Na de verklaringen van premier Bart De Wever pleit ook Vlaams minister-president Matthias Diependaele voor een nieuwe samenwerking van de Benelux, en zelfs voor een fusie van de drie landen. Herman Matthijs, hoogleraar openbare financiën (UGent en VUB) en lid van de Hoge Raad Financiën, zet een en ander in perspectief.
In de periode 1815-1831 bestond al het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, weliswaar zonder de huidige Duitstalige Gemeenschap en evenmin het grondgebied van de huidige faciliteitengemeenten Malmedy en Waimes. De provincie Luxemburg en het Groothertogdom Luxemburg vormden toen samen een aparte staat onder een personele unie met het Verenigd Koninkrijk.
Maar wat is de gezamenlijke Benelux op heden waard? In tien punten:
1. De gezamenlijke bevolking van België, Nederland en Luxemburg bestaat uit circa 30 miljoen inwoners. Dat is een zesde plaats in de rangorde van de Europese Unie (EU). Zoals in België heeft de Benelux ook drie officiële talen.
2. Samen is er een oppervlakte van 76.657 km en dat geeft een zevende plaats in de EU. Door het Nederlandse Caraïbische gebied heeft de Benelux daar ook aanwezigheid.
3. Als u de bruto binnenlandse producten (bbp) optelt, dan geeft dat 2.052 miljard dollar (IMF-raming / 1.770 miljard euro) of een elfde plaats op de wereldranglijst, na Brazilië en voor Rusland. Daardoor komt een mondiale toptienplaats in het vizier. In de EU is dat het vierde grootste bbp, na Italië en voor Spanje.
4. De drie landen behoren al tot de uitgebreide Group of Ten (G10), een vast lidmaatschap van de G20 behoort tot de mogelijkheden. Voor de G7 is er een achterstand van ongeveer 400 miljard dollar met de Italiaanse republiek.
5. België, Nederland en Luxemburg hebben een goudvoorraad van 842 ton en dat is de achtste in omvang op mondiaal vlak, net na Zwitserland. In de EU is het de op drie na grootse reserve, na Duitsland, Italië en Frankrijk. Als gevolg van de vaste zetel van België in het bestuur van de Bank voor Internationale Betalingen is de Benelux daar ook in vertegenwoordigd.
6. De drie Beneluxlanden samen hebben een aandeel in de Europese Centrale Bank van zo goed als 8 procent, en dat nadert het Spaanse aandeel. Bovendien gebeurt de financiering van de EU-begroting voor 11 procent door de Beneluxlanden en dat geeft een vierde plaats, net na Italië.
7. Op het gebied van de handel is de Benelux een bijzonder merk. Dat blijkt uit het feit dat de drie landen samen 25 procent van alle EU-douanerechten innen, en dat is meer dan Duitsland. Bij de berekening van de WTO-contributies op basis van het landelijk aandeel in de wereldhandel, scoort de Benelux een aandeel van 5,3 procent. Dat laatste cijfer is goed voor een vierde plaats op mondiaal vlak, na China, de Verenigde Staten en Duitsland.
8. België en Nederland leiden samen een IMF-groep (met onder andere Luxemburg en dertien andere landen). Dat geeft een aandeel van 5,46 procent in de IMF-stemrechten of een vierde plaats na de Verenigde Staten, Japan en Duitsland. Op economisch en financieel vlak staat deze Benelux dus wel voor iets.
9. Die economische waarde van de Benelux wordt ook vertegenwoordigd door de impact van de Port of Antwerp-Bruges met de Rotterdamse haven, de synergie tussen imec en ASML, de luchthavens enzovoort. In de Benelux is het ook gemakkelijker om de interne handelsbelemmeringen op te doeken en een echte interne markt te verwezenlijken. Iets wat de EU nog steeds niet heeft bereikt.
10. De drie landen werken al samen op militair vlak. Als men de NAVO-norm van 2 procent van het bbp zou toepassen op het Benelux-bbp, dan geeft dat een defensiebegroting van bijna 35,5 miljard euro. De toekomstige 3,5 procentnorm komt dan uit op 62 miljard euro voor een Benelux-leger.
Conclusie
Er bestaat al een Benelux-administratie, een desbetreffend verdrag, een ministerraad en zelfs een parlement. Zet ze aan het werk, want dat kan opnieuw de aanleiding zijn van een spurt omhoog in welvaart en macht. Zeker als de EU blijft aanmodderen, lijkt de mogelijke herleving van de Benelux een meer dan te onderzoeken mogelijkheid om die drie landen politiek en economisch beter te positioneren in deze turbulente geopolitieke tijden.