'Pleidooi voor een Vlaamse minister voor Verdichting en Hoogbouw'

Vlaanderen zit stilaan met een heuse wooncrisis. We stevenen af op een groot woningtekort.

Stikstof, de files, de sluimerende wooncrisis, de krapte op de arbeidsmarkt, de gestegen loonkosten. Op de een of andere manier zijn veel groeipijnen van de Vlaamse economie gelinkt aan ruimtelijke ordening. De diagnose is al jaren bekend: we gebruiken onze ruimte veel te versnipperd. De lintbebouwing mag dan al decennialang als een schattig Belgisch fenomeen worden gezien, ze zadelde ons op met een fikse kater en verborgen facturen voor duurdere nutsvoorzieningen en openbaar vervoer. Nu de nieuwe Vlaamse regering stilaan gevormd is, moeten we hopen dat ze de ernst van de situatie inziet. Op korte termijn zijn snellere vergunningen voor bedrijven en woningen een absolute prioriteit. Het zou de beste reclame zijn voor Vlaams zelfbestuur als de nieuwe Vlaamse regering werk maakt van betere procedures en erop toeziet dat de gemeenten, de provincies en het Vlaamse niveau elkaar niet voortdurend tegenwerken. Maar de handen van de Vlaamse regering zijn ook gebonden: de milieuvervuiling, de lintbebouwing en andere structurele gebreken zijn niet weg te toveren. Het gebrek aan ruimte en ondernemingsvrijheid zal een handicap blijven voor onze bedrijven.

Gelukkig is in het woonbeleid veel sneller progressie te maken. Ook hier is de urgentie groot. Vlaanderen zit stilaan met een heuse wooncrisis. We stevenen af op een groot woningtekort. De groei van het aantal woningen kan de demografie niet volgen. De huurmarkt is de belangrijkste kanarie in de koolmijn. In Trends Talk van afgelopen zaterdag vertelde Filip Dewaele van Dewaele Vastgoedgroep over de stormloop op de huurmarkt. Onlangs meldden meer dan 70 kandidaat-huurders zich aan voor één zoekertje, dat nog maar net online stond. Voor dat probleem is maar één goede oplossing: Vlaanderen zal meer moeten bouwen, binnen de bestaande woonoppervlakte en in alle categorieën: van een kleine huur- of starterswoning tot een groter huis of een comfortabel appartement, eenmaal de kinderen uit het huis zijn. Dat bewerkstelligen is vrij eenvoudig: meer en sneller vergunnen, meer hoogbouw en verdichting toelaten en meer investeren in sociale woningen. Al die zaken moet een competente Vlaamse regering kunnen uitvoeren.

Onze alleenstaande woning, met tuin en oprit, wordt meer en meer een privilege. De toekomstige generaties zullen compacter en dichter op elkaar wonen.

Het enige waar de nieuwe Vlaamse regering geen vat op zal hebben, is de burger zelf. We zijn verknocht aan onze alleenstaande woning, met tuin en oprit. Dat wordt meer en meer een privilege. De toekomstige generaties zullen compacter en dichter op elkaar wonen. Maar zowat elk groot vastgoedproject loopt stroef door burgerprotest. Je kunt dat op de slechte manier oplossen door burgers en actiecomités juridisch wat te muilkorven, een denkspoor dat nu circuleert, maar dat is een democratische rechtstaat onwaardig. De beste, maar moeilijkste weg is dat politici doen waarvoor ze betaald worden: een draagvlak creëren en oplossingen zoeken voor zaken die het algemeen belang dienen. Dat klinkt wrang voor zij die ongevraagd een vastgoedproject naast zich zien verrijzen. En er zijn hier en daar ook wat schandalen op lokaal niveau geweest, waar de band tussen projectontwikkelaars en de politiek te innig was. Maar dat verandert niks aan de realiteit dat we meer en hoger moeten bouwen.

De data in onze Vastgoedgids, als extra bijlage bij Trends van deze week, toont een stabiele vastgoedmarkt, ondanks alle crisissen. Die krachttoer verblindt ons voor de ernst van de situatie. Als we het woningentekort niet aanpakken, is dat op korte termijn voordelig voor huiseigenaren. Maar de waarde van onze woningen wordt voor een groot stuk bepaald door het collectieve vertrouwen dat onze welvaart blijft groeien. Een groot tekort aan woningen zet een rem op onze groei. Het drijft de lonen onnodig op en bemoeilijkt de arbeidsmobiliteit in Vlaanderen. Dat moeten en kúnnen we aanpakken.