Wie er ook in het Witte Huis belandt: we wennen het best snel aan dat nieuwe labiele Amerika, dat van Europa veel meer daadkracht en zelfredzaamheid vergt.
De realiteit van de Amerikaanse presidentsverkiezingen overtreft de fictie uit Hollywood. Het gezegde dat een week een lange tijd is in de politiek, blijkt een eufemisme te zijn. Er resten nog een maand tot de conventie van de Democratische Partij en meer dan drie maanden tot de verkiezingen in november. Dat is een politieke eeuwigheid, maar tegelijkertijd een oogwenk voor wat feitelijk een nieuwe presidentscampagne wordt tussen Donald Trump en de opvolger van Joe Biden.
Trumpisme
De campagne van Biden was een referendum over Trump, die van Trump een referendum over Biden. De eerste is onderuitgeschoten in een mislukte aanslag, de tweede verdwijnt samen met Biden.
Wat komt in de plaats? Bij de Republikeinen bekroont de nominatie van Trump tot presidentskandidaat de totale overname van de Republikeinse Partij door het trumpisme. Donald Trump was in 2016 een vrijbuiter die zich kantte tegen het establishment, in 2024 is hij de persoon die de partij van Ronald Reagan definitief begraaft onder een nieuw Trump-establishment.
De partij van Reagan stond voor het ideaal van Amerika als voorbeeldland, de immigratienatie, het symbool van de vrijheid, het arsenaal van de democratie, de bezweerder van tirannie en de Atlas van de globalisering die de hele wereld in vrede en welvaart wilde verbinden.
De partij van Trump haalt al die pijlers overhoop in een mix van ‘Amerika eerst’-nationalisme, protectionisme, nativisme en isolationisme, die met kandidaat-vicepresident JD Vance zijn meest belezen en welbespraakte apostel vindt. Wat onder Trump begon als een menselijke sloopkogel met een tirade, is nu een beweging met een ideologie en een troonopvolger.
Trump vs Harris
Kan die ideologie, meer dan de persona van Trump, de inzet worden van de verkiezingsstrijd tegen vermoedelijk Kamala Harris? Ik betwijfel het. De opvolger van Biden heeft noch de tijd, noch de autoriteit om voor de Democraten een ander beleidsplatform te ontwikkelen dan te voltooien wat Biden is begonnen. Van haar of hem wordt vooral verwacht dat die scherper campagne zal voeren: beter de eigen realisaties in de verf zetten, beter de ambitie voor de toekomst verkopen en beter het alternatief als des duivels wegzetten. Het wordt plat electoraal en het wordt hard persoonlijk, nog meer dan voorheen.
De Democraten hebben zichzelf in een zeer moeilijk parket gewrongen. Vele maanden lang werden de aanzwellende geruchten en frequente incidenten rond de gezondheid van Joe Biden doodgezwegen of weggelogen, tot een calamiteus tv-debat iedereen de waarheid toonde.
Weken van officiële ontkenning en officieus getouwtrek gaven onder druk van peilingen en campagnegeld finaal de doorslag, op een moment dat de partij de keuze heeft tussen zichzelf te verscheuren in nieuwe voorverkiezingen op de drempel van de conventie, of de bestaande vicepresident instant te bekronen.
Lees verder onder de foto
Harris is verre van het sterkste alternatief voor Joe Biden in haar partij. Ze verpersoonlijkt de identiteitspolitiek die haar als vicepresident aantrekkelijk maakte voor Biden. Er hangt een zweem van radicalisme over haar en ze draagt de erfenis van het presidentschap van Biden volledig als de hare.
Labiel Amerika
De Trump-brigades kunnen hun onheilsretoriek over het beleid van Biden onverkort aanhouden en al hun ad hominem registers van smet en hoon opentrekken. Maar ze worden niet langer slapend rijk. Ze zullen het gevecht met Harris moeten aangaan. Harris zelf zal hoe dan ook een boost van energie en perceptie geven, brengt haar gender en achtergrond mee en kan verrassen met een nieuwe kandidaat-vicepresident.
De race leek voorbij, maar begint opnieuw. We zullen ze in Europa met fascinatie blijven volgen. Maar wie er ook in het Witte Huis belandt: we wennen het best snel aan dat nieuwe labiele Amerika, dat van Europa veel meer daadkracht en zelfredzaamheid vergt.
Marc De Vos is co-CEO van denktank Itinera, strategie consultant en doceert aan de UGent. www.marcdevos.eu
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier