‘De sociale zekerheid is een freerider’

Van een echte responsabilisering van de sociale zekerheid is geen sprake.

De Belgische primaire overheidsuitgaven stegen vorig jaar met 1 procent van het potentiële bruto binnenlands product (bbp). De sociale uitgaven stegen het meest, met 0,7 procent. Vooral de vergrijzingskosten veroorzaakten in de sociale zekerheid een tekort van 7,6 miljard euro. Verontrustend is dat de regering met miljarden euro’s moet schuiven om het tekort weg te werken (lees een analyse). Dat gebeurt via de evenwichtsdotatie die het tekort automatisch bijpast. Geld dat normaal bestemd is voor kerntaken van de overheid zoals justitie en defensie.

De regering-De Wever wil arbeidsmarkt- en pensioenhervormingen uitrollen om de stijging van de sociale uitgaven binnen de perken te houden. Maar van een echte responsabilisering van de sociale zekerheid is geen sprake.

Pieter Timmermans van het Verbond van Belgische Ondernemingen uitte daarover in een toespraak terecht zijn ongenoegen: “Met de invoering van de vrijwel ongeconditioneerde evenwichtsdotatie voelt niemand zich nog verantwoordelijk. Is er een tekort? Geen probleem. De federale overheid past automatisch bij. Aan zulke mechanismen gaat onze sociale zekerheid kapot.”

Het probleem zit bij het slecht functioneren van het Globaal Beheer van de Sociale Zekerheid. Sinds de jaren negentig worden alle RSZ-inkomsten gecentraliseerd en verdeeld over de verschillende takken van de sociale zekerheid, zoals de Federale Pensioendienst, het RIZIV en de RVA. De sociale partners en een delegatie van de ministeriële kabinetten zouden de geldstromen mee in goede banen moeten leiden en aanwijzen waar er eventueel moet worden bespaard. Dat gebeurde amper.

Integendeel: ze vragen extra geld aan het Globaal Beheer, dat op zijn beurt gaat aankloppen bij de federale regering. Dat freeriderprobleem is niet langer aanvaardbaar.