Europees weekoverzicht: België krijgt van de stok

Er is een akkoord over de Europese begroting voor volgend jaar. De Europese Investeringsbank slaat groen uit. En ons land krijgt van de stok.

Deze week veel witte rook, groene lichten en een zweepslag hier en daar in de Brussels Bubble. Nee, het betreft niet de wekelijkse borrelpartijen die de eurocraten donderdagavond aan het Luxemburgplein houden.

We hebben een begroting

Afgelopen maandag bliezen de drie instellingen van de Europese Unie simultaan witte rook voor de Europese begroting voor volgend jaar. Die klokt af op 169 miljard euro voor 2020, iets hoger dan dit jaar. Niet alleen de verhoging van het geld, maar ook de verschuiving tussen de uitgavenposten hield belangrijk nieuws in. Volgens de jubelende politici en ambtenaren vloeit er volgend jaar meer geld naar “slimme en inclusieve groei” – lees innovatie en klimaat – en minder naar “marktuitgaven en directe steun” – lees landbouw en cohesiefondsen voor armere Europese regio’s. Het akkoord geeft misschien een impuls voor het grotere budgettaire ei dat nog moet worden gelegd, de meerjarenbegroting (MFF) voor de periode 2021-2027. Daar is de Europese Drievuldigheid – Raad, Parlement en Commissie – al van mei over aan het onderhandelen.

EIB gaat groen

Voorts gaf de Green Deal van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen groen licht aan de Europese Investeringsbank (EIB) om zich volop op klimaatinvesteringen te storten. En dat heeft de bank ter harte genomen. Met een nieuwe klimaatstrategie en kredietbeleid voor de energiesector wil de financiële poot van de Europese Unie tegen 2030 1000 miljard euro aan klimaatfinanciering in stelling brengen. Tegen eind 2021 wil de EIB geen fossiele brandstoffen meer financieren en tegen 2025 wil ze meer dan de helft van haar portefeuille voor duurzame projecten inzetten.

België duikt in het rood

Ten slotte voelde ons land de begrotingszweep van de Commissie wegens het Belgische begrotingsvoorstel voor 2020. Doorheen de stortvloed aan cijfers, komma’s en percentage in de opinie van de Commissie over de Belgische begrotingsplannen is de kernboodschap: niet goed bezig. Ondanks de aanbevelingen die de Commissie in juli aan ons land deed en de waarschuwingen rond de slabakkende economische conjunctuur, heeft de Belgische regering in lopende zaken te weinig gedaan om haar budgettaire huis op orde te zetten. Het begrotingstekort dreigt groter te worden dan voordien afgesproken, waardoor de overheidsschuld niet daalt, maar stijgt. Tussen de lijnen door leest men ook dat de situatie van ‘lopende zaken’ geen uitvlucht mag zijn.

Vrolijk wordt men niet van die Commissiebrieven en -opinies, niet door van het cijfer- en percentage-gegoochel, maar ook omdat ze veel weg hebben van een kleuterjuf die met een kijvend vingertje een peuter terechtwijst omdat die zijn broodtrommel op de verkeerde plaats heeft gelegd. Daarmee bekruipt het gevoel van onrechtvaardigheid dat menige ouders herkennen wanneer ze hun peuter zo’n uitbrander zien krijgen.

Er is een groeiende consensus onder economen en beleidsmakers dat het hele Europese begrotingspact met zijn Six Packs en Two Packs (is dat geen Amerikaanse rapper?) zo snel mogelijk op de schop moet, of op zijn minst een grondige herziening behoeft. In de Commissie circuleren al brainstormdocumenten om de begrotingsregels voor de lidstaten te versoepelen. Jammer genoeg zie je daar voorlopig niets van terug in de aanbevelingen noch de toon van de brieven, analyses en opinies van de Commissie.

Anderzijds, als die kleuterjuf al voor de zevenentwintigste moet zeggen waar de broodtrommels moeten liggen, is dat een begrijpelijke reactie op wat gewoon een hardhoorse, hardleerse of misschien wel domme peuter is. Als de Belgische begrotingsplannen de juiste zin voor realiteit en verantwoordelijkheid weerspiegelen van hoe ons land zijn uitgaven en investeringen en het evenwicht tussen die twee plant, verandert de toon van die Commissiebrieven misschien wel. Vaderlandslievend als Trends is, doen we hierbij een suggestie waarmee onze volgende minister van Begroting de volgende plannen bij de Commissie in kan dienen: “Sorry juf. Hoogachtend, minister van Financiën, België”.