‘Wees zo overbodig mogelijk als leider’

Erwin Van Waeleghem heeft twee petjes op. Hij wil in bijberoep de boodschap van Frederic Laloux uitdragen met lezingen, een nieuwe organisatie en een boek, en als politiecommissaris wil hij de inzichten ook toepassen in zijn team.

Sinds Erwin Van Waeleghem dit jaar aan de slag ging in het politiekorps van Leuven zijn zijn hoofd- en zijn bijberoep sterk verweven. In bijberoep gaf hij lezingen over de innovatieve managementmethodes van Semco, een Braziliaans bedrijf zonder hiërarchische structuur, waar de werknemers zelfs hun eigen loon kunnen bepalen. Via het boek Werken met hart en ziel van de bedrijfsleider Wouter Torfs, kwam Van Waeleghem op het spoor van Reinventing Organizations van Frederic Laloux, waarin hij de uitlegt hoe we volgens hem evolueren naar een nieuw managementparadigma dat hij ‘teal’ noemt – Engels voor ‘groenblauw’.

“De tealprincipes van Frederic Laloux gaan over werken met elkaar vanuit vertrouwen, zelfsturende teams en leiding aan mensen durven te geven. Over als leidinggevende afstand nemen, je medewerkers laten beslissen, en enkel nog adviserend werken. Zo overbodig mogelijk zijn, hoe raar dat ook klinkt. Het woord ‘leidinggevende’ betekent voor mij de leiding geven aan de mensen. Termen als ‘hiërarchische meerdere’ en ‘ondergeschikte’ vind ik nogal denigrerend. Ik ben ervan overtuigd dat alle mensen de leiding kunnen nemen over wat ze doen. Als iemand naast je zit om te zeggen hoe je iets moet doen, dan ga je dat ook op die manier doen omdat je schrik hebt dat je anders je job kwijt bent. Dan stop je met leiding te nemen.”

Internetplatform

Dat Frederic Laloux zelf niet de tijd heeft om de boodschap van zijn boek uit te dragen en anderen heeft gevraagd voort te bouwen op zijn inzichten, is een boodschap die Erwin Van Waeleghem helder heeft gehoord. Hij schrijft een boek dat voor het eind van het jaar moet verschijnen in eigen beheer en is betrokken bij een rist initiatieven. Ik oktober wil hij een Belgische afdeling oprichten van Teal For Teal, een door een Nederlandse in Zwitserland opgerichte organisatie, die werkt met lokale groepen van mensen die de tealprincipes hanteren. “Dat zal Teal For Teal Belgium heten, maar het is de bedoeling dat op te delen, zodat er een Teal For Teal Kortrijk ontstaat, een Teal For Teal Brugge, enzovoort. De groepjes mogen niet te groot worden. In Zwitserland zijn er al drie of vier afdelingen op stadsniveau. Daarnaast zijn er in heel wat andere landen, zoals Groot-Brittannië en Nederland, dergelijke afdelingen.”

Begin volgend jaar willen Van Waeleghem, een IT-partner en iemand uit de consultancywereld het coöperatieve internetplatform Tealers in het leven roepen, een marktplaats waar coaches of consultants in contact komen met bedrijven die de tealprincipes willen toepassen. Het drietal wil daarvoor samenwerken met een aantal coaches, hr-specialisten en bedrijfsleiders. Bestaan er al niet veel sites voor coaches? “Die zijn rigide opgesteld”, vindt Van Waeleghem. “Vaak gaat het om een profieltje met wat mensen hebben gestudeerd en de cursussen die ze hebben gevolgd. Tealers wordt een zoeksite waar mensen gericht kunnen zoeken. Wij willen de tussenpersoon zijn voor de organisaties die zoeken in een woud van consultants en coaches. De coaches en consultants van hun kant hebben soms moeite om zich te verkopen. Hen gaan we helpen.”

Politie

In het politiekorps van Leuven leidt Erwin Van Waeleghem de dienst functioneel beheer, al wil hij de leiding zoveel mogelijk in handen geven van zijn anderhalf dozijn teamleden. Functioneel beheer zorgt voor een goede informatiedoorstroming en let er bijvoorbeeld op dat de processen-verbaal correct en op tijd worden opgesteld. “Wij controleren de processen-verbaal en als er iets verkeerd mee is, spreken we de persoon die het proces-verbaal opstelde aan. Dat systeem zit goed in elkaar. Alleen merk ik we vaak worden gezien als een dienst die de mensen met de vinger wijst en zegt ‘je pv is niet in orde’. Dat wil ik veranderen. Er is te weinig interactie met uitvoerende diensten. Ik wil dat wij zelf naar de mensen stappen in plaats van te wachten tot mensen bij ons komen.”

Taylorisme

Voor Van Waeleghem gaat het eerder om evolutie dan een revolutie. “Laloux vindt dat we ons niet moeten verzetten tegen wat er geweest is. Heel veel nieuwe modellen zeggen dat het taylorisme (productieproces opdelen in stappen om efficiëntie te verhogen en het controleren, nvdr) niet goed is. Het taylorisme heeft ons gemaakt tot wat we nu zijn, alleen zijn we dat stadium nu voorbij. De technologie is de laatste dertig jaar sterk geëvolueerd, maar in samenwerking zijn we niet vooruitgegaan en blijven hangen op 120 jaar geleden.”

Het taylorisme is uitgemond in bedrijven met al te veel ongelukkige mensen, die niet meer productief zijn en te veel regeltjes waarin we snel vastlopen, vindt de politiecommissaris. “Of kijk naar onderwijssysteem, dat nog helemaal geënt is op het idee van het taylorisme om mensen klaar te maken voor de arbeidsmarkt. Van kinds af worden we geconditioneerd om te luisteren naar een baas, maar je moet niet alleen meer kijken naar wat de baas zegt. Als medewerker heb je evenveel draagkracht. Je kunt zelf het initiatief en leiding nemen. Net dat moeten we stimuleren bij onze jongeren.”