‘Mario Draghi heeft ons een spiegel voorgehouden. Europa doet er niet meer toe in de wereld’

Die ontnuchtering kan misschien heilzaam werken, zegt Jozef Vangelder.

Papier is gewillig. Vijf maanden nadat de gewezen Italiaanse premier Enrico Letta zijn rapport over de eengemaakte Europese markt heeft gepubliceerd, komt een andere gewezen Italiaanse premier, Mario Draghi, ook met een rapport, over de Europese concurrentiekracht. Van het Letta-rapport is nog weinig vernomen, vraag is nu of ook het Draghi-rapport meer zal doen dan stof vergaren.

Aan de boodschapper zal het niet liggen. In 2012 wist Draghi als ECB-voorzitter genoeg gezag af te dwingen om met enkele woorden – “we are ready to do whatever it takes” – de eurocrisis te bedwingen. Ook de boodschap is glashelder. Als Europa geen verpauperd uithoekje van de wereld wil worden, dan moet het nu ingrijpen. Het alternatief is “a slow agony“, een langzame doodsstrijd, zei Draghi in een toelichting voor de pers.

De reddingsoperatie wordt geen zondagswandeling. Volgens Draghi moet Europa jaarlijks 800 miljard euro extra investeren om zijn productiviteit op te krikken en zo zijn welvaart veilig te stellen. Dat is bijna 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) van de Europese Unie: een enorm, maar behapbaar bedrag, op voorwaarde dat er voldoende privégeld gemobiliseerd wordt, wat niet simpel zal zijn. Maar om een economie in je voordeel te laten werken, is meer nodig dan geld, betoogt Oxford-econoom Paul Collier in zijn nieuw boek Left Behind. Een economische ommekeer moet je ook willen, en dat vergt een gemeenschappelijk doel en een gedeelde identiteit.

Als het echt moet, dan weet Europa zich te verenigen voor het gemeenschappelijke goed, zoals tijdens de pandemie, de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis. Maar intussen is Europa alweer zijn oude, versplinterde zelf. De populisten winnen opnieuw terrein en de Europese voorgangers van weleer – Parijs en Berlijn – zijn verzwakt. Draghi heeft ons een spiegel voorgehouden. Europa doet er niet meer toe in de wereld. Die ontnuchtering kan misschien heilzaam werken.

Of zoals Mario Draghi het zei: “Don’t lie to yourself. That’s the best rule.”