Belegger, blijf alert: de impact van politieke aardverschuivingen op de beurzen

“Schreef de economie vroeger de politiek voor, dan lijkt het nu alsof de politiek de economie bepaalt”, zegt PGIM-econoom Katharine Neiss. Beursstrategen en economen blikken voorzichtig vooruit naar tweede jaarhelft.

In Frankrijk haalde zowel radicaal rechts als radicaal links recordscores in de eerste ronde van de Franse parlementsverkiezingen. “We moeten er rekening mee houden dat de onzekerheid op de financiële markten de komende zes maanden of nog langer zal aanhouden, dus ook na de tweede ronde van de Franse verkiezingen”, waarschuwt Katharine Neiss, hoofdeconoom voor Europa bij de vermogensbeheerder PGIM Fixed Income. Op 7 juli vindt die tweede ronde plaats. “Beleggers zullen vooral uitkijken naar signalen van begrotingsdiscipline, signalen dat Frankrijk op een constructieve manier zal samenwerken met de Europese Commissie om de begrotingsdoelstellingen van het Stability and Growth Pact te halen.”

Lees ook onze gids beleggen voor beginners in 9 stappen

Geen tweede schuldencrisis

Frankrijk zit samen met een aantal andere landen op het strafbankje bij de Europese Commissie, wegens buitensporige begrotingstekorten. Een schuldencrisis zoals we die in 2011 hebben gekend, ziet de Britse econome niet meteen weerkeren. “We zagen beleggers in het verleden vraagtekens plaatsen bij de begrotingsdiscipline in het Verenigd Koninkrijk in 2022. We zien dat ze nu vraagtekens plaatsen bij de begrotingsdiscipline in Frankrijk en we kunnen in de toekomst ook weer ongerustheid over Italië zien opduiken.”

Neiss meent echter dat een aantal kwetsbaarheden in de Europese Unie is aangepakt: “Europa heeft niet stilgestaan. We hebben meer politieke eenheid dan ooit tevoren gezien in de aanpak van de pandemie en de energieschok. De Europese Unie heeft ook stevige vangrails gebouwd voor lidstaten die uit de bocht vliegen, zoals het Transmission Protection Instrument (TPI), dat erover waakt dat het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) op een gelijke manier in alle lidstaten doorsijpelt, en de NextGenerationEU-fondsen, die het herstel van de pandemie en de overgang naar een groene, digitale en weerbare economie financieren. De ECB staat er zelf ook beter voor: ze kan de rente laten zakken van het huidige, hogere niveau, omdat de inflatiedoelstelling van 2 procent in zicht komt.”

Het nieuwe normaal

Volgens Koen De Leus, hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis, is 3 procent “het nieuwe 2 procent” en zullen de centrale banken wereldwijd niet tot elke prijs de inflatie willen terugdringen naar 2 procent. Voor de Europese Centrale Bank verwacht hij nog twee renteverlagingen later dit jaar en drie volgend jaar. Van de Amerikaanse centrale bank verwacht hij één renteknip dit jaar en vier volgend jaar. “In Europa is er al een stevige groeivertraging geweest, in de Verenigde Staten nog niet.”

Ook De Leus heeft de obligatiepolitie weer zien opduiken, om te speuren naar de volgende Liz Truss, de Britse premier die al na 45 dagen moest aftreden omdat ze voor miljarden ongedekte belastingverlagingen wilde doorvoeren.

“Het wordt de komende tijd voor overheden heel belangrijk hun begroting onder controle te houden”, meent De Leus. “Overheden moeten meer rente betalen op nieuwe overheidsobligaties. De voorbije veertig jaar hebben ze de rentelasten steevast zien dalen, nu stijgen die. Dat is een groot verschil.” De ECB is wel de rente aan het verlagen, maar de stijgingen van de voorbije jaren sijpelen met vertraging door in het schuldbeheer van de overheden, die rentevoeten voor vele jaren vastklikken.

Duitse economie

De Leus verwacht voor de eurozone 0,9 procent groei in 2024 en 1,6 procent in 2025. De Verenigde Staten staan er veel beter voor, met een verwachte groei van 2,5 procent in 2024 en 1,8 procent in 2025. “We verwachten een zachte landing van de Amerikaanse economie.” Al kijkt De Leus met veel argwaan naar de evolutie van de werkloosheidsgraad in de VS, die in het verleden een goede voorspeller van recessies bleek.

Duitsland is lang de sterkhouder van Europa geweest, maar de Duitse economie bleek te afhankelijk van het goedkope Russische gas en de export naar China. Het land moet zichzelf heruitvinden, terwijl ook daar een politieke breuk met het verleden dreigt bij de parlementsverkiezingen in 2025. De radicaal-rechtse partij AfD werd bij de Europese verkiezingen de tweede grootste, na de christendemocraten van CDU/CSU en groter dan de regerende sociaaldemocratische SPD. De Leus mikt op amper 0,3 procent Duitse groei voor 2024 en 1,4 procent voor 2025.

“Het was al voor 2020 duidelijk dat er limieten zaten op het pad waar Duitsland op zat, met veel export. De pandemie, de geopolitieke verschuivingen en de energieschok hebben de nood tot herdenken van het businessmodel versterkt en versneld”, meent Neiss. “Het belang van China voor Duitsland moeten we overigens niet overdrijven. Duitsland exporteert zeven keer zoveel naar andere EU-landen dan naar China.”

In 2024 vindt een recordaantal verkiezingen plaats. Over heel de wereld trekken dit jaar in vijftig landen miljoenen mensen naar de stembus. Donderdag nog stemden de Britten voor het Lagerhuis (House of Commons). Juvyns verwacht niet dat die verkiezingen een invloed zullen hebben op de wereldwijde markten. Zodra het stof wat gaat liggen over de Europese verkiezingsuitslag, zal de focus van de beleggers naar de Verenigde Staten verschuiven, voorspelt Neiss.

Het ‘naar binnen keren’

Ook de Verenigde Staten zijn diepe schuldenputten aan het graven. Neiss: “De begroting zou weleens een thema kunnen worden in de volgende Amerikaanse verkiezingen, en ook daarna.” Vincent Juvyns, strateeg bij JPMorgan Asset Management, vindt dat in de politieke debatten in de Verenigde Staten opvallend weinig gesproken wordt over het verhogen van belastingen of het terugdringen van de overheidsschuld. Nochtans loopt het begrotingstekort er op tot 6 procent van het bruto binnenlands product (bbp). “Dat is nooit eerder vertoond, in een periode met zo’n lage werkloosheid.”

Volgens Juvyns is de verschuiving naar de rechtse partijen in Europa ten koste van de steun voor de groene politici gegaan. “Het weerspiegelt de bredere verschuiving die we in het hele Westen zien: landen keren zich naar binnen. Ze richten zich op hun nationale belangen. Dat gaat ten koste van handel en migratie, en gaat gepaard met meer terughoudendheid tegenover de strijd tegen de klimaatverandering.”

Volgens Koen De Leus, de hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis, maakt het niet zo heel veel uit of Donald Trump of Joe Biden president wordt. “Protectionisme krijgen we sowieso. Van alle handelstarieven die Trump tijdens zijn regeerperiode heeft ingevoerd, heeft Biden er geen enkele afgeserveerd. Met Trump zal het beleid wellicht nog wat minder voorspelbaar worden. Een belastingtarief van 60 procent voor import uit China en 10 procent voor import uit de rest van de wereld, zoals Trump heeft aangekondigd, zal de inflatie verhogen. Hoe groot de impact op de wereldeconomie zal zijn, hangt ook af van de tegenmaatregelen die andere landen al dan niet nemen.”

Lees ook:

Hou de kooplijsten voor aandelen bij de hand

“Er is een nieuwe cyclus van renteverlagingen gestart, wat aandelen verder zou moeten ondersteunen. Niet alleen de ECB heeft een renteverlaging doorgevoerd, ook de Bank of Canada en de Riksbank in Zweden zijn ermee bezig. Alleen ligt het tempo waarin de renteverlagingen elkaar opvolgen, lager dan verwacht”, stelt Thomas Stul, strateeg van Belfius Asset Management.

Stul wijst erop dat de Amerikaanse aandelenmarkten zich vrij vlotjes hebben aangepast aan de bijgestelde verwachting voor de renteverlagingen. Eind vorig jaar, bij de voorspellingen voor 2024, was sprake van zes renteverlagingen, nu nog maar van één. “In Europa is de centrale bank al aan de renteverlagingen begonnen, wat vooral de kleinere beurswaarden zou moeten ondersteunen. Er is een grote waarderingskloof ontstaan tussen large- en smallcaps. De financieringskosten zijn hoger voor kleinere bedrijven, waardoor zij rentegevoeliger zijn. Kleinere bedrijven zijn meer blootgesteld aan de binnenlandse markten. Dat alles maakt dat wij geloven dat een opwaardering van de kleinere bedrijven in het verschiet ligt.”

Ook Juvyns meent dat het economische momentum zich in het voordeel van Europa keert en vindt de waarderingsverschillen tussen Europese en Amerikaanse sectorgenoten te groot. “Dat geldt met name voor Europese smallcaps, met veel leningen met variabele rente, die zullen profiteren van de snellere renteverlagingen van de ECB.” De strateeg verwacht ook enigszins dat het uiteenlopende monetair beleid in de eurozone en de Verenigde Staten de euro goedkoper zal maken in dollar, wat de Europese exporteurs een concurrentieel voordeel kan geven. Handelstarieven kunnen dat effect natuurlijk ook weer tenietdoen.

Philippe Gijsels, strateeg van BNP Paribas Fortis, durft niet voluit de kaart van aandelen te trekken. “We rijden in de mist door de geopolitieke onzekerheid. Ik denk niet dat dit het einde van de beurscyclus is, al vind ik deze cyclus de moeilijkste uit mijn carrière om te interpreteren. Ik denk dat er eind dit jaar en/of volgend jaar nog een rally mogelijk is. Deze zomer zou ik vooral mijn kooplijstjes klaar houden. Als aandelen in juli of augustus 10 procent zakken, zou ik bijkopen.”

Het enige waar Gijsels van overtuigd is en blijft: “We staan aan de vooravond van prijsstijgingen voor grondstoffen. Dat is een structurele stierenmarkt. De koperprijs is verdubbeld, en dat is nog maar het begin. De komende jaren zal er een groot tekort grondstoffen zijn door de energietransitie. Tegenover de grote vraag staat nauwelijks aanbod, want wie wil nog aan mijnbouw doen? Mijnen worden genationaliseerd, mensen willen het gevaarlijke werk in de mijnen niet meer doen, mijnbouw vervuilt het milieu enzovoort. De enige onzekere factor in mijn verhaal is technologie. Die kan ervoor zorgen dat minder van een bepaalde grondstof nodig is of dat een grondstof vervangbaar wordt. Daarom speel je daar best op in door te beleggen in grote, gediversifieerde mijnbouwers die meerdere grondstoffen uit de grond halen of recycleren.”

De uitdagingen zijn overal ter wereld groot: van veiligheid tot energiezekerheid. Zonder leiderschap verandert niets. Neiss: “We leefden in de veronderstelling dat economie de politiek drijft, maar nu voelt het veel meer alsof de politiek de economie drijft. Door onzekerheid en onvoorspelbaarheid kunnen bedrijven en gezinnen niet vooruitplannen. Zullen bedrijven fabrieken openen of een nieuwe klantenbasis opbouwen in een land waar ze straks misschien niet eens meer mee mogen handelen? Als gezinnen alleen nog maar sparen en stoppen met consumeren, als ondernemingen stoppen met investeren, dan lijdt de economische groei en dus ook de beurs daaronder.”

De 10 favoriete aandelen van Danny Reweghs, directeur strategie van Trends Beleggen, voor de tweede jaarhelft: