‘Russische tegoeden in beslag nemen is een slecht idee’

Een beslissing van Europa of de G7 om Russisch geld te onteigenen, zal een schok sturen door de wereldeconomie en de financiële markten, zegt Peter De Keyzer.

Is het verstandig de bevroren Russische tegoeden in beslag nemen om daarmee de heropbouw van Oekraïne te financieren? Het idee wordt in de wandelgangen geopperd. Moreel en in theorie valt er iets voor te zeggen. Rusland zou op die manier de rekening gepresenteerd krijgen voor zijn invasie van Oekraïne. Het zou ook een krachtig signaal sturen naar andere landen die vergelijkbare plannen koesteren. In de praktijk is het geen goed idee. Op lange termijn zal de wereldeconomie nog sneller versplinteren in regionale handelsblokken. Op korte termijn dreigt een financiële crisis. Wie de onderlinge afhankelijkheid van economieën tot een wapen smeedt, vernietigt de globalisering zelf.

Sinds de invasie in Oekraïne werden steeds meer sancties opgelegd aan Rusland. Sinds 2014 zitten we aan de elfde ronde. Heel wat Russische banken werden afgesloten van Swift, het internationale betalingssysteem tussen banken. Russische instellingen, bedrijven en personen werden op sanctielijsten geplaatst en zagen hun fysieke en financiële bewegingsruimte fors beperkt worden. Ook werden Russische financiële tegoeden bevroren. In de landen van de G7, de Europese Unie en Australië samen gaat het om 260 miljard euro. Daarvan staat zowat 190 miljard bij Euroclear – in België dus. Toch is er een groot verschil tussen bevriezen en in beslag nemen.

Op korte termijn zou een inbeslagname een precedent scheppen en een knauw geven aan het vertrouwen in het internationale financiële systeem. Centrale banken wereldwijd houden hun reserves aan in verschillende munten, waaronder de euro. Stel dat China overweegt Taiwan binnen te vallen. Moet het dan ook vrezen voor de inbeslagname van zijn eurotegoeden? Het internationaal recht én de financiële markten staan dan ook huiverachtig tegenover inbeslagnames. Een beslissing van Europa of de G7 om geld te onteigenen, zal een schok sturen door de wereldeconomie en de financiële markten. Daarop zullen regeringen, centrale banken en financiële instellingen met miljarden gaan schuiven en een deel van hun eurotegoeden omzetten in andere munten, vergelijkbaar met het faillissement van Lehman Brothers tijdens de financiële crisis in 2008. Ook dat was een complete verrassing voor de financiële markten, die vervolgens in paniek naar de uitgang renden.

Op lange termijn dreigt een inbeslagname van Russische tegoeden de fragmentatie van de wereldeconomie alleen nog maar verder te versnellen. Op zo’n maatregel zullen Russische inbeslagnames van westerse tegoeden volgen. Bovendien zullen de opkomende landen nog sneller op zoek gaan naar manieren om hun afhankelijkheid van het Westen te verkleinen. Het Brics Plus- initiatief, dat een tegenmacht wil vormen voor G7, zal allicht zijn werkzaamheden nog versnellen. Zo hebben China en Brazilië onlangs nog een akkoord gesloten om een stuk van hun onderlinge handel in yuan te voeren en niet langer in dollar. Op die manier willen ze hun afhankelijkheid van de Verenigde Staten verder afbouwen. Een inbeslagname van Russische tegoeden zal die trend alleen nog maar versterken. Het gevolg wordt een fragmentering van de wereldeconomie, meer protectionisme, minder handel en een onveiligere wereld.

De afgelopen decennia nam de onderlinge afhankelijkheid van de wereldeconomie een hoge vlucht. De globalisering en de onderlinge afhankelijkheid versterkten elkaar, vaak dankzij westerse munten, kredieten, instituties en betaalinstellingen. Als die afhankelijkheid nu eenzijdig als wapen wordt ingezet, dreigen de globalisering, de wereldeconomie en de financiële markten de fatale gevolgen te dragen.

De auteur is econoom en managing partner van Growth Inc.