Chronische recessie in de eurozone

De Europese leiders zijn erin geslaagd de eurocrisis wat meer onder controle te krijgen. Maar dat betekent nog niet dat de economie in de eurozone volgend jaar opnieuw groeit.

De Europese leiders zijn erin geslaagd de eurocrisis wat meer onder controle te krijgen. Maar dat betekent nog niet dat de economie in de eurozone volgend jaar opnieuw groeit.

De prognoses van eerbiedwaardige instellingen zoals het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank voor 2013 zijn verre van optimistisch. De groeiverwachting van +0,2 procent voor de eurozone – net boven het nulpunt – betekent dat we ergens zullen zweven tussen nulgroei en een recessie. De nabije toekomst ziet er voor de Zuid-Europese landen nog altijd inktzwart uit. Voor Spanje bijvoorbeeld bedraagt de groeivoorspelling voor volgend jaar -1,3 procent, een stuk onder de prognose van de Spaanse regering, die de begroting heeft opgesteld op basis van een krimp met 0,5 procent.

De Europese schuldencrisis tast het gedrag van de consumenten aan. Wie niet zeker is van zijn spaargeld en begint te twijfelen aan het behoud van zijn baan, gaat zijn uitgaven milderen. Heel wat indicatoren wijzen uit dat de consument steeds meer de hand op de knip houdt. Ook bij de bedrijfsleiders horen we sinds de herfst dissonante geluiden. Dat komt niet alleen doordat het aantal orders flink is teruggevallen. De fiscale klopjacht en de onzekerheid over waar het naartoe gaat met de Europese schuldencrisis, wegen op de bereidheid om te investeren. Europa wordt geconfronteerd met een gevaarlijke cocktail van een hoog begrotingstekort en een hoge schuldgraad, die absoluut naar beneden moeten, en een lage en mogelijk zelfs een negatieve groei.

Het is logisch dat er steeds meer wordt gesproken over de ‘japanisering’ van Europa. Japan is zieker dan ooit, met een schuldgraad die is opgelopen tot 230 procent van het bruto binnenlands product. De Japanse politieke klasse heeft de voorbije tweede decennia schromelijk gefaald om de nodige structurele hervormingen door te voeren. Gelukkig was er nog de Bank of Japan. Zo is het land in een gecontroleerde depressie gesukkeld, waar het vooralsnog niet uit is geraakt.

Kan Europa het doemscenario van een gecontroleerde depressie vermijden? Onder leiding van Europees president Herman Van Rompuy, en uiteraard geruggensteund door de Duitse bondskanselier Angela Merkel, probeert de eurozone het vertrouwen van de markt terug te winnen. Maar de weg van een monetaire unie naar een bancaire, economische, sociale en politieke unie is nog lang en zal over een weg gaan die is geplaveid met heel wat hindernissen. Een gemeenschappelijk bankentoezicht vanaf maart 2014 door de Europese Centrale Bank – althans voor de 150 à 200 Europese banken met een balanstotaal van 30 miljard euro – is een eerste stap in de richting van een bankenunie. Maar het is ook niet meer dan dat. Mario Draghi, de voorzitter van de Europese Centrale Bank, kalmeerde de financiële markten in 2012 wel en deed de rente in landen als Spanje en Italië behoorlijk terugvallen. Maar dat brengt de groei in de eurozone nog niet terug.

Danny Reweghs