Wat is uw familiebedrijf precies waard? Met die vraag komen veel familiebedrijven op een bepaald moment in hun geschiedenis in aanraking. Een objectieve waardebepaling dringt zich op zodra een familie beslist het bedrijf deels of volledig te verkopen, maar bijvoorbeeld ook als de familie het aandeelhouderschap wil vereenvoudigen. Familieleden die het schip willen verlaten, kunnen na een waardebepaling een correcte uitkoopsom krijgen. Een klassieke valkuil die bij een waardebepaling voor verrassingen kan zorgen, zijn de normalisaties. Voor familiebedrijven spelen enkele scenario’s die daarbij aansluiten en die kunnen leiden tot een ander beeld dan wat men zou verwachten op basis van de winstcijfers.
Een eerste herkenbaar scenario is dat waarin de familie door de jaren heen een mooie spaarpot heeft opgebouwd. Het eigen vermogen is hoog, wat mogelijk te danken is aan een beperkte vergoeding voor het familiale management of een sobere dividendenpolitiek. Is dat eigen vermogen meteen ook de minimumwaarde die men mag verwachten? Niet noodzakelijk, soms is het ook de maximumwaarde. Een onderneming kan overgekapitaliseerd zijn en daardoor een zeer beperkt rendement hebben op haar eigen vermogen. Een onderneming heeft ook niet altijd behoefte aan miljoenen op de rekening. Een tijdige afsplitsing van het vastgoed maakt een overdracht fiscaal en juridisch minder risicovol.
Daarnaast kan een familiebedrijf goede redenen hebben om de vergoedingen van familiale managers laag te houden. Die vergoedingen vormen een belangrijke normalisatie bij een waardebepaling. Een onafhankelijke waardering zal de gemiddelde vergoeding van de voorbije boekjaren vergelijken met wat marktconform is, en het verschil als extra kosten of als minderkosten meenemen. Idem voor niet vergoede taken, bijvoorbeeld uitgevoerd door een meewerkende echtgenoot. Dat zijn kosten die wel moeten worden gemaakt als de familie die taken aan een nieuw personeelslid wil toewijzen.
Het zijn stuk voor stuk elementen die de familie moet durven te zien door de ogen van een verkopend familielid of een externe investeerder.
Voorts is het uitkijken voor het verschil tussen de fiscale rapportering en de bedrijfseconomische rapportering. Denk aan voorraadwaardering, investeringen die een familiale kmo versneld afschrijft, of aan het doorschuiven van verliezen. Dat geldt ook voor privékosten gedragen door de vennootschap die tot een fiscale optimalisatie leiden, maar de reële waarde van het bedrijf kunnen beïnvloeden.
Een laatste valkuil: vergeet niet dat de waarde van een bedrijf continu evolueert. Als de operationele resultaten sinds de laatste uitkoop van een familielid stabiel bleven, is dat niet automatisch zo voor de waarde. De schulden en de kaspositie evolueren ook en het is de kaspositie die de brug maakt tussen de ondernemingswaarde en de aandeelhouderswaarde.
Het zijn stuk voor stuk elementen die de familie moet durven te zien door de ogen van een verkopend familielid of een externe investeerder. Een onafhankelijke waardebepaling is belangrijk om ervoor te zorgen dat de familie zich niet miskijkt op deze factoren die misschien intuïtief geen invloed lijken te hebben, maar die finaal wel zeer bepalend kunnen zijn voor de effectieve waarde van uw bedrijf.
