‘Een privatisering van bpost is de logica zelve’

Bij het door schandalen geplaagde bpost vindt woensdagvoormiddag een algemene vergadering plaats. Alain Mouton legt uit waarom de overheid volgens hem niets meer te zoeken heeft bij het postbedrijf.

Even terug in de tijd. In 2017 heeft de vorige federale regering een nieuwe postwet klaar. Die is opgesteld op het kabinet van minister van Telecommunicatie en Post Alexander De Croo (Open Vld), onder andere door een kabinetsmedewerker die daarvoor speciaal is overgekomen van bpost, om de wet te schrijven op de maat van het postbedrijf. Om nadien met een promotie naar de oude stal terug te keren.

Belangenvermenging

De situatie is vergelijkbaar met die van de twee bpost-medewerkers die naar het kabinet van minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen) waren gedetacheerd. Terwijl ze nog betaald werden door het bedrijf, onderhandelden ze mee over overheidsopdrachten voor bpost en het opstellen van een nieuw beheerscontract.

Dat ruikt naar collusie en zelfs belangenvermenging. Want wat is belangenvermenging? Actor A moet beslissen over actor B, en dat kan gemakkelijker verlopen als B mensen betaalt bij A.

Een privatisering van bpost is de logica zelve.

Dat die recente case meer heisa veroorzaakte dan zes jaar geleden, heeft natuurlijk te maken met de reeks voorbeelden van slecht bestuur die de voorbije weken de pers hebben gehaald: directe politieke inmenging in het contract voor de krantenbedeling, overheidsopdrachten voor bpost die steevast te duur zijn, consultants die aan de slag gaan zonder dat de geijkte aanbestedingsprocedure is gevolgd.

Goed bedrijfsbeheer lijkt bij een beursgenoteerde staatsonderneming als bpost onmogelijk. Zeer pijnlijk als je op een competitieve markt actief bent.

Lees hieronder verder

Zwaar gesubsidieerd, inefficiënt georganiseerd

In het postbedrijf loopt al een tijd heel wat structureel mis. Neem de overheidssteun die bpost de afgelopen tien jaar mocht ontvangen: 4 miljard euro. Daar stond in dezelfde periode 2,6 miljard euro nettowinst tegenover.

De conclusie is duidelijk: bpost is de facto een verlieslatend bedrijf en de winst wordt gefinancierd door de belastingbetaler. Voor de politiek mag dat blijkbaar zo blijven. Liever een zwaar gesubsidieerde en inefficiënte organisatie dan een klantvriendelijke dienstverlener.

Aan de top van het bedrijf en in de raad van bestuur wordt blijkbaar gedacht dat het nog anders kan. “Bpost is bezig uit de crisis te raken. We draaien de bladzijde om”, zei voorzitter Audrey Hanard vorige week bij de bekendmaking van de eerstekwartaalresultaten.

Gelooft ze dat echt? De beleggers hebben het bedrijf al een hele tijd de rug toegekeerd. Ze hadden door dat hun belangen als aandeelhouders geschonden werden.

De geruststellende woorden van Hanard overtuigen niet. Ze is door de PS op die post gezet en blijkt onder meer bij het krantenbedelingscontract te hebben deelgenomen aan de achterkamerdeals.

De raad van bestuur zou nu plechtig kunnen beloven de regels van corporate governance voortaan wél te willen volgen, maar dat zou weinig geloofwaardig klinken. De politiek blijft over de schouder meekijken. Niet enkel de PS, ook andere partijen hebben boter op het hoofd.

Privatiseren

De schandaalsfeer zou het besef moeten doen rijpen dat de Belgische staat zich beter terugtrekt uit bpost. Een privatisering is de logica zelve. Een bedrijf als bpost, dat voor 51 procent eigendom van de staat is, moet drie zaken combineren die moeilijk verzoenbaar zijn: voldoende winst genereren om voor de overheid (lees: de begroting) een royaal dividendenbeleid mogelijk te maken, de tewerkstelling garanderen én toekomstgerichte investeringen doen. De top van bpost beweert dat ze dat allemaal kan, maar die belofte klinkt hol.

De zaken zijn te ver ontspoord. Hier – en ook bij het spoorbedrijf NMBS – is nogmaals het bewijs geleverd dat Belgische overheidsbedrijven jammer genoeg een garantie zijn op normvervaging, een allesbehalve optimale service bieden en een zware factuur zijn voor de belastingbetaler. Dat alles met goedkeuring van een gepolitiseerde raad van bestuur.

Het is dus privatisering of de terugkeer naar veertig jaar geleden, toen de Post een directoraat-generaal van het ministerie van Verkeerswezen en Posterijen was.

Lees ook: