‘Er is terug een John Wayne nodig in de Amerikaanse politiek’

Er is dan toch een eind gekomen aan een van de meest bizarre schouwspelen die een rijpe democratie ooit heeft vertoond: de verkiezing van een voorzitter van de Amerikaanse Kamer van Volksvertegenwoordigers. In ons systeem is de wetgevende macht vooral in handen van de regering. In de Verenigde Staten behoort de ‘regering’ (lees: de president) tot de uitvoerende macht. Hij voert uit, of stelt een veto tegen wat de Kamer en de Senaat hebben uitgewerkt. Een recent voorbeeld: president Joe Biden stelde doodleuk dat hij de muur langs de grens met Mexico niet kan tegenhouden, want de budgetten zijn aangenomen en goedgekeurd. Ons landje kan rustig een eind verder zonder nieuw parlement en zelfs zonder regering. Dat komt onder meer – elk nadeel heeft zijn voordeel – doordat wij zoveel regeringen hebben dat er altijd wel een is die rustig aan de weg voorttimmert. Maar in de Verenigde Staten valt het systeem deels stil als er geen formele goedkeuringen zijn.

Toegeven en compromissen sluiten is zwak zijn. Laat je idealen niet verwateren. Dat soort ideaal domineert nu ook de Amerikaanse politiek.

Na de vorige presidentsverkiezingen had ik gezworen het zaakje alleen maar van grote afstand te volgen. Toch blijft de Amerikaanse politiek met zijn onwaarschijnlijk show- en dramagehalte me boeien, en het is wel duidelijk waarom Donald Trump daarin zo floreert. Showbusiness is nu eenmaal zijn vak, and there is no business like show business. Niets is wat het lijkt, en als de cijfers niet kloppen, stellen we ze maar anders voor. Die edele kunst hebben Trump en enkele bondgenoten tot een absoluut hoogtepunt verheven. En telkens als ik denk: belachelijker kan het niet meer, geeft de Amerikaanse politieke showbusiness me weer eens ongelijk.

Ik had nochtans beter moeten weten. Meer dan twintig jaar geleden had een Amerikaanse observator me al gewaarschuwd. Amerikaanse sportwedstrijden moeten spannend zijn. Gelijkspelen mag niet, en als één ploeg al te sterk dreigt te worden, treden er mechanismen in werking om saaie dominantie te voorkomen. De media zorgen ervoor dat ook presidentsverkiezingen tot het laatste moment spannend blijven. Dat is een van de redenen waarom de media zo van Trump houden: met hem weet je nooit. Legaal of niet legaal, politiek superriskant (vrouwen beledigen), plat populistisch of volkomen onbegrijpbaar, het doet er niet toe.

Wie kijkt naar de processen die zich hebben voorgedaan om de nieuwe Kamervoorzitter te benoemen, merkt heel goed wat de freedom caucus zo succesvol heeft geprobeerd. Een methode die bekendstaat als ‘ik spreek met gebonden handen’. Ik persoonlijk wil wel toegeven, maar ik mag niet. Iedere kandidaat die onvoldoende extreem was, kon de steun van een kleine groep dwarsliggers niet krijgen. We shall not move. Je rijdt langs de rand van de afgrond, maar toch wijk je niet. De tegenligger moet maar stoppen en achteruitrijden. Gevaarlijk natuurlijk, als beide partijen weigeren te stoppen, maar het heeft gewerkt. Veel wrok en tandengeknars, maar Amerikaanse politiek is niet voor watjes. Eten of opgegeten worden. Win-winonderhandelingen? Dat is voor de linkse softies uit Harvard. Wij onderhandelen zoals een echte Amerikaan, met de hand op de revolver.

Al meer dan vijftig jaar hebben we in het Westen de kreet gelanceerd dat je moet gaan voor je dromen. Ga voor je passie. Denk aan Taylor Swift. Men verafgoodt figuren als Steve Jobs en Elon Musk. Alleen eigenzinnige mensen en dwarsliggers brengen een maatschappij in beweging. Toegeven en compromissen sluiten is zwak zijn. Laat je idealen niet verwateren. Dat soort ideaal domineert nu ook de Amerikaanse politiek. De idealen kennen we: weg met abortus, weg met beperkingen op de wapendracht, weg met het darwinisme op school, en weg met al dat wokegedoe, en toch ook zo snel mogelijk weg met al die symbooldossiers van Biden, elektrische auto’s op kop. Weg met het verwijfde Amerika. John Wayne, kom alsjeblief terug!