De balans: voor Vivaldi is de bedrijfswereld vooral een melkkoe

Het bedrijfsleven maakt zich steeds meer zorgen over de stijgende energieprijzen en de zware loonindexeringen. Ondertussen is de federale regering er niet happig op de bedrijfswereld een reddingsboei toe te werpen. Niet alleen omdat er geen geld is, ook omdat de linkerflank vindt dat de bedrijven tijdens corona al voldoende geholpen zijn. Meer nog, de socialisten denken nu aan een nationale minimumtaks op bedrijven, om de begroting te redden.

Het ondernemersvertrouwen van de Belgische bedrijven neemt opnieuw af in augustus. De daling is vooral merkbaar in de industrie en de dienstverlening aan bedrijven, leert de jongste conjunctuurenquête van de Nationale Bank. De conjunctuurindicator van de Nationale Bank staat op het laagste niveau sinds het voorjaar van 2021, toen de coronapandemie nog volop woedde.

Dat verbaast niet. De voorbije week kwamen veel zelfstandige ondernemers en kmo-bedrijfsleiders in het nieuws. Ze zitten met de handen in het haar, nadat ze een energiefactuur met aangepaste voorschotten in de bus hebben gekregen. Vaak moeten ze maandelijks ettelijke duizenden euro’s meer betalen. Die pijnlijke situatie geldt zowel voor kleine zelfstandigen als voor grote bedrijven. Meer en meer duiken ook verhalen op van ondernemingen die noodgedwongen de productie moeten verlagen.

Het verhaal dat ondernemingen dankzij het economische herstel na de coronapandemie over een aardige buffer beschikken, klopt overigens niet meer. Niet alleen de hoge energieprijzen vreten de marges aan, ook de oplopende loonkosten door de hoge inflatie en de daaraan gekoppelde automatische loonindexering doen de rentabiliteit dalen. En dan moet voor de meeste bedrijven de grote schok nog komen. Veel sectoren indexeren de lonen in januari. Concreet betekent dat begin 2023 een loonkostenstijging van 8 procent. Dat tast onze concurrentiekracht verder aan. Volgens berekeningen van de werkgeversorganisatie fietst de Belgische loonkostenhandicap opnieuw naar een recordniveau.

‘Wederdienst van de bedrijven’

Het is normaal dat het bedrijfsleven op zo’n moment richting de politiek kijkt. De oproep die Voka een aantal maanden geleden lanceerde voor een indexsprong, is niet meer te horen. Politiek niet realistisch, is te horen, en zeker niet met de huidige samenstelling van de regering.

Steunmaatregelen voor de bedrijven dan maar? Verschillende werkgeversfederaties voeren de druk op. Een mogelijkheid is het opnieuw toekennen van uitstel van betaling van belastingen, moratoria op het aflossen van kredieten in overleg met de banken, overbruggingsrecht enzovoort.

Maar daar is de federale regering niet happig op, en al zeker niet de dominante rood-groene flank van de regering-De Croo. Er is met een begrotingstekort van 28 miljard euro geen geld meer.

En van de PS mogen een paar rode lijnen niet overschreden worden. Ten eerste mag niet worden gemorreld aan de loonindexering. Integendeel, de Franstalige socialisten willen de loonnormwet versoepelen, een casus belli voor de liberalen en cd&v.

Ten tweede vindt de PS dat bedrijven niet te veel moeten zeuren: ze hebben tijdens de pandemie massaal overheidssteun gekregen. Dat mag geen gewoonte worden, zeggen de socialisten. Meer nog: van de bedrijven verwacht men in crisistijden een extra inspanning. Het is ook wat staatssecretaris voor Relance Thomas Dermine (PS) in juni in Trends zei: “De overheid heeft de bedrijven geholpen. Het is tijd voor een wederdienst.”

Een Belgische minimumtaks in het verschiet

Welnu, die zogenaamde wederdienst zit er dit najaar misschien aan te komen. Het toont aan dat de regering-De Croo niet bezorgd is om de bedrijfswereld. Meer nog, ze ziet de ondernemingen straks als de ideale melkkoe. In Vlaanderen is het daarover stil, maar aan Franstalige kant wordt openlijk gespeculeerd op de invoering van een minimumtaks voor bedrijven, om het deficit van 28 miljard euro (5,1% van het bbp) te doen dalen.

Nu is er in groep van OESO-landen wel een consensus om de bedrijven een minimale vennootschapsbelasting van 15 procent op te leggen, maar het is wachten op de concrete uitvoering van die maatregel. In de regering wordt de PS ongeduldig. Al in de notificaties bij de begrotingsopmaak van oktober 2021 was sprake van het versneld invoeren van een Belgische minimale bedrijfstaks, los van de fiscale hervorming die minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) voorbereidt. Zo’n minimumtaks zou direct 300 miljoen euro per jaar opleveren. Dat is niet gigantisch veel, maar beter dan niets, redeneren de Vivaldisten.