‘Ik ben het gekrakeel kotsbeu! Wat is er toch van ons geworden?’

Michel Maus, fiscaal advocaat bij Bloomlaw, pleit voor meer staatsmanschap en verantwoordelijkheidszin bij de vele lobbygroepen die de overheid steeds opnieuw om fiscale stimuli en subsidies vragen.  

Bent u het ook zo beu? Dat constante en steeds bitterder wordende gekrakeel tussen links en rechts, tussen bedrijven en vakbonden, tussen Vlamingen en Walen, tussen wokers en antiwokers, tussen believers en non-believers, tussen jong en oud, tussen mannen en vrouwen en alles daartussenin? Ik in ieder geval wel. Ik ben het kotsbeu! Wat is er toch van ons geworden? Waar zijn we de kunst van het samenleven en het compromis verleerd? Hebben we het dan zo slecht in dit koude kikkerlandje? Nee toch? Waar is al die verzuring dan voor nodig?

En akkoord, we moeten sprongen vooruit maken. Het is een feit dat het niet goed gaat met de begroting en dat er te weinig wordt hervormd om het hoofd te bieden aan de vele uitdagingen van onze maatschappij. De politici van de opeenvolgende regeringen dragen daarvoor de eindverantwoordelijkheid, dat is juist, maar zijn wij zelf ook niet even verantwoordelijk voor de staat van het land? Ik denk het wel.

In alle kritieken is te horen dat we als maatschappij boven onze stand leven en moeten saneren. Maar wanneer er concrete stappen moeten worden gezet, is blijkbaar niemand in staat naar het bredere plaatje te kijken en verzinnen we tal van redenen waarom vooral de ander inspanningen moet doen. Zo lees ik in de media graag dat er een fiscale hervorming moet komen. Tot de fiscale subsidiëring op tafel komt en lobbygroepen in dezelfde media moord en brand schreeuwen dat hun fiscale gunstregimes bijgestuurd of afgeschaft worden. Dat doet politici, die aan hun achterban denken, in een kramp schieten.

En ja, de media moeten kritisch zijn voor het beleid, maar ze hebben zelf ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Als ze eenzijdig berichten dat de werkloosheidsuitkeringen onder druk staan, dat de fiscale hervorming een zware impact zal hebben op de huurinkomsten of dat de fiscaliteit voor aandelenopties in het buitenland veel gunstiger is, heeft dat een impact op het debat, punt aan de lijn. Die thema’s niet kaderen in een groter geheel is niet correct. De vele lobbygroepen hebben een even grote verantwoordelijkheid. Wanneer zij politici voor hun kar proberen te spannen en fiscale incentives en overheidssubsidies vragen, zonder rekening te houden met het bredere maatschappelijke verhaal, is dat evenzeer problematisch.

Het wordt te vaak uit het oog verloren dat de verzorgingsstaat budgettair veeleisend is en evenwichten vraagt in de financiering en de uitgaven. Sommigen gaan er zomaar van uit dat zij minder moeten bijdragen aan de verzorgingsstaat en/of meer moeten ontvangen. Dat is een probleem, zeker als de media dat discours ondersteunen. Want we kunnen het zoals in veel andere landen met minder belastingdruk en minder overheidsuitgaven doen, maar dan moeten we ook de consequenties dragen. Zijn we bijvoorbeeld bereid studenten zoals in de Verenigde Staten 20.000 euro inschrijvingsgeld te laten betalen, minder sociale rechten te hebben en minder overheidssubsidies te krijgen? Niemand staat daarvoor te springen.

Dus als we onze verzorgingsstaat willen vrijwaren, moet er worden hervormd. Echt hervormen kan pas als we in staat zijn onszelf ter discussie te stellen, in plaats van uitsluitend inspanningen van anderen te verwachten. Is het dan niet logisch dat we langer werken, meer remgeld betalen, minder fiscale subsidies krijgen, en huurinkomsten en meerwaarden op aandelen worden belast?

Iedereen, van links tot rechts, moet zich eens de vraag stellen wat een ander maatschappijmodel voor hem of voor haar zou hebben betekend. Ikzelf zou niet hebben kunnen studeren, en velen met mij. En veel bedrijven zouden zonder coronasteun over de kop zijn gegaan. Dat is allemaal het gevolg van onze verzorgingsstaat. Dat besef mag stilaan eens binnensijpelen in het debat en aan bod komen in de media. Staatsmanschap begint bij onszelf.