Online en toch lokaal winkelen: zo doet u dat

Hoewel de winkels weer open zijn, blijft onlineshoppen de oplossing om de social distancing te respecteren. In een open brief riepen 26 Belgische CEO’s eerder op om lokale handelaars te steunen. Dat kan via allerlei platformen.

Twee maanden geleden riep Geert Schotte, gedelegeerd bestuurder van Standaard Boekhandel, op de lokale handelaar niet links te laten liggen. Door de sluiting van alle niet-essentiële winkels, waren kooplustige consumenten op slag aangewezen op het internet. En daar zijn Belgische handelaars onvoldoende zichtbaar. Door hun relatief beperkte marketingbudgetten en -kennis worden zij in de zoekresultaten van Google vaak naar onderen geduwd door e-commercereuzen als Amazon, bol.com, Zalando en AliExpress.

Al snel kreeg Schotte bijval van andere CEO’s in de retailsector. Samen stuurden ze een open brief uit. Hun verzoek lokaal te winkelen heeft naar eigen zeggen niets te maken met protectionisme. “Het draait om solidariteit”, stelt Wouter Torfs, een van de 26 deelnemers. “De Zalando’s of Amazons zorgen in België niet voor veel werkgelegenheid en dragen niet veel bij aan onze sociale zekerheid. Dat doen de lokale ondernemingen en winkels. Ik hoop dat de consument dat beseft. Ik zou hem willen vragen: laat ons niet vallen!”

Verzamelplatformen

Al snel doken overal initiatieven op om het ‘winkelhieren’ aan te moedigen. Het Antwerpse marketingbedrijf Hybrid richtte Wij Kopen Lokaal op: een site waarop u winkels in uw buurt kunt zoeken, in allerlei categorieën. Momenteel hebben zo’n 1350 handelaars zich daar aangemeld. Het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen zette samen met Unizo, de zelfstandigenorganisatie NSZ en het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing Koop In Je Buurt op poten. Wij vonden ook provinciale initiatieven voor Vlaams-Brabant, Limburg, Antwerpen, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen.

Intussen hebben steeds meer traditionele verkopers zich aan het onlineavontuur gewaagd. De handelsfederatie Comeos zag begin april een stijging in aantal met bijna 16 procent bij haar non-foodleden. Eén op de drie handelaars die al langer actief waren op het web, zag zijn omzet verdubbelen. Universiteit Antwerpen stelde ook vast dat er sinds de start van de lockdown veel grotere spullen online verkocht worden. “Vroeger kochten consumenten vooral kleinere elektronica, speelgoed en kleding online”, klinkt het. “Dat is nu helemaal anders: er worden massaal meubels, trampolines en doe-het-zelfpakketten besteld.”

Buitenlandse spelers

Ondanks de oproep vooral lokaal te winkelen, kennen ook de buitenlandse spelers imposante groeicijfers. In maart al zag bol.com de verkoop van computerschermen en laptops verviervoudigen. Coolblue tekende voor zijn multimedia-artikelen een stijging op van “honderden procenten”. Ook sportartikelen gaan daar opvallend meer over de virtuele toonbank. En dan is er natuurlijk nog Amazon: die zag zijn omzet in het eerste kwartaal van 2020 al toenemen met 26 procent. De internetgigant zou in de Verenigde Staten op zoek zijn naar 100.000 extra medewerkers.

Amazon verkoopt zowat alles online. Belgen kunnen terecht in een van de Europese afdelingen, zoals het Engelse Amazon.co.uk, het Franse Amazon.fr of het Duitse Amazon.de. Sinds een paar jaar richt die laatste zich ook op Vlaamse consumenten, zij kunnen de taal wijzigen naar Nederlands. Sinds kort is er ook een Nederlandse variant: Amazon.nl. Die is nog duidelijker, want de website is geen automatische vertaling uit het Duits. Vanaf een aankoopbedrag van 20 euro wordt gratis in België geleverd (en altijd wanneer u een Prime-abonnement hebt). Amazon.de hanteert daarvoor een minimumgrens van 29 euro.

Wij deden een steekproef voor een tiental producten op de Duitse en Nederlandse website van Amazon. Daaruit bleek dat – afhankelijk van het artikel – het aanbod soms bij de ene uitgebreider is, en soms bij de andere. Ook de meest voordelige prijs vindt u soms in Duitsland, soms in Nederland. Vergelijken is dus de boodschap. Prijsvergelijkers zoals Vergelijk.be en Kieskeurig.be houden evenwel geen rekening met de Amazon-winkels. Wanneer u de extensie Price Snoop in uw Chrome-browser installeert, toont die op een Amazon-site ook meteen de prijs in de andere Amazon-winkels (klik daarvoor op het oranje vraagteken).

Via de buitenlandse kanalen krijgt u in principe ook de kans lokaal te kopen. Heel wat Belgische handelaars gebruiken bijvoorbeeld al bol.com als extra verkoopkanaal voor hun producten. Voor elk verkocht item betalen ze een commissie aan het platform. Ook op Amazon.nl kunnen zij hun artikelen aan de man brengen. Die worden dan aangeboden op alle Europese Amazon-websites. Ook daar betalen de verkopers een commissie, naast een maandelijks bedrag van 39 euro.

Shoppen buiten Europa

Nogal wat consumenten laten zich verleiden door de vaak extreem lage prijzen in niet-Europese webshops zoals AliExpress. Die website is in handen van de Chinese e-commercereus Alibaba, en was volgens de koepelorganisatie BeCommerce in 2016 de tweede meest verkopende webwinkel in ons land (na Amazon, maar vóór Apple). En hoewel het moederbedrijf Alibaba in februari waarschuwde voor een mogelijke omzetdaling als gevolg van de coronacrisis, blijven Belgen massaal shoppen op AliExpress.

Wie op de Chinese website spullen koopt, moet wel rekening houden met een wachttijd van gemiddeld drie tot zes weken. Maar dat obstakel zal deels verdwijnen. Alibaba start binnenkort met de bouw van een distributiecentrum op de luchthaven van Luik. De Waalse overheid verleende onlangs een vergunning voor de bouw en de uitbating van een 30.000 vierkante meter groot magazijn. Daar gaat naar verluidt een investering van 100 miljoen euro mee gepaard. Het logistieke centrum moet midden 2021 operationeel zijn en zou 900 extra banen opleveren.

De douane kijkt mee

De handelaars verkopen op AliExpress nagenoeg alles: kledij, elektronica, speelgoed, cosmetica, kantoormateriaal, interieurspullen, auto-onderdelen enzovoort. De prijzen zijn vaak belachelijk laag, en ook de verzendkosten zijn eerder symbolisch. Maar houd er rekening mee dat, wanneer u iets koopt buiten de Europese grenzen, de douane uw bestelling bij aankomst in ons land kan onderscheppen voor een controle. Afhankelijk van de waarde van uw aankoop, moet u dan extra taksen betalen:

· Bij een aankoopbedrag vanaf (omgerekend) 150 euro betaalt u invoerrechten, ook wel douanerechten genoemd. Dat zijn taksen die de Belgische douane voor rekening van de Europese Unie int. Het gaat om een percentage van het factuurbedrag, inclusief kosten voor de verzending. Bij gebrek aan een factuur maakt de douane een schatting. Het tarief van de invoerrechten is afhankelijk van het product.

· De kosten voor douaneformaliteiten verschillen naargelang de koerier en kunnen oplopen tot meer dan 30 euro.

· Op een aankoopbedrag vanaf 22 euro betaalt u btw op de totaalsom van de aankoopwaarde + verzendingskosten + invoerrechten + kosten voor douaneformaliteiten. Het tarief is in principe 21 procent, maar op boeken betaalt u slechts 6 procent btw.

Een voorbeeld: op een bestelling van 175 euro (plus 25 euro voor de verzending) kunnen de kosten, afhankelijk van het aangekochte product, al snel oplopen tot 90 euro. Een webtool als Invoercalculator.be geeft u een ruwe indicatie van het te verwachten bedrag.

Extra risico’s

Weet ook dat u in de Europese Unie dezelfde bescherming geniet als in een Belgische webwinkel. Dat betekent dat u zich als consument kunt beroepen op het Europese herroepings- en garantierecht. Dat is niet het geval wanneer u bijvoorbeeld iets op het Chinese AliExpress koopt. Al heeft die site een eigen ‘Buyer Protection’-regeling uitgewerkt. Die garandeert dat u uw aankoopbedrag terugkrijgt als het bestelde artikel niet wordt geleverd of afwijkt van de productomschrijving. Daarvoor dient u in het overzicht van uw bestellingen een ‘dispute‘ te openen.

Een grootschalig onderzoek van zes consumentenorganisaties, waaronder Test-Aankoop, bracht een tijd geleden de vaak belabberde kwaliteit van de aangeboden artikelen aan het licht. Van de 250 producten die in het kader van de studie werden besteld op niet-Europese onlinewinkels als AliExpress, LightInTheBox en Wish, bleken twee op de drie onveilig en dus onwettig voor verkoop op de Europese markt. Vaak voorkomende risico’s zijn brandgevaar, kortsluiting, elektrische schokken, huidirritatie en verstikking. De redenen zijn een slechte bouwkwaliteit of de aanwezigheid van ongewenste chemische stoffen.

En dan is er nog een laatste argument om toch maar beter dicht bij huis te winkelen: spullen kopen in een land als China vergroot uw ecologische voetafdruk aanzienlijk.