‘De beste willen zijn, is geen vieze gedachte’

We moeten niet wachten op de politiek. De economische richting ligt sinds de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne al vast, zegt Stijn Fockedey.

Overal worden plannen gemaakt voor 2024, van in de huiskamer tot in de directiekamer. Van vakanties en verbouwingen tot investeringen en besparingen.

Zeker bij ondernemers en bedrijven heerst ongerustheid. De fors gestegen rente en kosten en de economische onzekerheid zullen er een lastig voorjaar van maken. Vanaf de zomer is er een grote kans op beterschap. Maar dat economische geluk zullen we zelf moeten maken.

De lengte van de economische dip, of misschien zelfs recessie, hangt van ons af. Als we ons door angst laten dicteren en collectief stoppen met investeren of fors minder consumeren, dan laten we onze angst werkelijkheid worden.

Dat is misschien de grootste les van 2023. Veel economen zaten op een milde Belgische recessie te wachten, maar die kwam er niet. Omdat de consument bleef genieten van het leven, geholpen door een mooie loonindexering, werkzekerheid en ruime energiesteun.

2024 wordt uitdagender, maar dat is geen reden om bij de pakken te blijven zitten. Na de verkiezingsoverwinning in 2014 prentte N-VA-voorzitter Bart De Wever het zijn partij nog in. “Voor zij die willen, is niets onmogelijk.”

Bijna tien jaar later is De Wever minder optimistisch. Dat is te merken in het uitgebreide gesprek dat Trends met hem had. “Als je wil weten hoe je een derdewereldland zonder grondstoffen in één generatie kunt omtoveren in een leidende economie, dan moet je Singapore bestuderen. (…) België kan wat Singapore kan, maar dan moeten de PS, Ecolo en de PTB ophouden te bestaan.”

Critici zullen die uitspraken van De Wever afdoen als verkiezingspraat, maar dat neemt de realiteit niet weg. Ondanks grote economische plannen, miljarden aan sociale transfers en eindeloos Vlaams geduld slagen de beleidsmakers aan de overkant van de taalgrens er niet in de kloof te dichten.

Elke oplossing begint bij het erkennen van het probleem. Dat zal na de verkiezingen in juni in ijltempo moeten gebeuren en tegelijk is hoop nodig. Het voorbeeld van Singapore kan zeer inspirerend zijn. De levenskwaliteit en de economische dynamiek zijn er aanstekelijk. Spreek met Vlaamse ondernemers die een stukje van de wereld gezien hebben en zij steken bijna allemaal de loftrompet over de steenrijke stadstaat. Net als De Wever wijzen ze erop dat Vlaanderen, en bij uitbreiding België, alle troeven heeft om het Singapore van het noorden te worden. We moeten niet eens van nul beginnen, zoals Singapore na de Tweede Wereldoorlog. We hebben al een hoge levenskwaliteit, een uitstekende gezondheidszorg, goed onderwijs, een sterk netwerk van ambitieuze en innovatieve ondernemers, enzovoort.

Wat we nog ontberen, is politieke wil, ambitie en een langetermijnvisie. De politieke wilskracht verzamelen wordt moeilijk. De verkiezingen zullen een diepe polarisering bevestigen en het zal veel vernuft en tijd kosten om tot een werkbaar beleid te komen. Maar voor de rest moeten we niet wachten op de politiek. De economische richting ligt sinds de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne al vast. België moet zich inschrijven in een consensus van een groenere en hoogtechnologische industrie, meer energie-onafhankelijkheid en een Europese markt met meer concurrentie. Je kunt dat als onrealistisch of ongunstig zien, maar tegenstribbelen betekent enkel verlies van marktaandeel. Daarom heeft Wallonië zoveel economische miserie.

We zijn gedoemd ambitieus en innovatief te zijn. Enkele jaren geleden vertelde de zanger Sioen in Trends hoe hij in Zuid-Korea van een taxichauffeur te horen kreeg waarom de treinen er nooit te laat waren. “We laten dat niet toe.” Ook doorheen andere Aziatische succesverhalen loopt dezelfde rode draad: te trots om te falen. De beste willen zijn, is er geen vieze gedachte. Koppel die mentaliteit aan een goede langetermijnvisie en je hebt een paardenmiddel om een bedrijf of zelfs een hele economie boven zichzelf te laten uitstijgen.