massaal thuis zitten. “Er zijn tot 100 procent meer telefoongesprekken via vaste lijnen, via de gsm is dat 70 procent. Ook het gebruik van vast internet is gestegen met 70 procent. Het gebruik van mobiel internet is gedaald door het vele thuiswerk”, zegt Michel Van Bellinghen, de voorzitter van het BIPT. Nadat de overheid de maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus strenger had gemaakt, heeft de regulator voor post en telecomdiensten een procedure geactiveerd om de netwerken nauwgezet te volgen. “Sinds twee weken komt elke dag een crisiscel bijeen. We vragen de telecomoperatoren ons dagelijks op de hoogte te houden van de toestand van hun netwerk.”

Het strikte toezicht is het gevolg van de aanslagen in maart 2016 in Brussel. Die legden een aantal zwakke plekken bloot, die zijn aangepakt. Toen konden de operatoren de piek van het aantal telefoongesprekken niet verwerken. “De situatie is nu anders”, zegt Van Bellinghen. “De lockdown is geen onverwachte piek. De trafiek is geleidelijk opgebouwd door de gefaseerde maatregelen. De operatoren konden zich aanpassen. Het is nooit gezien, maar de situatie is nog altijd vrij goed. De operatoren hebben nog altijd een marge.”

Naast die betere voorbereiding is de Belgische telecominfrastructuur ook robuust, zeker voor vast internet. “We zijn een van de weinige Europese landen waar bijna overal twee goede vaste netwerken zijn”, zegt Van Bellinghen. “Proximus heeft zijn koper- en glasvezelnetwerk, Telenet en zijn Waalse en Brusselse tegenhanger VOO werken met de coaxkabel. Zij hebben maatregelen genomen voor extra capaciteit. De problemen zijn daardoor minimaal. Twee weken geleden waren er soms enkele interconnectieproblemen: bellen van de ene operator naar de andere lukte niet altijd. Maar ook dat hebben de operatoren opgelost. De nooddiensten zijn ook altijd telefonisch bereikbaar geweest.”

We hebben ook geluk gehad dat het nieuwe coronavirus niet een jaar geleden toesloeg. “Telenet en Proximus hebben nog maar net twee grote upgrades van hun fysieke infrastructuur voor vast internet achter de rug”, zegt Joachim Slabbaert van edpnet, de grootste alternatieve telecomoperator voor vast internet in België. Het maakt gebruik van het Proximus-netwerk. “Er kan al veel via software, maar in het vaste netwerk moet je vaak nog apparatuur vervangen of extra kabels aansluiten voor extra capaciteit. Wij hebben vorig jaar geïnvesteerd in infrastructuur om telefoonverkeer via het internet af te handelen met Proximus. Wij kunnen daardoor snel onze capaciteit uitbreiden. Toch zagen wij de voorbije weken een beperkt aantal gesprekken mislukken, doordat andere operatoren nog via klassieke ISDN-lijnen werken en overbezet raakten. ISDN heeft minder capaciteit. Het is ook moeilijk op te voeren, tenzij met extra kabels.”

Netflix en YouTube

Slabbaert moest een extra kabel trekken in het datacenter in Brussel, dat als belangrijk knooppunt dienstdoet voor het Belgische internetverkeer. “De trafiek van Netflix en Google (YouTube, nvdr) is verdubbeld, omdat mensen massaal streamen. Ze zijn elk goed voor ongeveer 20 procent van de trafiek. Wij hebben een rechtstreekse kabel getrokken naar de servers van Netflix in het datacenter waar onze infrastructuur zit. De trafiek werd te groot. Ik vermoed dat de grote operatoren al langer zo’n dure rechtstreekse connectie hebben.”

Netflix en de andere grote streamingdiensten hebben ook ingegrepen door in lagere definitie te streamen en niet meer in de allerhoogste kwaliteit. “We zien daar de impact van”, zegt Michel Van Bellinghen. “De trafiek van Netflix is met zo’n 20 procent gedaald. Er is ook een Europese verordening over het beheer van telecomnetwerken. Die laat operatoren toe maatregelen te nemen in uitzonderlijke omstandigheden zoals deze. In principe mogen zij bijvoorbeeld de snelheid van het internetverkeer verlagen, zolang dat transparant en proportioneel gebeurt. Het BIPT ziet daarop toe. Maar dat is nu zeker nog niet aan orde.”

Er is nog op een andere manier een marge ingebouwd, waardoor we niet bang hoeven te zijn dat we cruciale sectoren digitaal lamleggen door massaal te netflixen. Grote bedrijven en overheidsorganisaties gebruiken aparte netwerken voor hun kritische communicatie. Veruit het grootste netwerk is dat van Eurofiber. “De trafiek is redelijk stabiel”, zegt CEO Hans Witdouck. “Veel grote bedrijven liggen stil, maar andere klanten verbruiken dan weer meer: in de eerste plaats operatoren (die het Eurofiber-netwerk gedeeltelijk gebruiken, nvdr) en ICT-dienstenleveranciers. We hebben ook veel ziekenhuizen die klant zijn. De voorbije weken hebben ze hun capaciteit verhoogd, zodat ze vlot patiëntengegevens kunnen blijven uitwisselen. Capaciteit is geen probleem op ons netwerk.”

Laptops en VPN

De technologiefederatie Agoria en de vereniging van ICT-managers Beltug bevestigen dat hun leden tevreden zijn over het netwerk. Volgens Beltug liggen zijn leden er wel wakker van of alles de komende maanden blijft werken. Maar op dit moment ziet het vooral IT-problemen door het massale thuiswerken. De toevoer van laptops loopt stroef door de verstoorde productie in China en veel leden hadden problemen met VPN-verbindingen om veilig op afstand aan bestanden en programma’s te kunnen. “Veel bedrijven, waaronder ook sommige van onze leden, hadden nog niet genoeg capaciteit op hun VPN-verbindingen om een veelvoud aan personeel veilig van thuis te laten werken”, bevestigen Danny Goderis en Floriane De Kerchove van Agoria. “Dat is ondertussen opgelost. De telecomoperatoren zijn zich bewust van hun verantwoordelijkheid om het land te laten draaien. Ze verhoogden fors de datalimieten, ze voorzien in gratis wifi voor bijvoorbeeld tijdelijke medische posten en leren op afstand voor kansarme mensen, en ze verstrekken data om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.”