‘Als we nu niets doen zal de arbeidskrapte decennia aanslepen’

De arbeidskrapte is het grootste probleem voor verdere groei. Kmo’s klagen steen en been dat ze geen gekwalificeerde arbeidskrachten vinden. Restaurants sluiten in het weekend bij gebrek aan personeel. Maar zijn die problemen echt zo erg en onoverkomelijk?

In een studie van de Europese Investeringsbank (EIB) noemt 87 procent van de Belgische kmo’s het vinden van personeel het grootste obstakel voor de groei, vóór onzekerheid over de toekomst. Alleen in Duitsland voelt men het gebrek aan gekwalificeerd personeel nog meer. 90 procent van de Duitse ondernemingen stelt dat dat het grootste obstakel voor groei is. Toch zijn er oplossingen.

Belgen aan het werk 

Ondanks de krapte, blijft de participatiegraad in België onder de doelstelling. Het aantal mensen tussen 18 en 65 jaar die deelnemen aan de arbeidsmarkt moet volgens het regeringsplan naar 80 procent. Om dat te bereiken dienen 550.000 inactieven deel te nemen aan de arbeidsmarkt om zo de krapte op de arbeidsmarkt mee op te lossen. De visvijver bestaat uit de 300.000 werklozen en de 500.000 langdurig zieken. Als we twee derden van hen kunnen mobiliseren, hebben we onze doelstelling bereikt.  

Om die mensen richting de arbeidsmarkt te duwen, zijn er verschillende maatregelen nodig. Ten eerste, een verlaging van de belastingen op de lonen, en vooral op de laagste lonen. Als inspiratie voor de fiscale hervorming: op de inkomstenschijf tot 26.000 euro per jaar bedraagt de marginale belastingvoet in België 40 procent; in Frankrijk 11 procent. Ten tweede, meer professionele opleiding, begeleiding en controle. De arbeidsbemiddelingsdiensten beschikken daarvoor over meer dan 10.000 personeelsleden. Dat moet toch volstaan. Ten derde, een regionale en interregionale mobiliteit door samenwerking tussen de arbeidsbemiddelingsdiensten.    

Bleu card policy

Maar zelfs als voor die drie maatregelen politieke moed is, zal dat niet voldoende zijn. We kijken nog even naar buurland Frankrijk. Ondanks de veel gunstiger fiscaliteit op lage lonen, kampen ook Franse kmo’s, in mindere mate, met een gebrek aan personeel. Uit een enquête van BPIFrance (de Franse tegenhanger van PMV Vlaanderen en Wallonie Entreprendre) uit juni 2023 blijkt dat 72 procent van de Franse kmo’s worstelt met het vinden van voldoende gekwalificeerd personeel. Maar interessant, de helft van de Franse kmo’s zegt dat zij actief migranten aantrekken als gekwalificeerde arbeidskrachten. De integratie heeft echter een drievoudige uitdaging, stellen ze: de taal, de territoriale integratie en de integratie in de bedrijfscultuur. Toch zijn ze van mening dat dit zonder noemenswaardige problemen verloopt.

In België is de inactiviteitsgraad van migranten van buiten de Europese Unie, 44 procent, het hoogst van Europa. In Wallonië beloopt die zelfs 51 procent (meer inactieven dan actieven), in Vlaanderen 41 procent en in Brussel 43 procent. Als België dezelfde participatiegraad zou hebben als bijvoorbeeld Portugal of Spanje, zou 25 procent van de niet-EU-migranten, ofwel 70.000 mensen, meer aan het werk zijn dan nu. Toekomstige immigratie zou moeten worden gefocust op mensen die de knelpuntberoepen – en dat zijn er meer en meer – kunnen invullen. Dergelijk bleu card policy heeft al zijn succes bewezen in pakweg Canada, Dubai en de Verenigde Staten.

Een holistische visie  

In plaats van fatalisme ten aanzien van het probleem van de arbeidskrapte, stel ik een holistische benadering voor op basis van drastische lastenverlaging op arbeid en vooral op de laagste lonen, interregionale mobiliteit, opleiding, motivatie, controle en een blue card policy. Als we dat niet doen, zal de arbeidskrapte decennia aanslepen.

Lees ook: