Rusland en Oekraïne zijn handelsdwergen
De oorlog tussen Rusland en Oekraïne zal de handel van beide landen ontwrichten. Nederland dreigt daar een voornaam slachtoffer van te worden.
Oekraïne noch Rusland is een handelsgrootmacht, maar het gewapende conflict zal de handelsstromen van goederen voor beide landen danig verstoren. Los van de nevenschade op de energie- en de grondstoffenmarkt, zal de impact op de in- en uitvoer van Europa en ons land klein zijn.
Oekraïne is een handelsdwerg. Volgens de jongste cijfers uit 2019 exporteert het jaarlijks voor zo’n 50 miljard dollar. De jaarlijkse invoer is goed voor 55 miljard. België voerde in diezelfde periode voor 411 miljard dollar uit en voor 401 miljard dollar in.
Oekraïne voert vooral granen, plantaardig oliën, ertsen en mineralen uit. Mäis is het grootste exportproduct van het land, goed voor bijna 10 procent van de uitvoer, gevolgd door plantaardige oliën (8%) en ijzererts (7%).
Zijn voornaamste handelspartners zijn Rusland, China, Duitsland, Polen en Italië. Europa absorbeert als blok het grootste deel van de Oekraïense uitvoer.
Het land staat op plaats 18 in de top van Europese uitvoerbestemmingen en op plaats 19 als land van waaruit de EU invoert. De voornaamste uitvoerproducten zijn chemicaliën en machinerie. Omgekeerd voert de EU vooral grondstoffen in.
De handelsstromen tussen de twee zijn de laatste tien jaar gestaag gestegen met zo’n 8 procent per jaar. Binnen de EU voert Polen het meest in vanuit Oekraïne, gevolgd door Nederland en Italië.
Voor België staat Oekraïne op nummer 50 in de rangschikking van exportbestemmingen en op nummer 49 in die van importleveranciers.
Ons land importeert vooral koolzaad en maïs uit Oekraïne, in 2019 voor zo’n 430 miljoen euro. In totaal importeerde België voor 666 miljoen dollar vanuit Oekraïne. Omgekeerd voert ons land vooral geneesmiddelen en landbouwmachines uit naar de Slavische republiek. In 2019 voerde het land voor 723 miljoen dollar in vanuit België.
De Russische handelscijfers zijn van een iets andere orde, maar nog niet voldoende om van een wereldhandelsmacht te spreken. Rusland is de tiende grootste exporteur ter wereld en staat op plaats vijftien in de importeursrangschikking, volgens cijfers van Eurostat. De jaarlijkse Russische export was in 2019 goed voor 407 miljard dollar en de import 238 miljard, van een overschot op de handelsbalans gesproken.
Maar niet voor Nederland
Ruslands belangrijkste exportproducten zijn ruwe olie, goed voor 30 procent of 123 miljard dollar, olie (16%, 66 miljard) en aardgas (6,5%, 26 miljard). De voornaamste uitvoerbestemmingen voor Rusland zijn China (14%), Nederland (10%), Wit-Rusland (5%), Duitsland (5%) en Italië (4%). Onze noorderburen ontvangen vooral Russische ruwe en geraffineerde olie, samen goed voor 33 miljard dollar en 80 procent van de Russische uitvoer naar Nederland.
Rusland is de vijfde belangrijkste importleverancier van Nederland. Tussen 30 en 40 procent van de olie die Nederland invoert, komt uit Rusland. “Nederland voert heel veel olie in, maar tegelijk ook uit. Het is daar echt een hub voor”, zegt Michiel van der Veen, econoom bij Rabobank. “We weten niet hoeveel van die Russische olie weer wordt doorgevoerd. Maar dat geldt ook voor olie uit andere landen.”
Rabobank kwam deze week met berekeningen van wat een oorlog in Oekraïne en de bijbehorende handelssancties onze noorderburen zou kunnen kosten. Dat ging van 6 tot 16 miljard euro, afhankelijk van de ernst van de sancties en de stijging van de prijzen van gas en olie. “Hoe strenger de sancties die de EU neemt, hoe groter de kans dat die ook voor Europa nadelig zijn”, zegt de Rabobank-econoom.
Rusland is ook een belangrijkere handelspartner voor België dan Oekraïne. Het is de vijftiende exportbestemming en twaalfde leverancier. Ons land voert jaarlijks 6 miljard dollar in vanuit Rusland, waarvan een derde (2 miljard dollar) diamanten, een kwart geraffineerde olie (1,7 miljard), 10 procent half afgewerkt ijzer en 6 procent gas. Onze voornaamste uitvoerproducten richting Rusland zijn geneesmiddelen.
Voor de EU als geheel staat Rusland op plaats vijf als exportbestemming en invoerland. De handelsstromen tussen de twee blokken zijn de laatste jaren aanzienlijk afgenomen.
De Russische invasie van Oekraïne: wat u moet weten
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier