In Vlaanderen gaan in de komende tien jaar 200.000 ondernemers met pensioen. Daardoor dreigen heel wat gezonde bedrijven verloren te gaan. Want ondernemers beginnen hun opvolging of een overname vaak te laat voor te bereiden.
Een derde van de familiebedrijven in Europa krijgt in de komende tien jaar met een opvolging te maken. Voor Vlaanderen zou het gaan om ruim 200.000 ondernemingen. Jaarlijks gaan in de EU 600.000 jobs verloren en verdwijnen 150.000 bedrijven door misgelopen overnames. Jammer, als je weet dat een overgenomen onderneming doorgaans meer kans op succes biedt dan een oprichting from scratch.
Het grootste euvel is dat veel overlaters hun opvolging te laat beginnen voor te bereiden. “Overdracht is emotie” legt Johan Lambrecht uit. Hij is als hoogleraar verbonden aan het Studiecentrum voor Ondernemerschap aan de Hogeschool-Universiteit Brussel. “Veel ondernemers kunnen geen afstand doen van hun bedrijf omdat ze er te nauw mee verbonden zijn, maar ook omdat ze hun eigen aanwezigheid onontbeerlijk achten voor het voortbestaan ervan.”
Volgens een enquête van Unizo Overnamecoach en Integraal vzw is bijna 60 procent van de ondernemers ouder dan 55 niet actief bezig met zijn opvolging of de overdracht van zijn onderneming. Nochtans is zeker bij familiale opvolging een tijdige voorbereiding nodig. “Een degelijk opvolgingproces neemt makkelijk zeven jaar in beslag”, weet Luc Van Laere van Unizo Overnamecoach.
De zoektocht naar een externe overnemer blijkt evenmin makkelijk. Veel starters richten liever een eigen zaak op. “Ze denken dat ze dan meer hun ding kunnen doen. Bovendien kost de opstart van een zaak doorgaans een stuk minder dan de overname”, verklaart Van Laere.
Volgens de enquête beschouwen bijna vier op de tien ondernemers financiering als een moeilijkheid. Daarbij gaat de overlater niet vrijuit. Potentiële overnemers verwachten een uitgebreide financiële analyse als basis voor de overdracht. En die blijkt niet altijd voorhanden. “Voor veel zelfstandige ondernemers is zo’n financieel verslag een complex gegeven, waarin ze vaak onvoldoende worden begeleid”, stelt Luc Van Laere. Hetzelfde geldt voor de waardebepaling van de onderneming. “Waardebepaling is een ingewikkelde materie waar veel ondernemers uit zichzelf niet makkelijk aan beginnen. Bovendien horen ze liever niet dat de waarde van hun zaak lager ligt dan verwacht. Ongeveer de helft schuift de zaak voor zich uit.”
Behalve de financiering en de waardebepaling verhogen fiscale en juridische knelpunten vaak de drempel om de stap naar een overdracht te wagen. “We hebben het dikwijls over een administratieve vereenvoudiging, maar er is nog veel werk aan de winkel”, zegt Van Laere.
Informeren, sensibiliseren, bewustmaken en ondersteunen, luidt de boodschap. Dat is ook de ambitie van een nieuw Vlaams masterplan. “Voor het eerst voert Vlaanderen een echt geïntegreerd beleid voor opvolging en overname”, zegt Vlaams minister-president Kris Peeters. “We willen de continuïteit van de onderneming een plaats geven in het gewone bedrijfsbeleid en zo meer geslaagde overnames genereren.”
Goele Geeraert
