Superboetes zijn niet voldoende

Elke morgen, als u met een straffe koffie de slaap uit uw lichaam verdringt of gezellig geniet van een zacht gekookt eitje met toast, worden de families van vier nieuwe verkeersslachtoffers wenend wakker. Elke maand moordt koning auto 120 landgenoten uit. In België vallen er per miljard afgelegde kilometers 17,6 doden. Het Europees gemiddelde bedraagt 12,9. Volgens het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP) telt ons land 863 ongevallen per 100.000 inwoners: een record in Europa.

Vorige week werd er in het parlement een felle discussie gevoerd over de zogenaamde superboetes die de paarsgroene coalitie wil invoeren om de verkeersveiligheid in ons land te verhogen. De liberalen verzetten zich tegen de plannen van minister van Mobiliteit Isabelle Durant (Ecolo), maar werden door premier Guy Verhofstadt (VLD) teruggefloten. Terecht. Volgens Nobelprijswinnaar Gary Becker, economieprofessor aan de Universiteit van Chicago, blijkt dat hogere boetes wel degelijk een effect hebben op het rijgedrag van mensen, op voorwaarde dat ook de pakkans stijgt. Ook de praktijkervaring in de Verenigde Staten – hét land van de vrijheid – leert ons dat frequente controles, lage snelheden (tussen 1974 en 1995 een maximum van 90 km per uur) en strenge straffen (de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs) de meest veilige wegen ter wereld opleveren.

Hetzelfde geldt voor de fiscaliteit. Begin vorige eeuw schreef de econoom Adam Smith – een van de vaders van het economisch liberalisme – het al in zijn beroemde boek over ‘ The Wealth of Nations‘: ” The penalties of smuggling must rise in proportion to the temptation“. Naar Amerikaans voorbeeld van de Tax Reform Act uit 1986 pleitte wijlen Albert Tiberghien – de grootste fiscalist die ons land ooit heeft gekend – in zijn fiscale kronieken (Fiscalianus) voor een drastische tariefverlaging in combinatie met een hardere aanpak van de fiscale fraude. In de Verenigde Staten lacht de fiscus niet met belastingontduiking en blijft dit maatschappelijk gif over de grote plas tot een minimum beperkt. Ook Hans Geeroms, docent internationale economie aan de Brusselse Ehsal, toonde in zijn doctoraatsverhandeling aan dat, behalve de pakkans, ook de hoogte van de boete determinerend is voor de afschrikking. Zijn stelling is dat je door de administratie meer middelen te geven, de pakkans verhoogt en de fiscale fraude verlaagt. Dat kost geld, maar levert op termijn de samenleving inkomsten op.

Ondertussen blijkt de hele discussie over superboetes een aanval van verkiezingskoorts te zijn. Wie de ontwerpteksten van de regering er goed op naleest, weet dat de minimumboetes maar met 10% verhoogd zullen worden. Zo spectaculair is dat niet. Op dit ogenblik bestaan al zware straffen voor snelheidsovertredingen. Zelfs bij een minnelijke schikking kunnen de boetes oplopen tot 329,69 euro. Maar net zoals in de milieuwetgeving ontbreekt een efficiënte controle. Hier wringt het schoentje.

Zolang de overheid vergeet filmrolletjes in de onbewaakte camera’s te steken of voldoende patrouilles uit te sturen, zullen de cowboys van de weg door onze dorpskernen blijven razen.

Eric Pompen [{ssquf}]