Wat zijn structured notes?

Een gestructureerd schuldinstrument wordt uitgegeven door een bank. Het rendement kan van allerlei indexen of individuele activa zoals aandelen, rentevoeten, valuta of grondstoffen afhangen.

Verwacht nettorendement

Afhankelijk van het type schuldinstrumenten en de onderliggende activa.

Karakteristieken

Er zijn verschillende soorten gestructureerde beleggingsproducten. De populairste zijn de gestructureerde obligaties of structured notes. Gestructureerde producten hebben doorgaans een vaste looptijd, meestal tussen vijf en acht jaar. Beleggers krijgen vaak de belofte dat ze hun kapitaal minus de kosten terugkrijgen op de vervaldag. Daarnaast hebben ze uitzicht op een beperkt rendement, als alles goed gaat. Die producten bestaan uit een combinatie van verschillende financiële instrumenten, zoals een obligatie en een optie. De obligatie zorgt dan voor de kapitaalbescherming en de optie voor de kans op iets extra. Een klassiek voorbeeld is een gestructureerd product waarvan het rendement afhangt van de prijsevolutie van de aandelen in een index, zonder rekening te houden met de dividenden. Een groot deel van het rendement van aandelen komt voort uit de herinvestering van de dividenden.

2023

De financieeltoezichthouder FSMA houdt de markt sinds 2011 nauw in de gaten, om te vermijden dat consumenten opgezadeld worden met te complexe producten, waarvan ze de structuur niet kunnen begrijpen. In 2022 investeerden de Belgen 1,914 miljard euro in gestructureerde producten, volgens de FSMA. Dat is iets meer dan het voorgaande jaar. Het meeste geld (1,321 miljard euro) ging richting schuldinstrumenten of notes. Over 2023 zijn er nog geen marktcijfers beschikbaar, maar vermoedelijk zal het bedrag verder gestegen zijn. Met een hogere rente is het gemakkelijker voor financiële instellingen om interessante gestructureerde producten te maken.

Bescherming

Voor de meeste gestructureerde obligaties beloven de banken op de vervaldag minstens 90 procent van de inleg terug te betalen. Stel dat een belegger bij de start een inschrijvingsprijs van 100 euro en 2 euro instapkosten betaalt. Die 2 euro valt niet onder de kapitaalbescherming. En als het product voor de vervaldag wordt verkocht, is de inleg ook niet beschermd. Let op: er bestaan ook tal van gestructureerde producten zonder kapitaalbescherming. Gestructureerde obligaties vallen niet onder de depositobescherming tot 100.000 euro per bank en per klant, waar spaar- en zichtrekeningen, kasbons en termijnrekeningen wel onder vallen. De belegger blijft wel altijd eigenaar van de gestructureerde obligaties die op een effectenrekening staan. Een faillissement van de bank verandert daar niets aan. Soms staat nog een derde partij garant voor de terugbetaling van het kapitaal, als de uitgever in gebreke blijft.

Kosten

Er zijn vaak relatief hoge instapkosten, beheerskosten en eventueel distributiekosten en uitstapkosten verbonden aan gestructureerde producten. De impact ervan op het rendement staat in het essentiële-informatiedocument.

Fiscaliteit

Op een eventuele meerwaarde op de vervaldag of op tussentijdse rentebetalingen van de gestructureerde obligaties is 30 procent roerende voorheffing verschuldigd. Bij andere gestructureerde producten hangt de fiscaliteit af van de onderliggende activa (zie de fiches van tak23 en beleggingsfondsen).

Duurzaam of niet?

Er is maar één gestructureerde obligatie met een duurzaam label in de database van Towards Sustainability. Ze is te koop bij BNP Paribas Fortis en wordt beheerd door BNP Paribas. “De duurzaamheid van structured notes is moeilijk te bepalen”, vindt Tom Van den Berghe van Towards Sustainability. “Het hangt af van het duurzaamheidsgehalte van de financiële instelling die ze uitgeeft.”