VLM Airlines vliegt al bijna tien jaar in het rood

VLM Airlines vraagt zes maanden bescherming tegen schuldeisers, via een gerechtelijke reorganisatie. De Antwerpse luchtvaartmaatschappij heeft sinds de overname door Air France KLM aanhoudend problemen. “In april draaiden we break-even”, benadrukt CEO Hamisch Davidson.

De luchtvaartmaatschappij heeft aan de rechtbank van koophandel in Antwerpen uitstel van betaling gevraagd in het kader van de wet op continuïteit van ondernemingen (WCO). CEO Hamish Davidson wil vooral dat de “historische schulden” van het voorbije boekjaar even niet worden betaald. Sinds hij het roer in handen nam in januari, maakt de carrier “grote vorderingen in operationele efficiëntie”. VLM Airlines startte in maart met drie “winstgevende routes” vanuit het Duitse Friedrichshafen aan de Bodensee, naar Berlijn, Düsseldorf en Hamburg. “Onze gemiddelde bezettingsgraad is van 33 procent in januari geklommen naar 52 procent eind april. Bovendien halen de vluchten vanuit Friedrichshafen een gemiddelde bezettingsgraad van meer dan 60 procent. Ook de gemiddelde opbrengst per ticket ging vooruit. Vandaag hebben we geen vluchten meer die niet minstens de operationele kosten dekken”, benadrukt Davidson.

Verliezen

In oktober 2014 werd de Brit Arthur White de belangrijkste eigenaar en CEO van de onderneming. VLM Airlines had er toen zeven rode jaren opzitten. Eind 2007 verkocht de voormalige eigenaar Jaap Rosen Jacobson het bedrijf aan Air France KLM. De Frans-Nederlandse alliantie betaalde 178 miljoen euro, waarbij 166 miljoen euro goodwill. Die werd later volledig afgeboekt via een bijzondere waardevermindering. VLM Airlines werd een dochter van CityJet, op zijn beurt een dochter van Air France KLM. VLM Airlines deed enkel vluchten in opdracht van CityJet, maar die vloog de verliezen bij elkaar. 23 miljoen euro in de boekjaren 2013-2014.

Een Duitse luchtvaartmaatschappij, Intro Aviation, kocht VLM Airlines in het voorjaar van 2014 voor 1 miljoen euro. Bovendien zette CityJet nog eens een schuldvordering van 4,9 miljoen euro op VLM Airlines om in eigen vermogen. VLM Airlines kreeg er een contract bovenop, voor de uitvoering van vluchten voor rekening van CityJet.

Lijnvluchten

In oktober 2014 verscheen dus alweer een nieuwe eigenaar. Arthur White is een oude rot in de luchtvaart, als onder meer piloot en voormalig operationeel directeur bij EAT, de luchtvaartdochter van DHL. Arthur White was al CEO sinds de zomer van 2012. De overnameprijs is vandaag, anderhalf jaar later, nog altijd niet bekend. Er gebeurde evenmin een kapitaalverhoging bij de overname. De laatst neergelegde balans – die van 2014 – oogde bijzonder mooi voor VLM Airlines. Geen bankschulden en een eigen vermogen van 13 miljoen euro bij een balanstotaal van 22 miljoen euro. Met bovendien een vloot van 12 Fokker 50-toestellen (50 zitjes).

In april 2015 ontvouwde Arthur White zijn luchtvaartplannen in Trends. De vluchten in opdracht van CityJet waren voorbij. Jammer voor de onderneming, want die kreeg een vast bedrag voor geleverde diensten, terwijl het commerciële risico – het vullen van de toestellen – bij CityJet lag. “Dat was een aangename manier van geld verdienen”, duidt Hamish Davidson. “Ze stond voor 95 procent van de omzet van VLM Airlines.”

Nee, White zou voortaan zelf lijnvluchten uitvoeren. Hij startte vier lijnvluchten vanuit Luik naar de vakantiebestemmingen Avignon, Bologna, Nice en Venetië. Maar de focus lag vooral op de luchthavens van Antwerpen en Rotterdam. Met een vlucht van Antwerpen naar Genève en een verbinding van de havensteden Antwerpen, Hamburg, Rotterdam en Southampton (een havenstad voor cruiseschepen naar de Middellandse Zee en de trans-Atlantische vaart).

Ogenschijnlijk schuilde achter het opzet best een logica, want het zijn gebieden met veel zakenreizigers. Maar Luik werd halverwege juni 2015 al opgedoekt, anderhalve maand na de start. In november ging het Nederlandse filiaal in Rotterdam failliet. Voor het jaareinde werden ook de lijnvluchten naar Birmingham en Genève vanuit Antwerpen opgedoekt.

Strategische lijn is zoek

Het liep dus helemaal niet lekker. Arthur White is nog steeds de eigenaar en voorzitter van de raad van bestuur, maar in juni 2015 werd een andere Brit, Steve Blair, CEO. Begin 2016 moest Blair opstappen. Hamish Davidson nam het van hem over. “Ik wil me niet uitspreken over de keuzes van mijn voorgangers. Maar het is wel heel duidelijk dat wij niet dezelfde bestemmingen moeten aandoen als een lagekostenmaatschappij. Wij spelen in nichemarkten.”

Sinds april verliest de onderneming niet langer cash, benadrukt de CEO. De operationele kosten worden gedekt. De tien resterende vliegtuigen worden ingezet, waarbij de helft voor de eigen lijnvluchten en de andere helft voor charter en loondienst voor derden.

Zal dat de onderneming kunnen redden? In 2014 waren de winstcijfers al geflatteerd. De bedrijfswinst was het resultaat van de terugneming van een voorziening voor vliegtuigonderhoud. Arthur White waarschuwde in april vorig jaar al in Trends dat 2015 verlieslatend zou worden. Het nettoverlies voor belastingen liep uiteindelijk op tot 12,9 miljoen euro. Een even groot bedrag dus als het eigen vermogen eind 2014, en tot vandaag wijst geen enkel officieel neergelegd document op een eventuele kapitaalverhoging. “Vooraleer we spreken over een kapitaalverhoging zullen we eerst onze vliegtuigen, die we in eigendom hebben, verkopen”, zegt CEO Hamish Davidson. “Eind vorig jaar verkochten we al vier toestellen, die we vervolgens meteen opnieuw huurden voor gebruik. Dat kunnen we ook doen met onze zes resterende toestellen. Dat zal onze balans verstevigen. Het komt er vervolgens op aan onze bedrijfswinst verder te verhogen. In een later stadium kunnen we dan spreken over eventuele nieuwe investeerders – waarmee ik dus niet zeg dat die er vandaag al zijn.”

Geen banenverlies

Een vakbondsman vindt het bijzonder ongewoon dat een relatief klein bedrijf zo’n fors verlies kon opstapelen. Hij gewaagt van een mismanagement. “Dit is een dossier dat heel veel tijd opslorpt. De communicatie met de directie is vandaag wat verbeterd, maar het blijft zoeken naar een duidelijke strategische lijn in het hele verhaal.” Het was ook een van de redenen waarom onderhandelingen over een looninlevering eind vorig jaar afsprongen. Vooral het vliegend personeel werd offers gevraagd, tot 15 procent minder loon. “Daarop wilden ze dus besparen, wat een relatief klein bedrag zou opleveren”, zucht de vakbondsman. “Er zit daar een Mexicaans leger voor een relatief klein bedrijf.” VLM Airlines telt 178 werknemers.

“Dat is echt niet te veel”, reageert de CEO. “We hebben een gemiddelde van 16 à 17 mensen per toestel. Dat sluit aan bij het gemiddelde in de sector. Het is dus echt niet de bedoeling dat we mensen gaan afdanken. Ik ben optimistisch over de slaagkansen van onze actie in het kader van de WCO, als de winstgevendheid kan aanblijven.”

Ook Antwerpen als thuisbasis staat niet ter discussie, ondanks het toenemende belang van het Duitse Friedrichshafen als luchthaven. “Onze luchtvaartvergunning is Belgisch en dus blijft Antwerpen onze thuisbasis.”