Yonca Braeckman (Impact Shakers): ‘Europa heeft meer zebra’s nodig’

Ondernemer Yonca Braeckman kwam terug uit de Verenigde Staten met een zeer ambitieus plan: ze wil met Impact Shakers vanuit België een Europees ecosysteem voor impactondernemers bouwen.

De Gentse Yonca Braeckman voelde zich als kind al aangetrokken tot de Verenigde Staten. Haar passie voor de Amerikaanse popcultuur en het feit dat ze daar groots denken in de plaats van de focussen op waarom iets niet zou lukken, deden haar uiteindelijk op haar 35ste de oceaan oversteken. Daarvoor werkte ze in België in de start-upwereld als curator van het sprekersevent TedxGhent, bij de netwerkorganisatie Startups.be en als CEO van Watt Factory.

Dat het zolang duurde, voor ze naar de VS vertrok, heeft veel met haar achtergrond te maken, legt Braeckman uit: “Ik zag ondernemerschap lang niet als een optie. Opgroeien in een krappe financiële situatie, mijn migratieachtergrond – mijn vader is Turks – en mijn vrouw-zijn speelden daar allemaal een rol in. Ik had ook geen ondernemende rolmodellen in mijn omgeving, of ondernemers die op mij leken om me aan te spiegelen.” Dat gaf haar het idee voor de Impact Shakers-accelerator. Die richt zich op ondernemers van ondervertegenwoordigde groepen uit heel Europa. Het doel voor de komende jaren is in Europa een plaats verwerven tussen accelerators als Maze, Rockstart en Techstars. Daarna wil Braeckman soortgelijke ecosystemen uitbouwen in Zuidoost-Azië en andere delen van de wereld.

Om haar Amerikaanse droom te financieren, verkocht ze in 2017 haar appartement in Gent. Zo had ze een vangnet voor haar sprong in het onbekende naar het dure leven in New York en San Francisco. Geïnspireerd door ondernemers en activisten in die metropolen groeiden de visie en de ambitie voor Impact Shakers. Nu is Braeckman terug in België, al is dat relatief, want ze brengt nog veel tijd door in Portugal en de VS. Ze wil ervoor zorgen dat vrouwen en mensen uit minderheidsgroepen niet langer het gevoel hebben dat ondernemer worden niet voor hen is weggelegd. “We willen met Impact Shakers een systemische shift bewerkstelligen”, zegt Yonca Braeckman. “We bouwen aan verschillende blokjes, die samen voor die shift moeten zorgen.”

Uniek

We, dat zijn Braeckmans medeoprichters, de Hongaarse Diána Páti en de Gentse Anaïs Bouzidi, en drie andere teamleden. Deze week komen ze met twee nieuwe blokjes naar buiten: een accelerator en een microfonds. Naast dat microfonds is ook een durfkapitaalfonds van 20 miljoen euro in de maak, maar dat is voor begin volgend jaar. Er was al een incubator, een start-upstudio, programma’s om te kijken of een bedrijf ver genoeg staat om investeerders te zoeken, en de Impact Shakers Awards (zie kader De vijf gezichten van Impact Shakers).

Het durfkapitaalfonds wordt een nieuwe loot aan de boom van investeringsfondsen die focussen op ondervertegenwoordigde groepen. In België zijn We Are Jane en Blueprint VC voorbeelden van zulke fondsen. “Organisaties die start-ups ondersteunen, zijn fantastische investeerders, omdat ze zo dicht bij de ondernemer staan”, zegt Braeckman. “Zo zijn er niet veel in Europa – Techstars, Rockstart en Maze zijn voorbeelden – en geen enkele richt zich specifiek op ondervertegenwoordigde oprichters en impact. We lijken wellicht nog het meest op Maze, dat gevestigd is in Lissabon. We hebben er goede contacten mee, net als met de meeste grote impactorganisaties in Europa. Onze visie is er één van radicale samenwerking.”

Inclusief ondernemerschap

Bij een exit van een van de start-ups uit de stal van Impact Shakers, over een paar jaar, verdient de organisatie een veelvoud van haar investering terug, is de redenering. In afwachting komen de eerste inkomsten uit het dienstenaanbod van de in 2018 opgerichte organisatie. Impact Shakers krijgt naast die inkomsten uit consultancy ook financiering via publieke middelen, zoals het Europese Erasmus+programma en het Vlaamse innovatieagentschap Vlaio. Ook de Amerikaanse ambassade stopte Impact Shakers subsidies toe.

Impact Shakers wil complexe maatschappelijke en ecologische problemen aanpakken met inclusief ondernemerschap. Daarbij laat de organisatie zich inspireren door het concept van de donuteconomie van de Britse econoom Kate Raworth. Dat is een model voor economische groei binnen de ecologische grenzen van de planeet. Impact Shakers wil waardegedreven jonge ondernemers helpen van bij de opstart van het bedrijf tot de eerste financieringsrondes. Zou het niet beter focussen op één activiteit, in plaats van zoveel tegelijk te doen? Yonca Braeckman is overtuigd van niet: “We hebben een langetermijnvisie rond systemische verandering. Als we niet op het juiste moment financiering koppelen aan de start-ups die we helpen, zal hun groei beperkt blijven.”

Die financiering is een probleem. Ondernemers uit minderheidsgroepen krijgen minder toegang tot kapitaal door onbewuste vooroordelen en een gebrek aan ervaring met problemen van een andere leefwereld bij goedmenende, overwegend mannelijke investeringsfondsen. Voldoende cijfers en studies leggen dat gigantische diversiteitsprobleem in de techwereld bloot. De cijfers in State Of European Tech, het rapport van investeringsfonds Atomico dat elk jaar de vinger aan de pols houdt van de Europese techwereld, zijn opnieuw ontstellend. In 2021 ging slechts 1,1 procent van het opgehaalde durfkapitaal in Europa naar vrouwelijke oprichtersteams. Start-ups met een gemengd team vertegenwoordigden 8,8 procent. Ook naar stichters met migratieroots blijft het zoeken met een vergrootglas. “Een recente studie toont nochtans aan dat investeringsfondsen met diversiteit bij de fondsmanagers beter presteren dan niet-diverse fondsen”, argumenteert Braeckman.

Ecosysteembouwer

Met een eigen fonds en een accelerator wil Impact Shakers vrouwen en ondernemers met migratieroots meer kansen geven. Op de lange termijn streeft de organisatie naar een wereld waarin de teams van investeringsfondsen niet langer gedomineerd worden door al iets oudere, witte mannen. “Voor die systemische shift hebben we meer ondervertegenwoordigde investeerders nodig”, zegt Braeckman. “Maar ook meer diverse investeringsfondsen.” Het microfonds voor de accelerator is daarvoor een hefboom. Door ervoor te zorgen dat mensen vanaf 250 euro kunnen investeren in een bedrijf, hoopt Impact Shakers dat mensen uit ondervertegenwoordigde groepen die zich nu nog niet als investeerder zien, de smaak te pakken krijgen.

Met die aanpak hoopt Impact Shakers de komende jaren meer ‘zebra’s’ te creëren. Voor zijn opleiding van vijf weken over financiering werkt Impact Shakers samen met onder meer Zebras Unite. Met die naam speelt het Amerikaanse ondernemersnetwerk in op de voorliefde voor dierenmetaforen in de techwereld. Jonge, niet-beursgenoteerde bedrijven die een waardering van een miljard dollar halen, worden eenhoorns genoemd. Een land met zo’n eenhoorn wordt gezien als een land met een matuur start-upecosysteem. België kreeg er met Deliverect net nog eentje bij. De zebra staat met zijn witte en zwarte strepen voor starters met gemengde oprichtersteams. “Zebras Unite is voor mij dé autoriteit in innovatieve financiering en governance. De organisatie is sterk bezig met coöperatieve structuren, en vertrekt van de vraag hoe we de financiering kunnen aanpassen aan wat een founder wil bereiken, zowel professioneel als privé.”

Braeckman noemt zichzelf een ecosysteembouwer. Ze beseft dat ze een reuzengroot probleem wil aanpakken: “Het wordt niet makkelijk, maar ik kan tonen dat we een unieke pijplijn van bedrijven hebben. Dat maakt ons uniek. Er zijn al wel wat initiatieven in Europa om de diversiteit te verbeteren, vaak gericht op vrouwen, maar nog geen enkele organisatie pakt het probleem in al zijn complexiteit aan.”

Het gebrek aan diversiteit in venture capital is historisch gegroeid, weet historica Braeckman. Die wereld diverser maken, is een belangrijke gamechanger. “We willen vooral inclusiviteit bevorderen, en ervoor zorgen dat iedereen zichzelf als ondernemer kan zien. De mensen die het meest bereid zijn om daar iets aan te doen, zijn overigens bijna allemaal mannen.”

Impact Shakers Ventures I: een nieuw investeringsfonds voor ondervertegenwoordigde ondernemers. Yonca Braeckman, de CEO Impact Shakers, mikt op een fonds van 20 miljoen euro. Dat bedrag hoopt ze begin volgend jaar bij elkaar te hebben: “Met dat fonds kunnen we dan in een vroeg stadium 250.000 à 500.000 euro investeren, met voor de helft van de bedrijven vervolgrondes van 1 à 3 miljoen.”

Het microfonds: een coöperatieve die de ondernemers van de accelerator aan hun eerste financiële middelen helpt. Mensen kunnen investeren vanaf 250 euro. Door met heel kleine tickets te werken, wil Impact Shakers de drempel naar investeren verlagen, in de hoop dat een meer divers publiek de weg vindt naar een rol als investeerder.

De accelerator: een intensief begeleidingstraject van negen maanden voor acht bedrijven. De inschrijvingen zijn sinds vandaag open. Impact Shakers krijgt een participatie in de bedrijven en geeft aan die bedrijven in ruil een participatie in Impact Shakers. Wanneer een start-up succes boekt, profiteert iedereen mee.

De incubator: een laagdrempeliger begeleidingstraject van vier maanden voor ondernemers uit ondervertegenwoordigde groepen – vrouwen, ondernemers met migratieroots – in het Digitaal Atelier van partner Google. In tegenstelling tot de accelerator stapt de incubator niet in het kapitaal.

Impact Shakers Awards: deze verenigen impactorganisaties uit heel Europa en geven zichtbaarheid aan beloftevolle start-ups. De eerste editie vond vorig jaar plaats.