Bitcoin steeg bijna 30% op een week: kunt u weten of een cryptomunt goedkoop of duur is?

Volgens sommigen zijn cryptomunten de term belegging niet waard, omdat ze niet te waarderen zijn. Een kijkje onder de motorkap brengt toch verschillende handvatten aan het licht. Al is een langetermijnaanpak of buy-and-holdbeleggen nog niet onmiddellijk aan de orde voor crypto, waarschuwt Ashley Oerth, financieel analist bij Invesco.

Onder beleggers zijn weinig onderwerpen zo controversieel als cryptomunten. Niets doet mainstream analisten en economen meer steigeren dan de uitspraak dat crypto ‘het nieuwe goud’ of ‘de activaklasse van de toekomst’ is. Ook Ashley Oerth, financieel analist bij de vermogensbeheerder Invesco, is sceptisch, maar toch heeft ze zich verdiept in de wereld van het virtuele geld. “Ik benader crypto met een open blik en gezonde nieuwsgierigheid”, zegt ze. Oerth heeft zich onder meer gebogen over de vraag hoe cryptomunten gewaardeerd kunnen worden. Er bestaan verschillende manieren en wiskundige modellen om een waarde te kleven op financiële activa zoals obligaties, aandelen, vastgoed en afgeleide producten. Voor crypto zijn die er nagenoeg niet.

Een cryptomunt is een digitale munt die enkel op de blockchaintechnologie kan bestaan. Die blockchain is een digitaal grootboek dat volgens bepaalde softwareregels gegevens opslaat en in bepaalde mate beheerd en gecontroleerd wordt door de deelnemers van het netwerk.

1. Onderscheid tussen proof-of-work en proof-of-stake

Een eerste les die Oerth uit haar crypto-omzwervingen trok, is dat geen enkele cryptomunt of blockchain dezelfde is. “Een belangrijk onderscheid is dat tussen de consensusmechanismes. Je hebt proof-of-work en proof-of-stake”, zegt ze. Zo’n mechanisme bestaat uit de afspraken die in de blockchainsoftware geprogrammeerd zijn. De softwareregels bepalen hoe deelnemers op het blockchainnetwerk blokken met transacties mogen toevoegen en goedkeuren.

Het belangrijkste verschil is dat proof-of-work heel veilig is, maar veel meer energie vergt en daarom vanuit duurzaamheidsoogpunt minder interessant is. Proof-of-stake vergt minder rekenkracht en energie, en is daardoor toekomstbestendiger. Bitcoin, de bekendste en oudste cryptomunt, werkt volgens proof-of-work, maar dat wordt stilaan de uitzondering. “Veel cryptomunten worden over dezelfde kam geschoren als bitcoin, maar de overgrote meerderheid werkt op een ander type consensusmechanisme. Op dat gebied zet bitcoin dus heel de sector in een slecht daglicht”, zegt Ashley Oerth.

2. Slimme contracten of niet?

“Een volgende onderscheid is dat tussen blockchains die al dan niet smart contracts of slimme contracten toelaten”, gaat ze verder. Met zo’n smart-contractblockchain kun je op een blockchain kleine softwareprogramma’s bouwen die allerlei toepassingen mogelijk maken. Blockchains die dat niet hebben, zullen veeleer werken als een klassieke databank.

3. Wat is de waardepropositie?

Om waarde op een cryptomunt te kleven, is het zaak de waardepropositie te achterhalen. Ook daar zijn er grote verschillen. “Bitcoin is oorspronkelijk gelanceerd als een digitale munt die niet oneindig bijgedrukt zou kunnen worden en daardoor beter haar waarde zou behouden. Al moet je dat waardebehoud met een dikke korrel zout nemen”, legt Oerth uit. De waarde van bitcoin komt dan voort uit het beperkte aanbod. Daarnaast is het een van de veiligste en minst manipuleerbare blockchains.

Andere blockchains hebben andere bestaansredenen. “Ethereum is voor sommige mensen aantrekkelijk omdat het een soort softwareplatform is waar slimme contracten op mogelijk zijn en gedecentraliseerde toepassingen op kunnen worden gebouwd”, aldus de analiste. Hier zijn de schaalbaarheid en de snelheid de troeven.

Blockchaintrilemma

De decentrale gedachte, waarbij het netwerk wordt beheerd door de deelnemers, is een ander argument dat cryptoadepten op tafel gooien. “Het idee om volledig decentraal buiten de greep van overheden en toezichthouders transacties te kunnen doen, trekt bepaalde mensen aan. Al zal dat mettertijd minder mogelijk zijn”, verwacht Oerth.

De decentralisering blijft wel een kerngedachte bij elke blockchain. In het dagelijks leven zijn er tal van handelingen die gecentraliseerd zijn, omdat we een beroep doen op tussenpersonen. “Als jij een koffie betaalt met je bankkaart, vertrouwen jij en de koffieverkoper op de banken en alle andere partijen die de betaling achter de schermen afwikkelen”, geeft Oerth als voorbeeld. “Met een blockchain zijn die tussenpartijen overbodig. Daarom wordt die technologie ook wel eens trustless genoemd, zonder vertrouwen. Je vertrouwt niet meer op een achterliggende autoriteit. Het vertrouwen zit nu in een algoritme van het consensusmechanisme. Het oorspronkelijke idee achter de blockchain is die van een soort basislaag waarop transacties afgewikkeld worden of informatie op uitgewisseld wordt.”

De waarderingsoefening van een cryptomunt en de onderliggende blockchain gaat deels over die drie kerneigenschappen – veiligheid, schaalbaarheid en decentralisering – en hoe zwaar die in een bepaalde blockchain wegen. Ze kunnen nooit alle drie even sterk wegen. Die afweging staat ook wel bekend als het ‘blockchaintrilemma’. Blockchains zoals solana en ethereum zijn heel schaalbaar en snel, maar minder decentraal en minder veilig. De bitcoinblockchain is dan weer heel decentraal en veilig, maar kan veel minder transacties per seconde verwerken, en is daarmee minder schaalbaar.

Cryptokasstromen

Daarnaast maken heel wat misvattingen de waardering van cryptomunten lastig. “Veel beleggers zien crypto als een activaklasse of een sector op zich, maar daarmee zetten ze zichzelf al op het verkeerde been”, legt Oerth uit. Het cryptospectrum is namelijk heel gevarieerd en divers. “Het ontwerp en de doelstelling zijn bij elke cryptomunt anders.”

Alle aandelen hebben ook niet dezelfde waarde, geeft ze als voorbeeld. De waarde van een aandeel hangt af van het bedrijf. “Bij cryptomunten is de waarde verbonden aan de onderliggende blockchain. En dat is een heel ander beestje om te waarderen. Dus is het zaak wat dieper in de details van al die verschillende blockchains en de bijbehorende digitale munten te duiken.”

Een eerste eigenschap om onder de loep te leggen, is bijvoorbeeld het aanbod. “In het algoritme van bitcoin zit bijvoorbeeld ingebakken dat het aanbod beperkt is. Maar dat mag je niet voor alle munten veralgemenen. Bij heel veel andere is dat aanbod niet beperkt”, legt de analiste uit. Cryptobeleggers kunnen naar de vraag-aanboddynamiek kijken zoals grondstoffenbeleggers voor grondstoffen doen.

Verder is het belangrijk een zicht te hebben op hoeveel ontwikkelaars actief zijn op een blockchain, om een idee te krijgen van de waarde van de betrokken cryptomunt. “Dat is belangrijk voor blockchains zoals ethereum, dat dienstdoet als een soort softwareplatform waar toepassingen op gebouwd kunnen worden”, legt Oerth uit. “Dan moet je weten hoe er actief op een bepaald platform ontwikkeld wordt en hoe die gemeenschap van ontwikkelaars eruitziet. Dat geeft een idee of een bepaalde blockchain werkelijk gebruikt wordt waar die voor bedoeld is.”

Kasstromen in crypto

Een van de hardnekkigste kritieken op cryptomunten is dat ze geen kasstromen genereren en daarom niet te waarderen vallen, in tegenstelling tot andere financiële activa. Of het nu een obligatie, een aandeel of een stuk vastgoed is: de huidige waarde daarvan is gelijk aan alle toekomstige kasstromen, teruggerekend tot vandaag aan een bepaalde rentevoet.

Die kritiek klopt niet helemaal, want er zijn wel degelijk cryptomunten die een omzet opleveren. Op de meeste blockchains krijgen de deelnemers vergoedingen in de betreffende cryptomunt, bijvoorbeeld om transacties goed te keuren. Bij bitcoin worden delvers betaald om blokken met transacties aan het grootboek toe te voegen. Bij ethereum krijgen deelnemers die een potje ether als onderpand hebben vastgezet de kans om transacties goed te keuren en daarvoor vergoed te worden. “Daarmee brengen bepaalde cryptomunten wel een rendement op”, zegt Ashley Oerth. “Maar dat is geen rendement in dollar of euro, maar in cryptomunten. Dat maakt een waarderingsoefening natuurlijk nog complexer.”

“Sommige cryptomunten hebben dus een soort kasstroomcomponent, maar dat wil nog niet zeggen dat je die zoals bij andere activa kunt verdisconteren naar een huidige waarde. Zo werkt het niet”, zegt Oerth. “En behalve op rendement hebben beleggers ook graag zicht op de meerwaardegroei van hun kapitaal, maar ook dat is niet eenvoudig in de cryptowereld.”

Crypto is niet blockchain

Al sinds hun ontstaan zijn cryptomunten enorm volatiel. Dat maakt het lastig om tot vooruitzichten over hun meerwaarde te komen. “Er zit een heel sterke speculatief element in die markten. Dat verklaart waarom ze zo’n slechte naam hebben”, zegt Oerth. Het maakt dat de werkelijke waarde niet altijd bovenkomt. “Je kunt bij wijze van spreke een heel goed blockchainproject hebben gevonden, maar als daar nog niet veel toepassingen op gebouwd zijn, zal die koers enkel door speculatie bewegen.”

In dat opzicht lijkt crypto op de technologiesector in de jaren negentig, voordat de techzeepbel barstte. “Vandaag de winnende cryptomunt eruit pikken is even moeilijk als toen de winnaar onder de techbedrijven op te vissen. En voor hetzelfde geld vind je de perfecte blockchain waarop heel veel gebeurt en die gebruikt wordt waar hij voor bedoeld is, maar binnen enkele maanden is er misschien een beter alternatief. Een langetermijnaanpak of buy-and-holdbeleggen is nog niet onmiddellijk aan de orde voor crypto”, zegt ze.

Op heel de cryptosector tegelijk inzetten is ook niet meteen een goed idee, omdat die nog volop in ontwikkeling is en enorm vatbaar voor verandering is. “Je zou een index met alle cryptomunten van dit moment kunnen kopen, maar die ene munt waarvan de blockchain in de toekomst door iedereen gebruikt zal worden, is misschien nog niet uitgevonden”, zegt Oerth.

Ze sluit ook niet uit dat de twee kernelementen, crypto en blockchain, uit elkaar groeien en op den duur nog weinig met elkaar te maken hebben. Oerth: “Enerzijds heb je het instrument waarin je kunt beleggen. Anderzijds een technologie die voor allerlei toepassingen kan dienen, zoals het bijhouden van transacties – niet alleen van cryptogeld, maar ook van andere zaken zoals eigendomsbewijzen, bewegingen in toeleveringsketens en dies meer.”

Kortom: een eenduidige waarderingsmethode voor crypto bestaat nog niet. “De variatie en de diversiteit aan cryptomunten en blockchains is zo groot. Dat wordt vaak nog onderschat. En daarom is er niet zoiets als een alomvattende manier om crypto te waarderen. Dat moet je telkens voor elke cryptomunt individueel doen”, besluit Oerth.

Lees ook: