‘De grootste verliezer van een tarievenoorlog zijn de Verenigde Staten’

 De nieuwe president van de Verenigde Staten dreigt importtarieven van 60 procent op te leggen op goederen die in China worden gemaakt, en 10 tot 20 procent op importen van elders. Daarmee schieten de VS zichzelf in de voet, want de grootste verliezer van een tarievenoorlog is Amerika.

Het Amerikaanse aandeel in de wereldwijde import is deze eeuw gedaald van 19,6 procent in 2000 naar 13,5 procent anno 2024. Dat betekent dat een importtarief relatief marginaal is voor de wereldeconomie als geheel. Dat komt omdat exporterende landen andere bestemmingen hebben gevonden. Het Chinese aandeel is 12,9 procent en dat van de Europese Unie 13 procent. Als we het Verenigd Koninkrijk meenemen, is het EU-28-aandeel zelfs groter dan het Amerikaanse. Bovendien sluit Europa meer een meer bilaterale akkoorden af, wat zijn afhankelijkheid van zowel China als Amerika vermindert. Denken we maar aan de akkoorden tussen de EU en de Mercosur-landen, het akkoord met Maleisië of het recente bilateraal akkoord met Zwitserland. Dat alles verkleint de impact van Amerikaanse tarieven voor Europa.

Positieve impact op de Amerikaanse handelsbalans

De exporterende landen, geconfronteerd met Amerikaanse tarieven, zouden tegenmaatregelen kunnen nemen, zoals eigen tarieven, quota’s of niet-tarifaire barrières. Dat zou de Amerikaanse exporteurs schaden. De internationale handel zou dan verminderen.

Het Amerikaanse aandeel in de wereldwijde export is gedaald van 12,5 procent in 2000 naar 8,8 procent in 2023. Dat is lager is dan het hierboven genoemde aandeel in de wereldwijde import (13,5%).  We moeten teruggaan naar 1975 om een positieve Amerikaanse handelsbalans te vinden. Intussen is de Amerikaanse negatieve handelsbalans opgelopen tot 730 miljard dollar. Een handelsvermindering zou een positief effect hebben op de handelsbalans. Dat is een van de hoofdredenen waarom Trump invoerrechten wil opleggen. Daarmee kan hij inderdaad scoren op de korte termijn.

Hogere inflatie

Maar de tarieven zouden leiden tot hogere importprijzen en dus een inflatoir effect hebben. De invoerheffing van 20 percent, opgelegd door Trump in 2008, impliceerde dat de Amerikaanse importeur 18,9 procent meer betaalde, met dus slechts 1,1 procent ex-tarief prijsdaling als gevolg van de dollarevolutie.

Economen hebben hun schattingen voor een renteverlaging al teruggeschroefd en hun prognose voor inflatie voor de komende jaren verhoogd van 2,1 naar 2,5 procent. Ook andere mogelijke maatregelen zijn inflatoir. Lagere belastingen, bijvoorbeeld, impliceren een hogere koopkracht en dus potentieel meer inflatie. Het migratiebeleid met massadeportatie zal leiden tot nog meer krapte op de arbeidsmarkt, en heeft dus een inflatoir effect op de lonen. Dat geldt vooral op de Amerikaanse arbeidsmarkt, die nog meer gespannen is dan de Europese. Door de inflatiedruk zal de Amerikaanse centrale bank, de Fed, niet geneigd zijn snel de intrest nog verder te verlagen, geheel tegen de zin van Donald Trump.

Lagere groei

Importtarieven zouden ook de industrie ontwrichten, met name bedrijven die sterk afhankelijk zijn van geïmporteerde intermediaire producten. Die ontwrichting, de tragere daling van de intrest en de stijging van de consumentenprijzen zouden een negatieve impact hebben op de economische groei. Uitgaande van een tarief van 10 procent wordt die impact geschat op 0,3 procent van het bruto binnenlands product (Peterson Institute for International Economics). De negatieve impact zou driemaal zo groot zijn als op de Chinese en de Europese economie, waar voor beide continenten de impact wordt geschat op 0,1 procent van het bruto binnenlands product.

Tarieven zouden dus leiden tot minder groei en meer inflatie, anders gezegd: tot meer stagflatie. Het is dus finaal de Amerikaanse economie, en vooral de Amerikaanse consument, die het meest getroffen zou zijn bij de invoering van Amerikaanse invoerrechten. Het kan verkeren. Maar aangezien de productiviteit en de groei van de Amerikaanse economie beduidend hoger ligt dat de Europese, zijn Amerikaanse invoerrechten, althans voor Europese producten, eigenlijk economisch totaal overbodig.