Voetbalbond zet zijn schouders onder duurzaamheid

Sportief zijn de Rode Duivels sinds kort niet meer het nummer één in de wereld, maar de Belgische Voetbalbond wil in duurzaamheid wel een inspirerende leider zijn. Een lichtpunt in een sector die, nu het controversiële wereldkampioenschap in Qatar nadert, nog bijzonder veel werk heeft.

Het Belgische nationale mannenelftal raakte zopas zijn positie als nummer één van de wereld kwijt aan Brazilië. Het nationale vrouwenelftal – de Red Flames – staat twintigste. België bezette de koppositie bij de mannen onafgebroken sinds september 2018. Minder geweten is dat rond die periode de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) aan een parcours begon om zijn organisatie dynamischer en duurzamer te maken. Dat Peter Bossaert toen als CEO aantrad, is geen toeval. Een sleutelrol was weggelegd voor het nieuwe bondsgebouw, dat de bekende stek in de schaduw van het Koning Boudewijnstadion in Brussel moest vervangen.

Er kwam een nieuwe sportcampus, het Proximus Base Camp, met onder meer het nieuwe en duurzame bondsgebouw van de KBVB. Het splinternieuwe complex ligt op de taalgrens, op het grondgebied van het Waals-Brabantse Tubeke en het Vlaams-Brabantse Halle. Naast het bondsgebouw van de voetbalbond, het werk van het architectenbureau AASP en het studiebureau Studie10, ligt op dezelfde site ook het bondsgebouw van de Belgische wielerbond KBWB en het hotel Martin’s Red.

Veganistische snacks

“We zitten te midden van de voetbalvelden, alles ademt hier sport”, zegt Hedeli Sassi, Football & Social Responsability (FSR) Advisor bij de KBVB. “We hebben 280 zonnepanelen liggen en een windmolen is op komst. Het gebouw is niet alleen duurzaam, maar ook esthetisch en biedt veel comfort. Het is misschien een detail, maar we hebben hier ook bijenkorven staan en een bloemenweide, we maken onze eigen honing. We kunnen hier heel veel hernieuwbare energie maken. De energie die we over hebben, kunnen we teruggeven aan het net en aan projecten in de buurt”, zegt de Oost-Vlaming.

Het nieuwe bondsgebouw is zo ontworpen dat de KBVB bespaart op zijn waterverbruik, uitgerust is met de nieuwste technologie, goed geïsoleerd is, en zo veel mogelijk draait op hernieuwbare energie. De bond stimuleert duurzame mobiliteit en recyclage. Niet alleen in Tubeke overigens, maar ook bij de voetbalmatchen van de nationale elftallen. Er komen beveiligde fietsparkings voor wie de Duivels of de Flames gaat aanmoedigen, het bier wordt geserveerd in herbruikbare bekertjes en het klassieke aanbod van hamburgers en friet wordt aangevuld met veganistische snacks. “Een enquête bij de supporters toonde aan dat zij daar vragende partij voor zijn”, zegt Sassi daarover.

Breder rekruteren

Een van Sylvie Marissals eerste opdrachten als nieuwe hr-directeur toen ze in mei 2020 in dienst trad, was de verhuizing van het personeel van Brussel naar Tubeke in goede banen te leiden. Dat gebeurde in volle coronapandemie en de 220 werknemers maakten in één moeite de switch naar hybride werken. “Het gebouw in Brussel was oud en voelde een beetje aan als het ministerie van Sport, het was niet echt inspirerend”, zegt Marissal. “Dit gebouw in Tubeke is helemaal anders, je voelt de energie wanneer je hier rondloopt.”

Voor Hedeli Sassi is de verhuizing naar het duurzame gebouw het voorlopige orgelpunt van een project waar hij in 2019 aan begon: de organisatie klimaatneutraal maken. Hij gebruikte de SDG’s, de duurzaamheidsdoelstellingen van de VN, als kompas. Door mensen uit alle afdelingen samen te brengen in één werkgroep, kreeg hij de hele organisatie mee. Op vraag van trainer Roberto Martinez houdt hij de Rode Duivels met korte sessies op de hoogte van de vorderingen telkens wanneer Lukaku, Hazard, De Bruyne en co verzamelen in Tubeke. De bewustwording rond duurzaamheid wordt in de hele organisatie consequent doorgetrokken. Nieuwe werknemers krijgen op hun eerste dag meteen hun eigen herbruikbare drinkfles en koffiemok en de leveranciers worden ondervraagd.

De KBVB werkte voor zijn transitie samen met het Antwerpse bureau Route 2030. Dat schakelde het Zwitserse South Pole in om te berekenen hoeveel CO2 ‘s lands grootste sportorganisatie uitstoot (zie kader De uitstoot van de Rode Duivels en de Red Flames). De zonnepanelen op het dak, de elektrische wagens of recyclage kunnen de uitstoot wel verminderen, maar om klimaatneutraal te worden moest de KBVB zijn CO2-uitstoot ook compenseren. Dat doet de bond met projecten als Bamako Clean Cookstoves in Mali. Door schone kookplaten te financieren voor de lokale bevolking, gebruikt die minder hout en houtskool. Dat betekent minder ontbossing en veiliger koken, en een financieel steuntje in de rug voor de plaatselijke gezinnen. South Pole gaf de KBVB eind vorig jaar het certificaat van klimaatneutraliteit voor zijn interne organisatie. “Nu willen we klimaatpositief worden”, zegt Sassi.

Duurzaamheid gaat niet alleen over de impact op het klimaat, maar evenzeer over hoe je met je mensen omgaat. SDG 5 is gewijd aan gendergelijkheid. “We hebben nu 40 procent vrouwen en 60 procent mannen”, zegt Sylvie Marissal. Er kwamen zonder quota op te leggen ook meer medewerkers met migratieroots, onder meer door breder te rekruteren en de communicatie aan te passen. “Daarnaast zijn we hard gaan inzetten op de juiste competenties – je hoeft niet noodzakelijk een grote voetbalfan zijn om hier te werken – en de complementariteit van onze teams”, aldus de hr-directeur. “We streven naar high-performanceteams, want dat verwachten we van onze voetbalploegen ook.”

Qatar

Van de KBVB een duurzame en ethische organisatie maken, allemaal goed en wel, maar de bond is en blijft een kleine partij in de voetbalwereld, die niet bepaald bekendstaat om haar ethiek. Denk aan de recente rel rond Marc Overmars, die verrassend snel na zijn vertrek bij Ajax wegens grensoverschrijdend gedrag werd aangesteld bij Antwerp, alsof er geen vuiltje aan de lucht was. Het racisme tiert ook nog te welig in onze stadions. De Wereldbeker in Qatar eind dit jaar is nu al de meest controversiële sinds Argentinië 1978. Volgens een recent onderzoek van de Britse krant The Guardian stierven de afgelopen tien jaar – sinds de organisatie aan Qatar werd toegekend – meer dan 6.500 gastarbeiders in het land door de abominabele arbeidsomstandigheden.

“Naar Qatar gaan we zeker niet alleen om wereldkampioen te worden. We willen daar ook onze rol spelen op humanitair gebied, omdat dat in ons DNA zit”, zegt Hedeli Sassi. Hij wijst erop dat de KBVB via het Belgische informatie- en overlegplatform rond Qatar internationaal druk probeert uit te oefenen. “Met periodieke overlegmomenten proberen we accurate informatie te verzamelen. Zo formuleren we werkpunten waar we een reactie op willen van partners actief in Qatar”, meldt Hedeli Sassi. “Het kafala-systeem (een vorm van lijfeigenschap, nvdr) is al afgeschaft in Qatar, als enige land in het Midden-Oosten. Al meer dan 200.000 arbeiders zijn van job veranderd dankzij die wetswijziging.”