Rudi Pauwels (Biocartis), genomineerd voor Manager van het Jaar: pionier in aidspreventie en ziektedetectie

De Vlaamse aidspionier en ondernemer Rudi Pauwels is de vader van een revolutionair minilab dat snel een breed gamma van ziektes kan detecteren. Het leverde hem een tweede nominatie voor Trends Manager van het Jaar op.

De 54-jarige Pauwels lanceerde midden de jaren negentig de hiv-specialist Tibotec-Virco. Daarmee lag hij aan de basis van drie van ‘s werelds meest gebruikte en succesvolste aidsremmers. Nadat hij Tibotec-Virco in 2002 had verkocht aan de Amerikaanse farmareus Johnson & Johnson, trok Pauwels met zijn gezin naar Zwitserland om er tijdens een sabbatical nabij het meer van Genève te herbronnen. Daar kiemde de zin voor een nieuw baanbrekend medisch avontuur, dat in 2007 uitmondde in de lancering van Biocartis. Met zijn nieuwe initiatief wilde de CEO en voorzitter van Biocartis een mobiel lab ontwikkelen dat op basis van bloed, speeksel of tumorweefsel snel een breed gamma van ziektes, of zelfs de aanleg tot ziektes, in een zeer vroeg stadium kan opsporen en zo veel erger kan voorkomen voor patiënten. Biocartis focust intussen op de detectie van kankers.

Het minilab, Idylla geheten, is pas gelanceerd, na zeven jaar ontwikkeling en investeringen. Het eerste toestel is de deur uit, naar een niet nader genoemd Belgisch universitair ziekenhuis. De verwachtingen zijn hooggespannen, ook al omdat het toestel de uitgaven in de gezondheidszorg mee onder controle moet kunnen houden.

“Dit past volledig in de gepersonaliseerde geneeskunde”, zegt Pauwels. “Biofarmabedrijven ontwikkelen wereldwijd honderden nieuwe therapieën tegen kanker. Wij kunnen met onze testen bepalen welk geneesmiddel zal werken bij een patiënt. Dat is belangrijk om de juiste therapie te kiezen en nodeloze uitgaven voor een of ander duur product te vermijden. Dit gaat ook in tegen het gangbare beeld dat de ontwikkeling van al die nieuwe geneesmiddelen de gezondheidszorg onbetaalbaar zal maken. Het is net omgekeerd.”

Pauwels droomt er al lang van het diagnosetoestel in een later stadium ook aan te wenden voor een brede waaier van toepassingen. Zo zou Idylla ooit kunnen worden gebruikt in luchthavens, cruiseschepen of zelfs supermarkten. Pauwels ziet bovendien potentieel in de voedingsindustrie of bij milieutesten.

Om de lancering van Idylla te financieren, haalde Biocartis recentelijk nog 64,5 miljoen euro op. Sinds de start van het bedrijf verzamelde Pauwels daarmee bij investeerders al bijna een kwart miljard euro. De trouwe believers in Pauwels zijn niet van de minsten. Het gaat om onder anderen de familie Colruyt, de familie van Janssen Pharmaceutica-stichter Paul Janssen, ex-bouwaannemer Luc Verelst en Rudi Mariën, de voormalige sterke man van Innogenetics. Ook de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV en het Vlaams overheidsfonds voor Innovatie IWT hebben zich achter het bedrijf geschaard, net als Johnson & Johnson en het Nederlandse Philips. Sinds de recente kapitaalronde is ook het Japanse Hitachi Chemical aan boord gekomen.

Een groot jaar

Pauwels, die in 1984 begon als onderzoeker aan het Rega-instituut van de KU Leuven, heeft intussen de activiteiten van Biocartis grotendeels geconcentreerd in de hem zeer vertrouwde vroegere gebouwen van Tibotec-Virco in Mechelen. Die stonden leeg sinds de verhuizing van het bedrijf naar de campus van Janssen Pharmaceutica, een andere dochter van Johnson & Johnson, in Beerse. “In 36 maanden hebben we hier een bedrijf van A tot Z uitgebouwd. We hebben niet alleen een product ontwikkeld met de allerhoogste normen, maar ook een hele productie-infrastructuur en commerciële infrastructuur, en we zijn van een tiental mensen naar 194 gegroeid.”

“Ik heb al veel gedaan in mijn leven, maar over wat we hier hebben gedaan, kan je zeggen dat het not often done is”, zei Pauwels eerder in Trends. Over vijf jaar moet Biocartis een revenue engine zijn die niet meer afhankelijk is van externe financiering, stelt de doctor in de farmaceutische wetenschappen, die terugblikt op “een heel groot jaar”. “Er waren niet alleen de grote technologische uitdagingen, maar ook de financiering, de snelle uitbouw, en het op heel korte tijd samenbrengen van mensen met verschillende culturen en achtergronden die verbiocartiseerd moeten worden”, zegt Pauwels. Samen met financieel directeur Hilde Windels dokterde hij dit jaar ook een nieuwe structuur voor de prille groep uit. Die herstructurering omvat ook de overname van het Gentse biotechbedrijf Pronota.

Vaandeldrager van de biotech

Pauwels, die eerder mee aan de oorsprong lag van het beursgenoteerde Belgisch-Nederlandse biotechbedrijf Galapagos, is uitgegroeid tot een onbetwiste vaandeldrager van de Vlaamse biotechsector. Zijn belang voor de sector werd dik in de verf gezet toen hij in 2010 dankzij de inspanningen van enkele oude bekenden uit de biotechsector en van de overheid kon worden overtuigd om in Vlaanderen het productieapparaat van Biocartis uit te bouwen. Voor de Vlaamse biotechsector was die terugkeer van de verloren zoon toen een opsteker van formaat.

Het spectaculaire parcours van Biocartis heeft al ver buiten de landsgrenzen indruk gemaakt. Zo werd het bedrijf twee jaar geleden al door het Wereld Economisch Forum bekroond tot technologiepionier. En de bekendheid zal een forse duw in de rug krijgen wanneer Biocartis zoals verwacht volgend jaar naar de beurs trekt om Idylla zo snel mogelijk wereldwijd te kunnen uitrollen.

“We hebben maar weinig tijd in dit leven en in die korte tijd proberen we iets te realiseren”, zei Pauwels eerder in Trends. “Ik steek er mijn energie, tijd en geld niet in om in de periferie het kader op te vullen. Vandaag zijn de hiv-remmers van Tibotec-Virco wereldwijd beschikbaar. Met Biocartis kan ik niet voor minder gaan.” De recente ontwikkelingen hebben zijn ambitie met het bedrijf alleen maar aangezwengeld. “Ik ben nu nog meer overtuigd en gepassioneerd.”